Spory o nagrody za nabycie kryptowalut - jak rozliczyć staking i airdrop

Podatnik w chwili otrzymania nagrody w postaci dodatkowych kryptowalut (w ramach stakingu i airdropa) nie musi rozliczać podatku dochodowego. Przychód w PIT należy rozliczyć dopiero w czasie wymiany waluty wirtualnej na prawne środki płatnicze lub w momencie zapłaty jednostkami waluty wirtualnej - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Przedmiotem kolejnego sporu z organami podatkowymi, który wydaje się być wygrywany przez podatników, jest kwestia przychodu w obrocie kryptowalutami. Chodzi o moment powstania rzeczywistego przysporzenia w razie otrzymania nagrody w ramach tzw. stakingu, bądź bezpłatnego przekazania waluty wirtualnej w ramach tzw. airdrop. Co ciekawe, sądy uchylają interpretacje podatkowe nie tylko z powodu naruszenia przepisów prawa materialnego, ale również procesowego - braku właściwego uzasadnienia.

Czytaj również: Precedensowe postanowienie NSA o naruszeniach prawa przez fiskusa

Jak rozliczyć staking i airdrop

WSA w Poznaniu zajmował się sprawą mężczyzny (osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej), który chce kupić waluty wirtualne (spełniające definicję z art. 5a pkt 33a ustawy o PIT) na giełdzie walut wirtualnych. Podatnik zamierza też wykorzystywać je m.in. do tzw. obstawiania (stakingu) w zamian za otrzymanie nagrody w postaci dodatkowych jednostek walut.

Staking polega na wpłaceniu określonej ilości waluty wirtualnej do tzw. portfela stakingowego w celu walidacji transakcji. W zamian podatnik otrzymuje nagrody za "trzymanie" walut, gdyż zapewnia płynność w wybranym projekcie. Proces stakingu jest pod pewnymi względami bardzo zbliżony do procesu kopania waluty wirtualnej, gdyż oba umożliwiają użytkownikom zdobywanie nagród. Zarówno stakowanie, jak i kopanie wiążą się też z pewnym ryzykiem. W stakowaniu ryzyko polega na tym, że jeśli staker nie spełnia określonych zasad, może stracić część swojej stawki. Zarówno w kopaniu, jak i stakowaniu nagrody są przyznawane za poświęcenie czasu, zasobów i wkład w rozwój sieci blockchain

Inną formą pierwotnego nabycia waluty wirtualnej jest tzw. nabycie w ramach airdrop. To rodzaj dystrybucji jednostek danej waluty wirtualnej do użytkowników, zwykle w celu promowania projektu kryptowalutowego, budowania społeczności, zwiększania świadomości o kryptowalucie lub nagradzania istniejących użytkowników. Jest to popularna metoda marketingowa, w świecie kryptowalut, która polega na bezpłatnym przekazywaniu określonej ilości waluty wirtualnej do portfeli użytkowników, którzy spełniają określone warunki lub zarejestrowali się w określonym czasie.

W ocenie wnioskodawcy otrzymanie nagrody w ramach stakingu i airdropa będzie neutralne podatkowo, gdyż nie powstanie w tym momencie obowiązek podatkowy. Przychód podatkowy należy rozliczyć dopiero w czasie wymiany waluty wirtualnej na prawne środki płatnicze lub w momencie zapłaty jednostkami waluty wirtualnej. Staking, jak również airdrop, na gruncie prawnopodatkowym powinny być traktowane identycznie do tzw. "kopania" waluty wirtualnej.

Podatnik powołał się na utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, która wskazuje, że nabycie waluty wirtualnej w wyniku procesu "kopania" w ujęciu prawa cywilnego jest nabyciem pierwotnym. Identycznie jest w przedstawionym stanie faktycznym  - do pozyskania nagród  będzie dochodziło w sposób pierwotny, a nagrody te będą przydzielane przez algorytm automatycznie - zarówno w formule stakingu, jak i w ramach airdrop. Przychód z kapitałów pieniężnych powstanie dopiero w momencie zbycia - wymiany na prawne środki płatnicze lub zapłaty walutami wirtualnymi. Obecnie przychód z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowi przychód z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT). Definicja odpłatnego zbycia nie obejmuje zamiany. Tym samym również obecnie wymiana walut wirtualnych na inne waluty wirtualne jest neutralna podatkowo na gruncie PIT. Dlatego przychód powstanie jedynie przy zamianie waluty wirtualnej na walutę tradycyjną, a także na towar lub usługę.

Jednak w ocenie skarbówki, już w momencie otrzymania nagrody (kryptowalut) w ramach stakingu oraz w ramach airdrop powstanie przychód w wysokości wartości otrzymanych kryptowalut. Wysokość tego przychodu powinna zostać ustalona na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Odwołując się do treść art. 11 ust. 2 i ust. 2a ustawy o PIT dyrektor KIS zaznaczył, że skoro na gruncie tej ustawy waluty wirtualne/kryptowaluty uznaje się za prawa majątkowe, w momencie otrzymania nagrody (kryptowalut) powstanie przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 ustawy o PIT. I na tym uzasadnienie organu podatkowego w zasadzie się skończyło.

Sprawdź również książkę: PIT. Komentarz 2025 [PRZEDSPRZEDAŻ] >>

Kiedy powstaje przychód

Podatnik zaskarżył interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przyznał mu rację. Według WSA stanowisko skarbówki nie zostało w ogóle uzasadnione. Sąd był zmuszony przypomnieć organowi, że w razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy, interpretacja indywidualna powinna zawierać wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym. Uzasadnienie prawne musi zatem stanowić rzetelną informację dla wnioskodawcy, dlaczego w jego sprawie określone przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego pogląd nie zasługuje na uwzględnienie (patrz np. wyrok NSA z 8 kwietnia 2022 r., sygn. II FSK 1407/21).

Tymczasem argumentacja przemawiająca za zajętym przez dyrektora KIS stanowiskiem składa się z jednego zdania (!), bez żadnego prawnego wyjaśnienia tej kwalifikacji.

Sąd zgodził się z wnioskodawcą, że odpłatnym zbyciem waluty wirtualnej nie jest otrzymywanie waluty wirtualnej w ramach stakingu czy w ramach airdrop. Przychód powstaje w momencie faktycznego uzyskania przez podatnika (postawienia do jego dyspozycji) określonych przysporzeń majątkowych. Przysporzenie takie nastąpi w momencie otrzymania za walutę wirtualną waluty tradycyjnej, a także otrzymania za nią towaru lub usługi, których realną wartość na moment zawarcia transakcji można określić. Brak jednak podstaw do przyjęcia, że do takiego rzeczywistego przysporzenia dojdzie w momencie otrzymania przez skarżącego nagrody w ramach stakingu, bądź w momencie bezpłatnego przekazywania mu waluty wirtualnej w ramach airdrop. Wnioskodawca nie otrzymuje wówczas ani pieniędzy, ani wartości pieniężnych o jakich mowa w ustawie o PIT. Waluty wirtualne nie są bowiem prawnym środkiem płatniczym emitowanym prze NBP, nie są pieniądzem tradycyjnym, a zatem nie istnieje możliwość określenia wartości pieniężnej waluty wirtualnej w momencie jej otrzymania przez skarżącego w ramach stakingu i w ramach airdrop. Organ nie dostrzegł również (bądź nie chciał dostrzec), że omawiana problematyka została już rozstrzygnięta w wyrokach sądów administracyjnych (patrz: wyrok WSA we Wrocławiu z 6 grudnia 2023 r., sygn. I SA/Wr 413/23, wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2024 r., sygn. III SA/Wa 179/24, wyrok NSA z 11 marca 2021 r., sygn. II FSK 3296/18 oraz wyrok NSA z 22 marca 2022 r., sygn. II FSK 1688/19).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2024 r., sygn. I SA/Po 434/24

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.