1. Odliczanie VAT od zakupów związanych z wystrojem świątecznym

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom w zakresie, w jakim nabywane przez nich towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Dla istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego nie jest przy tym konieczny bezpośrednio związek między zakupami a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Może to być również związek pośredni, o ile dokonywane zakupy związane są bezpośrednio z działalnością opodatkowaną podatnika.
Powoduje to, że podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną mogą odliczać podatek naliczony przy nabywaniu towarów i usług na cele reklamy, reprezentacji oraz promocji, gdyż zakupy te bezpośrednio dotyczą prowadzonej przez nich działalności opodatkowanej. Dotyczy to, między innymi, zakupów związanych ze świątecznym udekorowaniem miejsc prowadzenia działalności opodatkowanej, np. sklepów czy punktów usługowych. A zatem jeżeli świątecznie dekorowane są miejsca prowadzenia działalności opodatkowanej VAT istnieje możliwość odliczania podatku z faktur dokumentujących zakupy towarów (np. elementów wystroju świątecznego) czy usług (np. usług firmy zajmującej się świątecznym dekorowaniem) z tym związanych

2. Odliczenie VAT z faktur dokumentujących koszty organizacji spotkań świątecznych dla pracowników

Dopuszcza się, co do zasady, odliczanie podatku naliczonego z faktur za organizację wszelkiego rodzaju imprez integracyjnych dla pracowników, w tym spotkań okolicznościowych (np. wigilijnych). Oczywiście dotyczy to sytuacji, gdy działalność pracodawców jest opodatkowana VAT. Organy podatkowe niechętnie natomiast patrzą na odliczanie VAT z faktur dokumentujących zakupy prezentów świątecznych dla pracowników oraz członków ich rodzin. Co prawda słuszność tego stanowiska jest co najmniej dyskusyjna, lecz bezpieczniej jest nie odliczać VAT z faktur dokumentujących takie zakupy.
Od zasady, że istnieje możliwość odliczania VAT z faktur dokumentujących koszty organizacji spotkań świątecznych dla pracowników istnieją pewne wyjątki. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, gdy koszty takie zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Podatnicy nie mogą także odliczać VAT z faktur za usługi gastronomiczne. Pojęcie usług gastronomicznych rozumie się jednak wąsko, nie obejmuje ono zatem, między innymi, usług cateringowych.
Dodać przy tym należy, że odliczanie VAT możliwe jest również w przypadkach, gdy organizacja spotkań czy imprez świątecznych zlecana jest firmom zewnętrznym. Co istotne, dotyczy to również sytuacji, gdy część kosztów organizacji tych imprez przypada na konsumpcję (w tym w restauracjach i innych punktach gastronomicznych). Odliczenie VAT nie jest jednak możliwe w części, w jakiej firma organizująca imprezę świąteczną uwzględnia w swoim wynagrodzeniu koszt zakupu prezentów dla pracowników czy członków ich rodzin. Przyjmuje się bowiem, że kwoty takie nie stanowią wynagrodzenia za usługę organizacji imprezy, lecz płatność dokonywaną przez osobę trzecią (pracodawcę) z tytułu dokonywanych dla pracowników lub członków ich rodzin dostaw towarów. W konsekwencji prawo do odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie nie przysługuje.

3. Przekazywanie pracownikom prezentów świątecznych a VAT

Opodatkowaniu VAT podlegać może nieodpłatne przekazywanie przez pracodawcę towarów, np. na cele osobiste jego pracowników. Do opodatkowania takiego dochodzić jednak może tylko, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Między innymi z tego powodu wyłączone jest opodatkowanie przekazywanych pracownikom (czy członkom ich rodzin) prezentów sfinansowanych ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zakupy takich prezentów nie tylko zatem nie uprawniają podatników do odliczania VAT, ale także nie wiążą się z koniecznością naliczania podatku należnego. Podobnie ma się zdaniem organów podatkowych rzecz, jeżeli chodzi o prezenty przekazywane pracownikom, których nabycie zostało sfinansowane ze środków obrotowych. Organy podatkowe uważają, że zakupy takich prezentów nie uprawnia do odliczania podatku naliczonego, co prowadzi do wniosku, że ich przekazywanie pracownikom nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
W grę jednak wchodzi przyjęcie odmiennego stanowiska, tj. uznanie, że zakupy prezentów dla pracowników finansowane ze środków obrotowych uprawniają podatników do odliczania podatku naliczonego. Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że opodatkowaniu VAT podlega przekazanie pracownikom prezentów, które nie są prezentami o małej wartości w rozumieniu art. 7 ust. 4 ustawy o VAT. Nie ulega jednak wątpliwości, że w świetle stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe jest to rozwiązanie ryzykowne.

@page_break@

4. Nabywanie oraz przekazywanie prezentów świątecznych kontrahentom

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną mogą odliczać podatek naliczony przy nabywaniu towarów i usług na cele reklamy, reprezentacji oraz promocji, gdyż zakupy te bezpośrednio dotyczą prowadzonej przez nich działalności opodatkowanej. Mając to na uwadze zauważyć pragnę, że cele reprezentacji mogą być realizowane, m.in. poprzez przekazywanie prezentów swoim kontrahentom. Prowadzi to do wniosku, że skoro zakupy prezentów dla kontrahentów podatnika uprawniają do odliczania podatku naliczonego, to również prezentów świątecznych dla kontrahentów. Ceną za to powyższe jest, co do zasady, konieczność opodatkowywania VAT przekazywanych kontrahentom prezentów. Nie dotyczy to tylko prezentów uznawanych na gruncie VAT za prezenty o małej wartości.

5. Zakupy i wysyłanie kontrahentom kartek świątecznych

Do odliczania VAT uprawniają również zakupy kartek świątecznych wysyłanych kontrahentom czy potencjalnym kontrahentom przez podatników, których działalność jest opodatkowana. Są to bowiem zakupy towarów, które służą reprezentacji (ewentualnie także reklamie czy promocji) opodatkowanej działalności podatnika, a więc towarów wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych.
Jednocześnie w związku z wysyłaniem takich kartek nigdy nie dochodzi do opodatkowania VAT. Wysyłane kontrahentom lub potencjalnym kontrahentom kartki świąteczne nie mają bowiem dla nich wartości użytkowej (konsumpcyjnej), a przyjmuje się, że nie podlega opodatkowaniu VAT nieodpłatne przekazywanie towarów, które dla nabywcy nie mają takiej wartości.

6. Zakupy i przekazywanie pracownikom oraz kontrahentom bonów towarowych

Opodatkowaniu VAT podlegają przede wszystkim odpłatne dostawy towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Bony (i innego rodzaju dokumentu uprawniające do nabywania za ich pomocą towarów i usług) nie stanowią towarów w rozumieniu VAT, a w konsekwencji ich sprzedaży czy nieodpłatne przekazywanie nie stanowi podlegających opodatkowaniu VAT dostaw towarów. Sprzedaż bonów nie stanowi również świadczenia usług. W konsekwencji sprzedaż i nieodpłatne przekazywanie bonów nie podlega opodatkowaniu VAT.
Powoduje to, między innymi, że sprzedaż bonów towarowych nie powinna być dokumentowana fakturami, a jeżeli jest – faktury dokumentujące sprzedaż bonów nie uprawniają do odliczania podatku na nich naliczonego (ze względu na przepis wyłączający możliwość odliczania VAT z faktur dokumentujących transakcje niepodlegające opodatkowaniu). A zatem nawet jeżeli pracodawcy otrzymają niepotrzebnie wystawioną fakturę dokumentującą nabycie bonów towarowych, nie mogą z niej odliczyć VAT.
Jednocześnie brak opodatkowania nieodpłatnego przekazywania bonów powoduje, że przekazując nabyte bony pracownikom czy kontrahentom pracodawcy nie muszą naliczać VAT. Innymi słowy, nabywanie oraz przekazywanie pracownikom i kontrahentom bonów towarowych z okazji świat nie wywołuje u pracodawców żadnych skutków w VAT.

Komentarz pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego