Pytanie

W ramach umowy podpisanej z producentem spółdzielni, w przypadku dokonania zakupu w hurtowniach wyrobów producenta powyżej określonej kwoty, przysługuje procentowy rabat. Spółdzielnia dokonuje zakupów wyłącznie w hurtowniach, a rabat jest udzielony i płacony przez producenta spółdzielni. Rabat jest dokumentowany nie fakturą korygującą, a notą.
Czy w świetle interpretacji IPPP1/443-1133/12-2/MP powinniśmy dokonać korekty VAT w miesiącu otrzymania rabatu?

Odpowiedź

Uważam, że w przedstawionej sytuacji spółdzielnia nie jest obowiązana do korygowania podatku naliczonego. Niestety, organy podatkowe reprezentują w tej kwestii odmienne stanowisko.

Uzasadnienie

Jak stanowi art. 86 ust. 10a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, o której mowa w art. 29 ust. 4a lub 4c u.p.t.u. (a więc korektę faktury zmniejszającą podstawę opodatkowania lub kwotę podatku), jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Przytoczony przepis ma zastosowanie wyłącznie w razie otrzymania korekty faktury, np. faktury korygującej dokumentującej udzielenie rabatu. Nie ma on zastosowania w przypadku otrzymania innego dokumentu dotyczącego rabatu, np. noty korygującej. Również żaden inny przepis nie nakazuje podatnikom zmniejszać kwoty podatku naliczonego z powodu otrzymania takiego dokumentu. A zatem uważam, że w przedstawionej sytuacji spółdzielnia nie ma obowiązku korekty podatku naliczonego w związku z udzieleniem jej rabatu udokumentowanego notą księgową.

Wskazana w pytaniu interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 stycznia 2013 r. (IPPP1/443-1133/12-2/MP) ma w omawianej sytuacji takie znaczenie, że potwierdza prawidłowość postępowania producenta, który udzielane spółdzielni rabaty dokumentuje notami korygującymi. Nie może on wystawiać spółdzielni faktur korygujących, gdyż towary te są kupowane przez spółdzielnię w hurtowniach, czyli od innych podmiotów niż producent, jak również jest obowiązany do zmniejszania podatku należnego w oparciu o wystawiane noty księgowe (podobnie, przykładowo, NSA w wyroku z dnia 15 stycznia 2009 r. - I FSK 1653/07). Istnienie takiego obowiązku nie uzasadnia jednak według mnie – w świetle przytoczonego na wstępie art. 86 ust. 10a u.p.t.u. – uznania, że na podstawie takich not nabywcy towarów (w omawianej sytuacji spółdzielnia) są obowiązani do korygowania podatku naliczonego.

Niestety, organy podatkowe reprezentują w tej kwestii odmienne stanowisko. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 czerwca 2013 r. (IBPP1/443-218/13/ES), w której czytamy, że "udzielony przez Producenta na rzecz Wnioskodawcy rabat finansowy wyczerpuje przesłanki do uznania go za rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, ponieważ zastosowany obniża ustaloną cenę produktów. W konsekwencji Producent będzie posiadał prawo do obniżenia podstawy opodatkowania. Ponadto będzie miał on możliwość prawną udokumentowania udzielonego Wnioskodawcy (a nie Dystrybutorowi) rabatu notą. Powyższe wynika z faktu, iż nie może to być faktura korygująca, którą korygowana jest faktura, a tej brak w przedmiotowej transakcji. W przypadku Wnioskodawcy, wystawiona przez Producenta nota będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu. Zatem na podstawie noty Producent będzie w stanie określić kwotę udzielonego Wnioskodawcy rabatu finansowego i w związku z tym będzie posiadał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego z tytułu udzielonego rabatu Wnioskodawcy od zakupionych produktów. W konsekwencji powyższego należy zatem stwierdzić, że skoro Producent na podstawie wystawionej noty będzie mógł obniżyć kwotę wykazanego przez siebie VAT należnego, tym samym Wnioskodawca, otrzymując od Producenta notę dokumentującą wartość udzielonego rabatu winien obniżyć swój VAT naliczony o kwoty VAT wynikające z otrzymanej noty". W mojej ocenie jest to stanowisko błędne, lecz jego istnienie oznacza niestety, że jeżeli spółdzielnia zdecyduje się w przedstawionej sytuacji nie korygować podatku naliczonego, musi się liczyć z ryzykiem sporu z organami podatkowymi.