Odpowiedź:
Jeżeli samochód przed sprzedażą zostanie przez podatniczkę przekazany na cele osobiste (czemu towarzyszyć powinno wykreślenie samochodu z ewidencji środków trwałych), jego sprzedaż nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.
Uzasadnienie:
Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w tym odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.). Polski ustawodawca – w przeciwieństwie do ustawodawcy unijnego – nie wskazał, że czynności te podlegają opodatkowaniu VAT, jeżeli są wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze (art. 2 ust. 1 lit. a i c dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz.Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. z późn. zm.). Nie ulega jednak wątpliwości, że tylko czynności wykonywane przez podatników VAT działających w takim charakterze stanowią czynności podlegające opodatkowaniu w Polsce.
W przypadku dostaw (sprzedaży) towarów o działaniu w charakterze podatnika można mówić wtedy, gdy przedmiotem dostawy są towary należące do przedsiębiorstwa podatnika. Towarami należącymi do przedsiębiorstwa podatnika są, co do zasady, towary, które podatnik ten nabył, wytworzył lub wydobył, działając w charakterze podatnika. Wyjątek od tej zasady dotyczy towarów, które zostały przez podatnika będącego osobą fizyczną przekazane na cele osobiste. Z chwilą przekazania na cele osobiste towary ulegają przesunięciu z majątku „firmowego” do majątku „prywatnego” i przestają być towarami należącymi do przedsiębiorstwa podatnika.
Przesunięcia towarów możliwe są również w drugą stronę, tj. z majątku „prywatnego” osoby fizycznej do majątku „firmowego”. Rzeczy tak przesunięte stają się towarami należącymi do przedsiębiorstwa podatnika. Dlatego też sprzedaż, mimo że przedmiotowy samochód został nabyty przez osobę fizyczną „prywatnie”, jego sprzedaż bez uprzedniego przekazania na cele osobiste podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT (według stawki podstawowej 23%).
Inaczej będzie się miała rzecz, jeżeli przed sprzedażą przedmiotowy samochód zostanie przez podatniczkę przekazany na cele osobiste (wycofany z działalności gospodarczej). W przypadku takim:
– przekazanie samochodu na cele osobiste nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT – jeżeli w skład samochodu nie wchodzą części składowe, przy których nabyciu podatniczce przysługiwało prawo do odliczenia,
– przekazanie samochodu na cele osobiste będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz podstawą opodatkowania będzie tylko aktualna wartość rynkowa części składowych, przy których nabyciu podatniczce przysługiwało prawo do odliczenia – jeżeli w skład samochodu wchodzą części składowe, przy których nabyciu podatniczce przysługiwało prawo do odliczenia (zob. art. 7 ust. 2 oraz art. 29a ust. 2 u.p.t.u. oraz wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 i C-323/99),
– sprzedaż samochodu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT (niezależnie od tego czy wycofanie samochodu na cele osobiste będzie czy nie będzie podlegało opodatkowaniu tym podatkiem), a więc jego sprzedaż będzie mogła zostać udokumentowana jedynie umową sprzedaży,
– umowa sprzedaży samochodu będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (w przypadku sprzedaży bez przekazania samochodu na cele osobiste umowa sprzedaży samochodu nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem).
Przekazaniu samochodu na cele osobiste towarzyszyć oczywiście powinno wycofanie go ze środków trwałych. Mimo to, przychód uzyskany z jego sprzedaży stanowić będzie dla osoby fizycznej, o której mowa, przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej (na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a w zw. z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm. – dalej u.p.d.o.f.). Kosztem uzyskania tego przychodu będzie niezamortyzowana część wartości początkowej przedmiotowego samochodu (zob. art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 24 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f.), czyli – w niewielkim uproszczeniu – wartość pozostałych odpisów amortyzacyjnych.
Tomasz Krywan, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego 
Odpowiedzi udzielono 2 marca 2015 r.