Jak od 1 kwietnia wygląda możliwość zaliczenia opłat eksploatacyjnych dot. leasingowanego samochodu do kosztów?

Nieodliczona część podatku VAT(50 proc.) z faktur dokumentujących wydatki dotyczące samochodów stanowiących własność spółki, jak i użytkowanych w ramach leasingu operacyjnego stanowi koszt uzyskania przychodów - odpowiada ekspert Vademecum Głównego Księgowego.

Pytanie

Proszę o podanie odpowiedzi według stanu prawnego na 1 kwietnia 2014 r. W spółce użytkowane są samochody osobowe jak również ciężarowe z homologacją N1 (5 miejsc siedzących, ładowność powyżej 500 km). Część z nich stanowi środki trwałe a część jest użytkowana na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Samochody oprócz używania na cele działalności gospodarczej są również używane na cele prywatne przez pracowników.
Czy nieodliczona część podatku naliczonego VAT (50 proc.) będzie kosztem uzyskania przychodu (proszę o podanie podstawy prawnej)?
Czy koszty amortyzacji, ubezpieczenia (do 20 tys euro wartości samochodu), leasingu, materiały eksploatacyjne, usługi napraw, paliwa i inne koszty związane z samochodami przy założeniu używania również dla celów prywatnych będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodu (proszę o podanie podstaw prawnej dla pozytywnej i negatywnej odpowiedzi)?
Czy istnieją rozwiązania dla optymalizacji podatkowej tej grupy kosztów np. odpłatność za użytek prywatny przez pracownika, opodatkowanie i oskładkowanie nieodpłatnych świadczeń z tytułu użytku prywatnego samochodu lub inne?

Odpowiedź

Tak, w przedstawionej sytuacji nieodliczona część podatku (50 proc.) z faktur dokumentujących wydatki dotyczące samochodów, o których mowa w pytaniu (zarówno osobowych, jak i ciężarowych; zarówno stanowiących Państwa własność, jak i użytkowanych w ramach leasingu operacyjnego), stanowią Państwa koszty uzyskania przychodów. Szczegóły oraz odpowiedzi na pozostałe pytania znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Podatek od towarów i usług (VAT) nie stanowi, co do zasady, kosztów uzyskania przychodów (zob. art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p.). Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, które określają przepisy art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a-c, u.p.d.o.p. Jeden z tych wyjątków dotyczy podatku naliczonego w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej (zob. art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a tiret drugi u.p.d.o.p.).

Teoretycznie przytoczony przepis dotyczy podatku naliczonego (w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług), lecz w praktyce przyjmowano dotychczas, że dotyczy on również kwot podatku VAT, które zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług nie stanowią kwot podatku naliczonego (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 stycznia 2008 r., IP-PB3-423-368/07-2/JG). Uznać należy, że podobnie ma się rzecz w stanie prawnym obowiązującym od 1 kwietnia 2014 r. (tj. od dnia, w którym weszły w życie nowe przepisy określające ograniczenia w odliczaniu podatku VAT od wydatków dotyczących pojazdów samochodowych). A zatem w przedstawionej sytuacji nieodliczona część podatku (50 proc.) z faktur dokumentujących wydatki dotyczące samochodów, o których mowa w pytaniu (zarówno osobowych, jak i ciężarowych; zarówno stanowiących Państwa własność, jak i użytkowanych w ramach leasingu operacyjnego), stanowią Państwa koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a tiret drugie u.p.d.o.p.

Zobacz: Zmiany w zasadach odliczania VAT od samochodów firmowych >>

Kosztami uzyskania przychodów będą również w całości koszty amortyzacji, ubezpieczenia (w przypadku samochodów osobowych w rozumieniu u.p.d.o.p. – w ramach limitu 20.000 euro; zob. art. 16 ust. 1 pkt 49 u.p.d.o.p.), leasingu, materiały eksploatacyjne, usługi napraw, paliwa i inne koszty związane z samochodami. Przepisy u.p.d.o.p. nie zawierają bowiem przepisów ograniczających możliwość zaliczania takich kwot do kosztów w przypadku udostępniania samochodów na cele prywatne pracowników (zwłaszcza, że poniekąd udostępnianie samochodów na cele prywatne pracowników – jako forma ich wynagradzania – służy działalności gospodarczej pracodawców).

Bezpodstawne jest według mnie odmienne w tej kwestii stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe, np. zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 23 września 2010 r. (ILPB4/423-50/10-2/ŁM), w której czytamy, że "umożliwienie używania samochodów służbowych do celów prywatnych pracownika nie jest ponoszone w celu osiągnięcia przychodu, a służy jedynie osobistym interesom pracowników. Bez znaczenia jest fakt, iż samochody udostępniane będą również jako motywator do pozostania pracowników w firmie. Powyższa czynność nie pozostaje więc w związku przyczynowym z przychodem lub ze źródłem przychodu. Reasumując, koszty związane z eksploatacją samochodów służbowych wykorzystywanych do celów prywatnych, jako nie spełniające przesłanki art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów Spółki. Tylko wydatki związane z eksploatacją samochodu do celów służbowych stanowią dla Spółki koszt podatkowy".

Stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe dziwi o tyle, że nieodpłatne udostępnianie samochodów pracownikom generuje u nich opodatkowany przychód ze stosunku pracy. W konsekwencji przyjęcie stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe prowadzi de facto do podwójnego opodatkowania (raz poprzez wyłączenie poniesionych wydatków z kosztów uzyskania przychodów pracodawcy, drugi raz poprzez opodatkowanie przychodu pracownika).

Zobacz: Zmiany w VAT wpłyną na rozliczanie podatków dochodowych >>

Ze względu na stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe decydując się na nieodpłatne udostępnianie samochodów pracodawcy mają do wyboru rezygnację z zaliczania części wydatków dotyczących tych samochodów (na szczęście jak na razie organy podatkowe nie wymagają odpowiedniego zmniejszania zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od takich samochodów) oraz ryzyko sporu z organami podatkowymi. Optymalizacja podatkowa w tym zakresie obarczona jest zatem stosunkowo dużym ryzykiem (należy jednak zauważyć, że organy podatkowe stanowisko, o którym mowa, reprezentują przede wszystkim w udzielanych interpretacjach indywidualnych; w trakcie kontroli podatkowych organy podatkowe raczej są bardziej liberalne w omawianej kwestii).

Zobacz: VAT: jak potwierdzić wykorzystywanie auta wyłącznie w działalności gospodarczej >>

Dlatego też bezpieczniejszym podatkowo rozwiązaniem jest udostępnianie samochodów służbowych do użytku prywatnego pracownika za wynagrodzeniem. W przypadkach takich nie ulega bowiem wątpliwości, że wydatki dotyczące samochodów ponoszone są w całości w celu osiągnięcia przychodów (częściowo w celu osiągnięcia przychodów z "normalnej" działalności, częściowo w celu osiągnięcia przychodów z udostępniania samochodu pracownikowi za wynagrodzeniem), a więc stanowią koszty uzyskania przychodów (zob. art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.).

Pytanie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego