Jak należy zachować się w sytuacji i jakie mogą być konsekwencje jeżeli: osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą i ma prowadzoną księgowość przez inną osobę fizyczną, która to osoba "ukryła, ukradła" dokumenty księgowe (faktury, ewidencje VAT, ewidencję środków trwałych, książki przychodów i rozchodów, deklaracje ZUS, listy płac, deklaracje PIT-4) za okres 5 lat ww. firmy i po rozwiązaniu współpracy nie zwróciła ich właścicielowi firmy?

Podatnik nie ma u siebie ani jednego dokumentu z tego okresu, nie zgłosił również wcześniej do urzędu skarbowego takiego stanu rzeczy, że nie zostały mu oddane dokumenty, została jednak powiadomiona policja i prokuratura, i w obecnej chwili podatnik ma wyrok sądu - iż była księgowa została uznana za winną zarzucanego jej czynu, a mianowicie " iż dokonała ukrycia dokumentów i mimo wezwań do zwrotu, nie uczyniła tego, działała na szkodę właściciela firmy- przestępstwo z art. 276 Kodeksu karnego."

Jakie konsekwencje może wyciągnąć urząd skarbowy wobec podatnika- właściciela firmy, w razie kontroli skarbowej jeśli nie posiada on żadnych dokumentów z kontrolowanego okresu, a nie zgłosił tego w momencie, gdy stracił te dokumenty oraz jak powinien zachować się przedsiębiorca, aby w jakikolwiek sposób móc odtworzyć utraconą dokumentacje z odległego okresu 2001-2006 r.?


Powiadomienie organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa znacząco poprawia sytuację podatnika. Wyrok skazujący osobę trzecią (księgową) - przy podanym w pytaniu stanie faktycznym - powinien uwolnić podatnika od konsekwencji nieposiadania dokumentacji w postępowaniach podatkowych. Chwilą, która wydaje się najlepsza, by powiadomić urząd skarbowy jest moment uprawomocnienia się wyroku karnego.
Powiadomienie organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa znacząco poprawia sytuację podatnika. Jeżeli wskutek przeprowadzonego postępowania przygotowawczego sporządzono akt oskarżenia i następnie sąd karny wydał wyrok skazujący osobę prowadzącą rachunkowość podatnika (a wyrok jest obecnie prawomocny), to takie orzeczenie sądu karnego stanowi prejudykat wszystkich innych postępowań, także podatkowych, dotyczących tożsamego okresu czasu. Oznacza to, że organy podatkowe nie mogą nie uwzględnić treści rozstrzygnięcia sądu karnego prowadzać ewentualne postępowania podatkowe podatnika. Jeśli podatnika łączyła ważna i precyzyjna umowa o prowadzenie rachunkowości (w szczególności umowa pisemna, określająca jasno zakres i reguły współpracy biura rachunkowego z podatnikiem) to skazanie z art. 276 kodeksu karnego uwalnia podatnika od odpowiedzialności za nieposiadanie dokumentów za czas objęty czynem przestępczym osoby prowadzącej księgowość (o ile podatnik działał w dobrej wierze, tzn. nie jest np. współsprawcą, pomocnikiem itp. skazanego). Wydaje się, że zasadnym byłoby opisanie sytuacji podatnika i złożenie takich wyjaśnień do właściwego dla podatnika urzędu skarbowego (wraz z odpisem wyroku karnego i umowy łączącej podatnika z osobą prowadzącą mu rachunkowość). Niezgłoszenie organom podatkowym faktu utraty dokumentów w chwili zawiadomienia Policji i Prokuratury nie musi stanowić okoliczności obciążającej podatnika, ponieważ mógł on czekać na wyjaśnienie merytoryczne sprawy przez organa ścigania, w szczególności oczekiwać że na skutek postępowania karnego odzyska utracone dokumenty. Stąd chwilą, która wydaje się najbardziej uzasadniona, by powiadomić urząd skarbowy jest moment uprawomocnienia się wyroku karnego. Celowym wydaje się, by odtworzenie dokumentów za okres objęty działaniem przestępczym zawęzić do okresu, który nie podlega jeszcze przepisom o przedawnieniu (według ordynacji podatkowej). Odtworzenie to sprowadzi się do uzyskania odpisów dokumentów składanych w przedmiotowym okresie do urzędu skarbowego i ZUS. Działanie takie z pewnością uwiarygodni zaangażowanie podatnika w zminimalizowanie skutków przestępczej działalności osoby prowadzącej jego rachunkowość.
Agnieszka Bielska-Brodziak