W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się gmina, która poza czynnościami realizowanymi w ramach reżimu publicznoprawnego dokonuje wybranych czynności na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych i traktuje je jako podlegające ustawie o VAT. W zależności od sposobu nabycia danego składnika majątkowego stanowiącego mienie komunalne, gminie przysługuje bądź nie przysługuje, z tytułu tego nabycia, prawo do odliczenia VAT na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Podobnie w zależności od sposobu wykorzystania tego składnika majątkowego - związane z nim czynności dokonywane przez Gminę podlegają opodatkowaniu bądź znajdują się poza systemem VAT. Składnikiem mienia komunalnego są także nieruchomości, stanowiące własność gminy. Jest też tak, że określona nieruchomość należąca do gminy może stać się własnością Skarbu Państwa. W odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich decyzję w tym zakresie wydaje właściwy wojewoda. Za przejęte pod drogi nieruchomości gminie przysługuje wówczas odszkodowanie.
Gmina zapytała fiskusa, czy przekazanie na rzecz Skarbu Państwa na mocy decyzji o wywłaszczeniu, nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Według gminy nie.
Fiskus się nie zgodził. Organ wskazał, że z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Fiskus uznał też, że ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta), ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie gmina w przedmiotowym zakresie nie występuje, jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Jego sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości przeznaczonej pod budowę drogi jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja lokalizacyjna.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 2 listopada 2015 r., sygn. IPTPP1/4512-502/15-2/MW, LEX nr 282942