Energia się liczy
Energia jest niezbędnym surowcem w procesach produkcyjnych, a koszt jej nabycia stanowi istotny element końcowej ceny produktu przedsiębiorstw. Dlatego tak ważne jest racjonalne gospodarowanie energią, w tym kontrolowanie zużycia i możliwie efektywne jej wykorzystanie. Wdrożenie polityki zarządzania gospodarką energetyczną w przedsiębiorstwie pozwala nie tylko na prognozowanie zużycia energii elektrycznej, ale także na skuteczne zarządzanie procesami w celu zapewnienia optymalnego gospodarowania wydatkami na energię.
Jak wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie Ayming Polska przez Kantar Millward Brown, 34 proc. firm energochłonnych wdrożyło niezależną, wewnętrzną politykę zarządzania gospodarką energetyczną, a 16 proc. wprowadziło zewnętrzne rozwiązania, np. system ekozarządzania i audytu (EMAS), ISO 14001 czy ISO 50001. Co ciekawe, aż 45 proc. przedsiębiorstw energochłonnych twierdzi, że nie obowiązuje u nich taka polityka.
Wprawdzie 57 proc. badanych mierzy zużycie energii wykorzystywanej w poszczególnych etapach produkcji, ale w zaledwie 7 proc. firm każda maszyna ma zamontowany oddzielny licznik energii. Co trzecia firma ma tylko jeden licznik zużycia energii elektrycznej, co utrudnia przeprowadzenie pomiarów, które mogłyby zasygnalizować konieczność poprawy efektywności energetycznej w danym obszarze przedsiębiorstwa.
Aż 93 proc. firm deklaruje, że koszty energii elektrycznej to istotna pozycja w ich kosztach produkcji, a blisko co trzeci respondent ocenia, że wydatki na energię elektryczną stanowią powyżej 7 proc. tych kosztów.
Przemysł odpowiada za ponad 80 proc. całkowitego zużycia energii elektrycznej w Polsce. Dostępność i koszty energii elektrycznej mają istotny wpływ na możliwości produkcyjne i wyniki finansowe największych zakładów przemysłowych. Te przedsiębiorstwa muszą kłaść szczególny nacisk na optymalne zarządzanie gospodarką energetyczną, zarówno na poziomie zużycia energii, jak i ponoszonych kosztów. Obecnie konkurencyjność firmy w dużym stopniu zależy od innowacyjnego podejścia do zarządzania przedsiębiorstwem, w tym efektywności realizowanej polityki energetycznej – komentuje Magdalena Burzyńska, Dyrektor Zarządzający w Ayming Polska.
Firmy nie do końca mierzą się z kosztami
Aż 69 proc. respondentów widzi w swoim przedsiębiorstwie obszary do optymalizacji kosztów energii elektrycznej. Firmy najczęściej dostrzegają potencjał w tym zakresie w zwiększeniu efektywności energetycznej procesu produkcji i ograniczeniu zużycia prądu w pozostałych obszarach. Co więcej, 43 proc. firm już wprowadziło lub właśnie wprowadza tego rodzaju rozwiązania.
Co trzecia badana firma podjęła działania optymalizacyjne w obszarze dystrybucji energii elektrycznej i tylko co czwarta w obszarze obrotu. Zaledwie 18 proc. respondentów deklaruje zmniejszenie opłaty za odnawialne źródła energii (OZE). Tymczasem przedsiębiorstwo zużywające 20 GWh energii elektrycznej rocznie, tylko obniżając opłatę OZE, może zaoszczędzić już ok. 140 tys. zł w skali roku. Najmniej popularnym sposobem redukcji kosztów jest obniżenie podatku akcyzowego od energii elektrycznej. Tylko 13 proc. firm energochłonnych prowadziło lub prowadzi działania zmierzające ku obniżeniu akcyzy, a 69 proc. nawet ich nie rozważa.
Większość firm nie słyszała o możliwości obniżenia akcyzy od energii elektrycznej
W Polsce wszyscy konsumenci energii elektrycznej są obciążeni podatkiem akcyzowym od energii elektrycznej. Mimo to aż 29 proc. badanych firm energochłonnych uważa, że nie płaci akcyzy. Brak wiedzy na ten temat może wynikać z faktu, że większość podmiotów na polskim rynku nie odprowadza podatku akcyzowego osobiście, ponieważ w ich imieniu robi to sprzedawca energii.
Stawka podatku akcyzowego od energii elektrycznej w Polsce wynosi 20 zł za każdą zużytą MWh i generuje wysokie koszty dla przedsiębiorstw. Udział akcyzy w koszcie energii elektrycznej stanowi od 7 do 9 proc. Zakładając, że roczne koszty energii elektrycznej w przedsiębiorstwie mogą oscylować w okolicach 2,5 mln zł, to kwota odprowadzanego przez nie podatku akcyzowego waha się w granicach 175 tys. – 225 tys. zł rocznie. Z doświadczenia Ayming Polska wynika, że podatek ten można zmniejszyć nawet o 85 proc. Jak się okazuje, przed badaniem aż 73 proc. firm energochłonnych w ogóle nie słyszało o możliwości optymalizacji akcyzy.
W 2016 r. w Polsce wprowadzono formy wsparcia dla zakładów energochłonnych, umożliwiające im zmniejszenie kosztu podatku akcyzowego od energii elektrycznej. Firma, w której zużycie energii wynosi 30 GWh, a koszty energii elektrycznej sięgają 9 mln zł, optymalizując podatek akcyzowy, jest w stanie zaoszczędzić ok. 500 tys. zł rocznie, co stanowi 6 proc. całościowego kosztu energii. O zwolnienie mogą ubiegać się podmioty, które spełniają szereg wymogów, np. prowadzenie określonej działalności, lub też przedsiębiorstwa wykorzystujące energię elektryczną w procesach energochłonnych – tłumaczy Kamil Chamera, Project Manager w Dziale Produktów Energetycznych w Ayming Polska.
Trudno nadążyć za zmianami
Według ekspertów Ayming Polska, brak świadomości wśród przedsiębiorstw na temat wszystkich rozwiązań obniżających koszty w obszarze energii elektrycznej może wynikać z trudności w bieżącym śledzeniu zmian prawnych i rynkowych. Ustawodawstwo związane z obszarem energetycznym wciąż się zmienia. Od 2015 r. ustawa o prawie energetycznym została zmieniona 26 razy, a o odnawialnych źródłach energii - 5 razy. Od niedawna obowiązuje nowa ustawa o efektywności energetycznej, a już wkrótce zostanie wprowadzona ustawa o rynku mocy. W obliczu tak dynamicznych zmian, przedsiębiorstwa potrzebują wsparcia w wyborze optymalnych rozwiązań zarówno optymalizacyjnych, jak i inwestycyjnych, umożliwiających im zachowanie konkurencyjności i stabilny rozwój biznesu.
Na zlecenie Ayming Polska agencja badawcza Kantar Millward Brown przeprowadziła badanie ilościowe, którego celem było uzyskanie informacji od przedsiębiorstw energochłonnych na temat prowadzonych przez nie działań w zakresie obniżania kosztów energii elektrycznej, świadomości i stosowania rozwiązań optymalizacyjnych oraz podejścia do audytu energetycznego. W badaniu wzięło udział 100 przedsiębiorstw działających w obszarach: produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych, wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, metali, metalowych wyrobów gotowych oraz maszyn i urządzeń.
