W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwrócił się syndyk. Syndyk wskazał, że występuje do sądu upadłościowego o zwrot kosztów przejazdów własnym samochodem oraz udokumentowanych wydatków w postaci opłat parkingowych. Są to wydatki związane bezpośrednio z wykonywaniem czynnościami syndyka. Zwrot przejazdów samochodem następuje w oparciu o stawki określone w rozporządzeniu ministra infrastruktury. Po wydaniu postanowienia o przyznaniu przez sąd zwrotu powyższych wydatków koniecznych następuje zaksięgowanie w urządzeniach księgowych upadłego kosztów wynikających ze zwrotu powyższych wydatków. Natomiast na rachunek syndyka przelewana jest kwota wynikająca z tego postanowienia, a syndyk nie wystawia dla tej czynności faktury VAT.
Według syndyka, użytkowanie prywatnego pojazdu do celów służbowych w tym konkretnym przypadku nie jest świadczeniem usługi i nie wymaga fakturowania.
Fiskus się nie zgodził. Uznał, że skoro wydatki poniesione przez syndyka przyznane postanowieniem sądu są ściśle związane z wykonywaną przez tego syndyka usługą, stanowiąc jeden z elementów kalkulacyjnych otrzymanego wynagrodzenia (część odpłatności za usługę), to koszty te składają się na całość świadczenia należnego od nabywcy usługi na równi z wypłacanym wynagrodzeniem. Zdaniem organu, poniesione wydatki stanowią element rachunku kosztów, zmierzających do ustalenia kwoty odpłatności za wykonywaną usługę. Stanowią więc kwotę należną, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd przypomniał, że w początkowym okresie obowiązywania ustawy o VAT istniały wątpliwości dotyczące statusu osób wykonujących czynności zlecone w postępowaniu sądowym. Jedną z takich osób był syndyk. Sąd podkreślił, że nawet Trybunał Konstytucyjny sygnalizował potrzebę podjęcia inicjatywy prawodawczej.
W noweli z 2011 r. do ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze dodano regulację, zgodnie z którą wynagrodzenie syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, obowiązanych do rozliczenia VAT, oraz wstępną wysokość wynagrodzenia i zaliczki na wynagrodzenie podwyższa się o kwotę VAT, określoną zgodnie z obowiązującą stawką tego podatku. Tym samym, zarówno wynagrodzenie, jak i dodatkowe wynagrodzenie podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług. Syndykowi przysługuje jednak również prawo do zwrotu wydatków koniecznych, poniesionych w związku z wykonywaniem czynności, jeżeli wydatki te zostały uznane przez sędziego komisarza. Ustawodawca nie wskazał natomiast, by kwota obejmująca zwrot tych wydatków miała zostać powiększona o kwotę podatku od towarów i usług, tak jak w przypadku przysługującego syndykowi wynagrodzenia. Zdaniem NSA, nie było wolą ustawodawcy opodatkowanie podatkiem od towarów i usług kwoty obejmującej zwrot wydatków koniecznych syndyka.
NSA nie podważał twierdzenia, że zwrot wydatków, który wraz z wynagrodzeniem obciąża majątek upadłego, stanowi całość świadczenia należnego od osoby trzeciej. Na mocy jednak art. 162 ust. 6 w zw. z art. 3 Prawa upadłościowego i naprawczego nie wchodzi, w przypadku syndyka, do podstawy opodatkowania.
Wyrok NSA z 11 września 2015 r., sygn. akt I FSK 862/14
Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
VAT. Wybór orzecznictwa
|