Odpowiedź:

Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP przysługuje pracodawcy w stosunku do przychodów pracowników spełniających jeden z warunków określonych w przepisach tj.:

– wypłata wynagrodzenia ze stosunku pracy została dokonana w trakcie 36 miesięcy po powrocie pracownika z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego,

– wypłata wynagrodzenia ze stosunku pracy została dokonana w miesiącach następujących po miesiącu, w którym pracownik ukończył odpowiedni wiek 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).

Nie ma przy tym znaczenia okres za jaki przysługuje wynagrodzenie, ani też czy zostanie ono wypłacone jeszcze w trakcie trwania zatrudnienia, czy też po jego ustaniu.

Uzasadnienie:

Obowiązujące przepisy nakładają na pracodawców obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy (FP) oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) od wypłacanych zatrudnionym osobom wynagrodzeń stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednakże przewidziano sytuacje, w których pracodawca jest zwolniony z powyższego obowiązku.

Z obowiązku opłacania składek na FP, określonego w art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.) – dalej u.p.z. oraz składek na FGŚP, określonego w art. 29 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.) – dalej u.o.r.p. pracodawcom przysługuje zwolnienie w stosunku do:

1) zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego (art. 104a u.p.z. oraz art. 9a u.o.r.p.),

2) zatrudnionych osób, które osiągnęły wiek co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn (art. 104b ust. 2 u.p.z. oraz art. 9b ust. 2 u.o.r.p.).

Zwolnieniem objęte są kwoty wypłaconego z tytułu stosunku pracy wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w pierwszym przypadku w 36 miesięcznym okresie zwolnienia, a w drugim przypadku w okresie po ukończeniu odpowiedniego wieku. Nie ma przy tym znaczenia za jaki okres przysługuje wypłacane wynagrodzenie.

W przypadku pracowników zarówno obowiązek opłacania przez pracodawcę składek na FP i FGŚP, jak i zwolnienie z tego obowiązku odnoszą się do przychodu z tytułu stosunku pracy, zatem nie ma znaczenia czy wypłacony zostanie on jeszcze w trakcie trwania zatrudnienia, czy też po jego ustaniu. Istotne jest spełnienie podstawowych warunków określonych w przepisach czyli:

– wypłacenie ubezpieczonemu wynagrodzenia ze stosunku pracy w trakcie 36 miesięcy po powrocie z urlopu związanego z rodzicielstwem,

– wypłacenie ubezpieczonemu wynagrodzenia ze stosunku pracy w miesiącach następujących po miesiącu, w którym ukończył odpowiedni wiek 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).

Zawarte w przepisach sformułowanie "za zatrudnionych pracowników", użyte w odniesieniu do osób powracających po urlopach związanych z rodzicielstwem związane jest z określeniem rodzaju uzyskiwanych przychodów, w stosunku do których przysługuje zwolnienie. Powyższe znajduje potwierdzenie w poradniku dotyczącym zasad opłacania składek zamieszczonym na stronie internetowej ZUS (www.zus.pl), w którym podkreślono, że zwolnienie w 36 miesięcznym okresie dotyczy wyłącznie przychodu ze stosunku pracy, nie dotyczy natomiast przychodu uzyskiwanego z dodatkowo zawartych z pracodawcą umów zlecenia.

W konsekwencji, w przypadku osoby zatrudnionej do dnia 31 maja, której w dniu 5 czerwca wypłacono wynagrodzenie za maj, decydujące znaczenie ma ustalenie czy miesiąc czerwiec, w którym dokonano wypłaty mieści się w 36 miesięcznym okresie przysługującego zwolnienia. Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca, wówczas pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na FP i FGŚP od wypłaconego byłemu zatrudnionemu w dniu 5 czerwca wynagrodzenia ze stosunku pracy. Natomiast w przypadku, gdyby miesiąc maj był ostatnim 36 miesiącem przysługującego zwolnienia, wówczas od wynagrodzenia wypłaconego w czerwcu należałoby opłacić składki na FP i FGŚP.

Inaczej jest w przypadku osób po przekroczeniu odpowiedniego wieku, gdyż wtedy nie ma znaczenia data wypłaty wynagrodzenia ani rodzaj zatrudnienia (umowa o pracę czy umowa zlecenie), a jedynie data urodzenia ubezpieczonego. Jeżeli osoba zatrudniona do dnia 31 maja danego roku ukończyła 55 lat / 60 lat, wówczas wynagrodzenie wypłacane w czerwcu będzie zwolnione z obowiązku naliczenia składek na FP i FGŚP, nawet gdy wypłaty dokonano po ustaniu zatrudnienia. Powyższe zwolnienie przysługuje zarówno w odniesieniu do pracowników jak i zleceniobiorców.

Joanna Królikowska,
autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 3.06.2015 r.