Pytanie

Osoba fizyczna prowadzi stację paliw jako ajent. Towary sprzedawane przez ajenta są własnością PKN Orlen, który po sporządzeniu inwentaryzacji na stacji paliw obciąża ajenta wartością ponadnormatywnych niedoborów inwentaryzacyjnych. Na tę okoliczność wystawia notę obciążeniową.
Czy wartość obciążenia jest dla ajenta kosztem uzyskania przychodów? A jeżeli jest, to czy ajent wpisuje ten koszt dopiero w momencie zapłaty?

Odpowiedź

Kwota obciążenia wartością ponadnormatywnych niedoborów inwentaryzacyjnych nie stanowi poniesionego przez ajenta kosztu uzyskania przychodu. W przypadku obciążenia ajenta notą obciążeniową, o kwotę tego potrącenia ajent winien pomniejszyć wysokość przychodu (należnej mu prowizji).

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 758 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. - przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.

Z kolei art. 7581 § 1-3 k.c. stanowią, że jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja. Prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Jeżeli wysokość prowizji nie została w umowie określona, należy się ona w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju, w miejscu działalności prowadzonej przez agenta, a w razie niemożności ustalenia prowizji w ten sposób, agentowi należy się prowizja w odpowiedniej wysokości, uwzględniającej wszystkie okoliczności bezpośrednio związane z wykonaniem zleconych mu czynności.

Na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. - za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Natomiast na mocy art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 u.p.d.o.f.

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 2 grudnia 2011 r., ILPB1/415-1169/11-2/AG, kwota obciążenia ajenta wartością ponadnormatywnych niedoborów inwentaryzacyjnych nie stanowi poniesionego przez ajenta kosztu uzyskania przychodu. W przypadku obciążenia ajenta notą obciążeniową, o kwotę tego potrącenia ajent winien pomniejszyć wysokość przychodu.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego