Czy właściciele firmy świadczącej usługi transportowe mogą do kosztów swojej działalności zaliczać diety?
Dotychczas na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych były zaliczane.
Czy stanowisko Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2008 r., II PZP 11/08, ma wpływ na zaliczenie tych diet w koszty?
Wydanie przez Sąd Najwyższy wskazanej uchwały spowodowało, że przedsiębiorcy-kierowcy nie mogą w zasadzie zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet za podróże służbowe. Zaliczenie takich diet do kosztów wiąże się bowiem z niemal pewnym ryzykiem sporu z organem podatkowym i niewielką (ze względu na istnienie przedmiotowej uchwały) szansą na wygranie tego sporu przed sądem administracyjnym.
Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu wykonywanych podróży służbowych (do wysokości wynikającej z przepisów określających wysokość diet przysługujących pracownikom). Na gruncie tego przepisu od kilku lat istnieją spory czy możliwość uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów wartości diet dotyczy również przedsiębiorców-kierowców (osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą polegającą na osobistym świadczeniu usług transportowych).
Wskazać można szereg orzeczeń sądów administracyjnych, z których wynika, że możliwość taka istnieje. Tytułem przykładu wskazać można wyrok WSA w Gliwicach z dnia 30 stycznia 2008 r., I SA/Gl 602/07), w którym czytamy, że "wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu osobiście usług transportowych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, zaliczyć należy do podróży służbowych, która uprawnia do uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wartości diet za czas podróży służbowych w ramach określonego limitu, tzn. do wysokości diet przysługujących pracownikom". Podobne stanowisko zajął wcześniej również NSA w wyroku z dnia 15 września 2005 r., FSK 2175/04, niepubl., czy WSA w Warszawie w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r., III SA/WA 120/07, niepubl.
W dniu 19 listopada 2008 r. Sąd Najwyższy wydał jednak uchwałę II PZP 11/08, Biuletyn SN 2008, nr 11, s. 21, w której czytamy, że "kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej". Wydanie tej uchwały jest bardzo niekorzystne dla pracowników, gdyż uchwały SN w istotny sposób wpływają na stanowiska reprezentowane przez pozostałe sądy. W konsekwencji - jest niemal pewne, że zmieni ona podejście sądów do omawianej kwestii (mimo że sama uchwała dotyczy kierowców-pracowników i transportu międzynarodowego), a jednocześnie utwierdzi stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe, że kierowcy-przedsiębiorcy nie mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet. Przykładem tego drugiego jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 lutego 2009 r., IPPB1/415-1302/08-2/AM, http://sip.mf.gov.pl/sip, w której organ podatkowy, powołując się na wskazaną uchwałę Sądu Najwyższego, wyjaśnił, że "w sytuacji gdy wykonywane usługi transportu stanowią przedmiot działalności gospodarczej, usługi takie nie są podróżą służbową, wobec czego przedsiębiorcy nie przysługuje prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów diet z tytułu podróży służbowych".
Mając na uwadze powyższe, wyjaśnić pragnę, że wydanie przez Sąd Najwyższy wskazanej powyżej uchwały spowodowało, że przedsiębiorcy-kierowcy nie mogą w zasadzie zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet za podróże służbowe (oczywiście w zakresie świadczonych osobiście usług transportowych; jak bowiem wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 19 lutego 2009 r., IPPB1/415-1411/08-2/IF, http://sip.mf.gov.pl/sip, "prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług transportowych nie oznacza całkowitego braku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości diet do wysokości określonego limitu. Przedsiębiorca może oczywiście powiększać koszty uzyskania przychodów o diety, o ile odbywać będzie podróż służbową. Jako przykład można wskazać podróż związaną z koniecznością zawarcia umowy o świadczenie usługi, czy też dokonania zakupu środka trwałego"). Zaliczenie takich diet do kosztów wiąże się bowiem z niemal pewnym ryzykiem sporu z organem podatkowym i niewielką (ze względu na istnienie przedmiotowej uchwały) szansą na wygranie tego sporu przed sądem administracyjnym.
Dotychczas na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych były zaliczane.
Czy stanowisko Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2008 r., II PZP 11/08, ma wpływ na zaliczenie tych diet w koszty?
Wydanie przez Sąd Najwyższy wskazanej uchwały spowodowało, że przedsiębiorcy-kierowcy nie mogą w zasadzie zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet za podróże służbowe. Zaliczenie takich diet do kosztów wiąże się bowiem z niemal pewnym ryzykiem sporu z organem podatkowym i niewielką (ze względu na istnienie przedmiotowej uchwały) szansą na wygranie tego sporu przed sądem administracyjnym.
Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wartość diet z tytułu wykonywanych podróży służbowych (do wysokości wynikającej z przepisów określających wysokość diet przysługujących pracownikom). Na gruncie tego przepisu od kilku lat istnieją spory czy możliwość uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów wartości diet dotyczy również przedsiębiorców-kierowców (osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą polegającą na osobistym świadczeniu usług transportowych).
Wskazać można szereg orzeczeń sądów administracyjnych, z których wynika, że możliwość taka istnieje. Tytułem przykładu wskazać można wyrok WSA w Gliwicach z dnia 30 stycznia 2008 r., I SA/Gl 602/07), w którym czytamy, że "wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu osobiście usług transportowych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, zaliczyć należy do podróży służbowych, która uprawnia do uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wartości diet za czas podróży służbowych w ramach określonego limitu, tzn. do wysokości diet przysługujących pracownikom". Podobne stanowisko zajął wcześniej również NSA w wyroku z dnia 15 września 2005 r., FSK 2175/04, niepubl., czy WSA w Warszawie w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r., III SA/WA 120/07, niepubl.
W dniu 19 listopada 2008 r. Sąd Najwyższy wydał jednak uchwałę II PZP 11/08, Biuletyn SN 2008, nr 11, s. 21, w której czytamy, że "kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej". Wydanie tej uchwały jest bardzo niekorzystne dla pracowników, gdyż uchwały SN w istotny sposób wpływają na stanowiska reprezentowane przez pozostałe sądy. W konsekwencji - jest niemal pewne, że zmieni ona podejście sądów do omawianej kwestii (mimo że sama uchwała dotyczy kierowców-pracowników i transportu międzynarodowego), a jednocześnie utwierdzi stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe, że kierowcy-przedsiębiorcy nie mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet. Przykładem tego drugiego jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 lutego 2009 r., IPPB1/415-1302/08-2/AM, http://sip.mf.gov.pl/sip, w której organ podatkowy, powołując się na wskazaną uchwałę Sądu Najwyższego, wyjaśnił, że "w sytuacji gdy wykonywane usługi transportu stanowią przedmiot działalności gospodarczej, usługi takie nie są podróżą służbową, wobec czego przedsiębiorcy nie przysługuje prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów diet z tytułu podróży służbowych".
Mając na uwadze powyższe, wyjaśnić pragnę, że wydanie przez Sąd Najwyższy wskazanej powyżej uchwały spowodowało, że przedsiębiorcy-kierowcy nie mogą w zasadzie zaliczać do kosztów uzyskania przychodów diet za podróże służbowe (oczywiście w zakresie świadczonych osobiście usług transportowych; jak bowiem wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 19 lutego 2009 r., IPPB1/415-1411/08-2/IF, http://sip.mf.gov.pl/sip, "prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług transportowych nie oznacza całkowitego braku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości diet do wysokości określonego limitu. Przedsiębiorca może oczywiście powiększać koszty uzyskania przychodów o diety, o ile odbywać będzie podróż służbową. Jako przykład można wskazać podróż związaną z koniecznością zawarcia umowy o świadczenie usługi, czy też dokonania zakupu środka trwałego"). Zaliczenie takich diet do kosztów wiąże się bowiem z niemal pewnym ryzykiem sporu z organem podatkowym i niewielką (ze względu na istnienie przedmiotowej uchwały) szansą na wygranie tego sporu przed sądem administracyjnym.