Odpowiedź:
Tak, według mnie w przedstawionej sytuacji dochodzić może do zawierania podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umów pożyczek.
Uzasadnienie:
Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.p.c.c., w tym umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b u.p.c.c.). Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości – zob. art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) – dalej k.c.
Ważność umowy pożyczki nie zależy od zachowania formy szczególnej. Forma pisemna przewidziana w art. 720 § 2 k.c. obowiązuje jedynie dla celów dowodowych. W konsekwencji umowy pożyczki mogą być zawierane w dowolnej formie, w tym w formie dorozumianej. Uważam w związku z tym, że w zakresie w jakim spółka A finansuje – za zgodą pozostałych spółek – zobowiązania tych pozostałych spółek dochodzić może do zawierania między spółkami umów pożyczek.
Dotyczy to jednak wyłącznie tych przypadków, gdy w chwili regulowania przez spółkę A zobowiązań innych spółek wobec podmiotów trzecich nie istnieją jeszcze należności pozostałych spółek wobec spółki A, z których później potrącane są wpłacane kwoty. W zakresie bowiem w jakim należności takie już istnieją w chwili regulowania przez spółkę A zobowiązań innych spółek wobec podmiotów trzecich dokonywanie wpłat, o których mowa, stanowi jedynie formę zapłaty.
Uważam jednocześnie, że w zakresie w jakim dochodzi do zawierania umów pożyczek, o których mowa, podlegają one opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Są to bowiem – jak zakładam – pożyczki nieodpłatne, a więc ich udzielanie nie stanowi czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (w przedstawionych okolicznościach jest to bowiem według mnie nieodpłatne świadczenie usług do celów działalności gospodarczej podatnika – zob. art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), a więc nie znajduje zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 2 pkt 4 u.p.c.c.
Tomasz Krywan, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 19.04.2016 r.
Czy regulowanie zobowiązań spółki powiązanej podlega opodatkowaniu PCC?
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoW grupie podmiotów powiązanych z powodu braku płynności finansowej jedna ze spółek (A) reguluje zobowiązania pozostałych. Poniesione wydatki są w księgach dłużników kompensowane z należnością od spółki regulującej zobowiązania. Czy są to pożyczki udzielane przez A podmiotom powiązanym? Czy w obecnym stanie prawnym należałoby rozważyć opodatkowanie każdej takiej wypłaty PCC?