Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Spółka należy do międzynarodowej korporacji i w związku z tym zobowiązana jest do księgowania różnych operacji tylko dla potrzeb korporacyjnych (np. wycena po kursie korporacyjnym). Do tej pory dla potrzeb statutowych księgowania były prowadzone w księdze AA a dla korporacyjnych w księdze GP i suma tych ksiąg spełniała wymogi sprawozdawczości korporacyjnej. Obecnie wymagania korporacji są takie, aby wszelkie księgowania były w jednej księdze AA a dla celów polskich prowadzone dwie księgi AA i GP, w której dokonywane by były księgowania tak, aby suma tych ksiąg spełniała wymogi ustawowe.

Czy prowadzenie dwóch ksiąg głównych jest zgodne z polską ustawą o rachunkowości?

Odpowiedź

Nie, polska ustawa o rachunkowości nie przewiduje możliwości prowadzenia dwóch ksiąg głównych.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r. – księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:

1) dziennik;

2) księgę główną;

3) księgi pomocnicze;

4) zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych;

5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz),

przy czym w sytuacji, gdy księgi rachunkowe prowadzone są przy użyciu komputera za równoważne z nimi uważa się odpowiednio zasoby informacyjne rachunkowości, zorganizowane w formie oddzielnych komputerowych zbiorów danych, bazy danych lub wyodrębnionych jej części (art. 13 ust. 2 u.o.r.).

Z cytowanego wyżej art. 13 ust. 1 u.o.r. wynika, iż jednostka zobowiązana jest do prowadzenia jednego dziennika i jednej księgi głównej. Księgi te obejmują te same zapisy, ale uporządkowane według odmiennych kryteriów: dziennik – chronologiczne ujęcie zdarzeń (art. 14 ust. 1 u.o.r.), zaś księga główna – zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym (art. 15 ust. 1 u.o.r.). Na podstawie zapisów na kontach księgi głównej sporządza się na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej (art. 18 ust. 1 u.o.r.). Ponieważ księga główna i dziennik zawierają te same zapisy, dziennik powinien umożliwiać uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej (art. 14 ust. 1 u.o.r.). W przypadku dziennika ustawodawca daje możliwość stosowania dzienników częściowych, grupujących zdarzenia według ich rodzajów – pod warunkiem sporządzenia zestawienia obrotów tych dzienników za dany okres sprawozdawczy (art. 15 ust. 3 u.o.r.). W odniesieniu do księgi głównej przepisy u.o.r. takiej możliwości nie wskazują. Mając zatem na uwadze:

– racjonalność ustawodawcy;

– obowiązek sporządzania (jednego) zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej, zawierające w szczególności wykaz wszystkich kont księgi głównej – ich symbole lub nazwy (art. 18 ust. 1 pkt 1 u.o.r.) oraz

– konieczność uzgadniania obrotów dziennika (ewentualnie dzienników częściowych) z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej,

należy stwierdzić, iż jednostka powinna prowadzić w ujęciu systematycznym jedną księgę główną dla wszystkich zapisów.

Dorota Mikulska, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 26.09.2015 r.