Czy poręczenie kredytu wekslem in blanco skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń?

Poręczenie kredytu bankowego wekslem in blanco ma charakter czynności przysparzającej o określonej wartości, tworzącej konkretny przychód podatnika. Przychód ten, jako świadczenie nieodpłatne, które nie rodzi po stronie podatnika żadnych zobowiązań do świadczeń wzajemnych, powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Pytanie

Czy potwierdzenie kredytu wekslem in blanco skutkuje przychodem do opodatkowania w spółce jawnej?
Spółka rozlicza się na pełnej księgowości.

Odpowiedź

Z interpretacji indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe wynika, że poręczenie kredytu bankowego wekslem in blanco ma charakter czynności przysparzającej o określonej wartości, tworzącej konkretny przychód podatnika. Przychód ten, jako świadczenie nieodpłatne, które nie rodzi po stronie podatnika żadnych zobowiązań do świadczeń wzajemnych, powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Uzasadnienie

O przychodach z tytułu nieodpłatnych świadczeń stanowi art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Ustawa reguluje, w jaki sposób wycenić świadczenia nieodpłatne, natomiast nie reguluje jak należy definiować pojęcie "nieodpłatnych świadczeń".

W wyroku NSA z 19 kwietnia 2013 r., II FSK 1689/11 czytamy, że świadczenia nieodpłatne to takie zjawiska i zdarzenia, których skutkiem jest nieodpłatne, czyli niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe. Skoro od udzielenia poręczenia uwarunkowane jest przyznanie kredytu podmiotowi, za którego się poręcza, przyjęcie przez poręczyciela wspomnianego ryzyka ma pewną wartość, czyli cenę, którą uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić. Jeżeli zatem poręczenie takie otrzymuje nieekwiwalentnie, tym samym uzyskuje nieodpłatne na gruncie podatku dochodowego. Innymi słowy, świadczenie nieodpłatne to określone działanie, które ma charakter czynności przysparzającej, ma charakter majątkowy o określonej wartości, tworzącej konkretny przychód podatnika, który nie rodzi po jego stronie żadnych zobowiązań do świadczeń wzajemnych.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 29 lipca 2013 r., I SA/Bd 404/13, WSA podkreślił, że w judykaturze ugruntowany jest pogląd, że nieodpłatne udzielenie poręczenia stanowi nieodpłatne świadczenie. WSA wyjaśnił, że "inne nieodpłatne świadczenia", powstają w wyniku nieodpłatnego korzystania z usług innych podmiotów lub ze składników cudzego majątku. Nieodpłatność świadczenia polega na uzyskaniu przez podatnika przysporzenia bez ekwiwalentnego świadczenia wzajemnego, co wyraża się w zaistnieniu stanu, w którym po stronie przyjmującego (beneficjenta) dochodzi do zwiększenia aktywów, bądź zmniejszenia pasywów. Z tej przyczyny, gdy spełniający świadczenie uzyska lub ma uzyskać w przyszłości wzajemnie jakąś korzyść majątkową, nie występuje nieodpłatne świadczenie. Funkcją nieodpłatnego świadczenia jest swoiste "domknięcie" przedmiotu opodatkowania podatkiem dochodowym tak, aby objąć tym podatkiem wszystkie sytuacje faktyczne lub prawne, w których u podatnika pojawiają się korzyści lub dzięki którym unika on poniesienia wydatków, w sytuacjach odbiegających od przeciętnych sytuacji rynkowych. Sąd tym samym wskazał, że spółka, która otrzymała poręczenie kredytu uzyskała konkretną korzyść, polegającą na zabezpieczeniu udzielonego jej kredytu bankowego. Korzyść tę spółka uzyskała bezpłatnie, bowiem nie musiała za udzielone poręczenie kredytu zapłacić. Taka czynność ma wymiar ekonomiczny i odpowiada wartości ryzyka, które uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi wynagrodzić.

Analogiczną interpretację przepisów prawa prezentuje Ministerstwo Finansów, co znajduje potwierdzenie w interpretacji ogólnej z 27 kwietnia 2012 r., DD5/033/2/DZQ/2012/DD-134. Ministerstwo wyjaśnia, że nieodpłatne udzielenie poręczenia nie jest zdarzeniem obojętnym gospodarczo zarówno dla podmiotu poręczającego, jak i podmiotu, którego zobowiązanie jest poręczeniem zabezpieczane. Udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez poręczającego finansowego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to posiada określoną wartość tj. cenę, którą uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić. Korzyść majątkowa po stronie otrzymującego poręczenie może natomiast polegać m.in. na zwiększeniu się jego zdolności kredytowej, uzyskaniu niższego oprocentowania kredytu (pożyczki), czy też samej możliwości jego zaciągnięcia.