Czy organ administracji publicznej obowiązany jest do każdorazowego wysyłania zawiadomienia o zapewnieniu stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania- na podstawie art. 10 § 1 k.p.a., pomimo tego, że wniosek o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej został złożony prawidłowo i nie wymaga żadnych uzupełnień ani poprawek, a decyzja w całości uwzględnia żądanie strony (decyzja pozytywna)?

Organ prowadzący postępowanie zobowiązany jest pouczyć strony o prawie zapoznania się z aktami i złożenia końcowego oświadczenia. Co do obowiązku każdorazowego zawiadamiania o tym prawni, zdania są podzielone. Jak się bowiem wskazuje, "prawu strony do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów towarzyszy obowiązek organu prowadzącego postępowanie pouczenia strony o prawie zapoznania się z aktami i złożenia końcowego oświadczenia, a także obowiązek wstrzymania się od wydania decyzji do czasu złożenia tego oświadczenia w wyznaczonym terminie" (wyr. NSA z dnia 6 października 2000 r., V SA 316/00, niepubl.). Jeśli w aktach sprawy brak końcowego oświadczenia stron oraz dowodu, że organ prowadzący postępowanie pouczył stronę o przysługującym jej prawie, uzasadnia to wniosek o naruszeniu przez niego obowiązku ustalonego w art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1964 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a. (W. Dawidowicz, Postępowanie administracyjne, s. 94). Odmienny pogląd reprezentuje Z. Janowicz, zdaniem którego wniosek taki jest zbyt daleko idący, bowiem kodeks nie wymaga utrwalenia w aktach takiego pouczenia. Sam zatem brak oświadczenia i dowodu, wspomnianego przez W. Dawidowicza, nie świadczy jeszcze o fakcie naruszenia obowiązku ustalonego w art. 10 § 1 k.p.a. (Z. Janowicz, Kodeks postępowania administracyjnego, s. 87). W ocenie W. Dawidowicza: "brak w aktach sprawy końcowego oświadczenia strony oraz dowodu, że organ prowadzący pouczył stronę o przysługującym jej prawie - uzasadnia wniosek, że organ prowadzący postępowanie naruszył obowiązek ustalony w art. 10 § 1 k.p.a." (W. Dawidowicz, Postępowanie administracyjne..., s. 94). Biorąc pod uwagę, iż takie stanowisko przyjmuje sądownictwo administracyjne (np. NSA w wyroku z dnia 5 kwietnia 2001 r., II SA 1617/00, niepubl.), w mojej ocenie w każdym przypadku należy dokonać przedmiotowego zawiadomienia. Należy zauważyć, iż naruszenie zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu jest kwalifikowaną wadą procesową i stanowi podstawę do wszczęcia postępowania nadzwyczajnego w sprawie o wznowienie postępowania na wniosek strony, niezależnie od tego, czy miało wpływ na treść decyzji. W przypadku wskazanym w pytaniu, skoro decyzja w całości uwzględnia żądanie strony, praktycznie tego rodzaju naruszenie nie powinno zostać przez stronę takiego postępowania podniesione w trybie odwoławczym.