Czy można odliczyć podatek od faktury zaliczkowej za środek trwały, jeśli nie otrzymano jeszcze środka trwałego?
Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury zaliczkowej dokumentującej wpłatę na środek trwały. Ma również prawo do wnioskowania o zwrot nadwyżki podatku w 25 dni.
Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
a) z tytułu nabycia towarów i usług,
b) potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
c) od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu.
Zatem w przypadku otrzymania faktury zaliczkowej prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje, jeżeli dana zaliczka wiązała się z powstaniem obowiązku podatkowego u wystawcy.
Wystawienie faktury zaliczkowej nastąpić powinno zgodnie z § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawianie faktur, sposób ich przechowywania oraz lista towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337, z późn. zm.). Powyższy przepis stanowi, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy.
Stosownie natomiast do art. 19 ust. 11 u.p.t.u. jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
Powyższe oznacza, że skoro otrzymanie przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi chociażby części należności (zaliczki, zadatku, raty) rodzi powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy i zobowiązuje go do wystawienia faktury zaliczkowej, podatnik który dokonał wpłaty zaliczki i otrzymał fakturę zaliczkową, ma prawo, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) u.p.t.u. do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na tej fakturze i to w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę otrzymał (zob. art. 86 ust. 10 pkt 1 u.p.t.u.).
Co istotne, nie znajduje w tej sytuacji zastosowania art. 86 ust. 12 u.p.t.u., który odmawia prawa do odliczenia podatku naliczonego przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub przed wykonaniem usługi, gdyż odnosi się ona wyłącznie do przypadków wskazanych w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) i c) u.p.t.u. - nie odnosi się więc do faktur zaliczkowych.
Dodać należy, iż powyższe wnioski odnoszą się wszelkich faktur zaliczkowych, więc również tych dokumentujących wpłatę zaliczki na środek trwały. Powyższe potwierdza m.in. pismo Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 marca 2008 r., IBPP1/443-59/08/AL/KAN/258/08, dotyczące zaliczki na poczet zakupu nieruchomości.
Co do możliwości wystąpienia o zwrot w przyspieszonym terminie stwierdzić należy, iż przepisy u.p.t.u. o zwrocie bezpośrednim nie czynią wyjątków dla sytuacji przedstawionej w pytaniu. Zastosowanie znajdzie przepis art. 87 ust. 6 pkt 1 u.p.t.u. zgodnie z którym na wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone. Jeżeli więc całość kwot podatku naliczonego uwzględniona w deklaracji za dany okres zostanie zapłacona (do chwili złożenia deklaracji) - podatnikowi przysługiwać będzie prawo do wnioskowania o zwrot w 25 dni. Dodać należy, iż nie chodzi tu o zapłacenie tylko przedmiotowej faktury zaliczkowej, ale wszystkich innych faktur zakupu, które ujęte zostały w deklaracji.