Odpowiedź:
W świetle obowiązujących przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych wspólnicy spółki cywilnej oraz wspólnicy spółki jawnej podlegają ubezpieczeniom na zasadach przewidzianych dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Zatem ze względu na schemat podlegania ubezpieczeniom nie ma różnicy forma zakładanej spółki.
Natomiast minimalna wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych do ZUS za wspólnika nowopowstałej spółki może się różnić w zależności od jej rodzaju.
Wspólnik spółki cywilnej po spełnieniu przewidzianych przepisami warunków, może skorzystać z opłacania składek w preferencyjnej wysokości w przeciwieństwie do wspólnika spółki jawnej, któremu takie uprawnienie nie przysługuje.

Uzasadnienie:
Zgodnie z obowiązującymi przepisami z zakresu ubezpieczeń społecznych wspólników spółki cywilnej oraz wspólników spółki jawnej uważa się za osoby prowadzące pozarolniczą działalność, tak stanowi art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s.. W związku z powyższym podlegają oni ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu na tych samych zasadach, które są przewidziane dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 u.s.u.s. osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu. Ponadto mogą na swój wniosek przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, które jest dla nich dobrowolne (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.).
Zatem składki na wszystkie w.w. ubezpieczenia społeczne wspólnik spółki cywilnej lub spółki jawnej będzie obowiązany opłacać do ZUS-u od podstawy wymiaru ustalonej przepisami art. 18 ust. 8 oraz art. 20 ust. 1 u.s.u.s.. Jest nią zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.  W 2015 roku podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność wynosi 2375,40 zł. Wysokość podstawy wymiaru składek jest ustalana na rok i obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia.
Wyżej wymieniona minimalna podstawa wymiaru składek nie obowiązuje jednak wszystkich, gdyż przepisy pozwalają niektórym przedsiębiorcom "na starcie" skorzystać z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru ustalonej zgodnie z art. 18a ust. 1 u.s.u.s. W myśl przepisów osoby rozpoczynające prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych mają prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w preferencyjnej wysokości przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych. Wówczas minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2015 r. jest to kwota 525 zł. Art. 18a ust. 2 u.s.u.s. zawiera pewne ograniczenia, zgodnie z którymi niektóre osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej nie będą mogły skorzystać z opłacania składek w preferencyjnej wysokości. Są nimi osoby, które:
– prowadzą lub prowadziły pozarolniczą działalność w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej,
– wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały na podstawie stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności z zakresu wykonywanej działalności gospodarczej.
Zauważyć należy, że chociaż wspólnik spółki jawnej w świetle przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych jest traktowany jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność to nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych - nie podlega on wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). W konsekwencji nie będzie mógł on skorzystać z przywilejów wynikających z art. 18a ust. 1 u.s.u.s.. Natomiast taką możliwość będzie miał wspólnik spółki cywilnej, gdyż podlega on wpisowi do CEiDG.
Osoby będące wspólnikiem spółki cywilnej lub spółki jawnej podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z.. Niezależnie od rodzaju zakładanej spółki wspólnik będzie podlegał obowiązkowi opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy wymiaru przewidzianej dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. W myśl art. 81 ust. 2 u.ś.o.z. stanowi ją zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". W 2015 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność wynosi 3104,57 zł.
Ponadto wspólnicy obu z w.w. form spółek będą obowiązani do opłacania składki na Fundusz Pracy od kwot równych podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jeżeli w przeliczeniu na okres miesiąca będą one wynosiły co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę – tak stanowi art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.).

Zatem ze względu na podleganie ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu nie ma znaczenia w jakiej formie zostanie założona spółka. Czy będzie to spółka cywilna czy też jawna w obu przypadkach w świetle przepisów dotyczących objęcia obowiązkiem ubezpieczeń wspólnik będzie traktowany na tych samych zasadach co prowadzący pozarolniczą działalność. W tych samych przypadkach skorzysta też on ze zwolnienia z podlegania ubezpieczeniom społecznym np. wówczas, gdy jest już objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami jako pracownik, a podstawa wymiaru składek z tego tytułu w przeliczeniu na okres miesiąca wynosić będzie co najmniej minimalne wynagrodzenie (art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s.).
Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest natomiast możliwość skorzystania z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w preferencyjnej wysokości, która nie przysługuje wspólnikowi spółki jawnej.

Joanna Królikowska, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 9.10.2015 r.