Czy "grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej" to grunty, na których w rzeczywistości wykonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej?

Przedsiębiorca jest właścicielem zabudowanej działki gruntowej sklasyfikowanej częściowo jako użytki rolne, a częściowo z klasę Bi. Przedsiębiorca nie prowadzi działalności rolniczej, lecz inną działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Pytanie:
Czy "grunty zajęte" to grunty, na których w rzeczywistości wykonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej?
Czy zajęcie gruntu nastąpiło z chwilą objęcia w posiadanie przez przedsiębiorcę gruntu?
Czy całą działkę należy opodatkować jako grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, czy tylko część "zajętą"?
Czy budynki należy opodatkować jako będące w posiadaniu przedsiębiorcy, czyli najwyższą stawką tj. związane z działalnością gospodarczą?

Odpowiedź:
Grunt rolny pozostający w posiadaniu przedsiębiorcy (lecz nie wykorzystywany faktycznie na cele prowadzonej działalności, czyli "nie zajęty" na tę działalność) podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym, a nie podatkiem od nieruchomości. Samo posiadanie gruntu przez przedsiębiorcę nie jest jeszcze zajęciem gruntu na cele działalności gospodarczej.
Jeśli są to budynki nie mieszkalne, to będą one opodatkowane według stawek podatku od nieruchomości przewidzianych dla budynków związanych z prowadzoną działalnością.

Ad. 1)
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Grunty rolne (sklasyfikowane w ewidencji jako grunty rolne) podlegają więc opodatkowaniu podatkiem rolnym, wówczas gdy nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - dalej u.p.o.l., opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty. Co prawda przepis art. 2 ust. 2 u.p.o.l. stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Jeśli zatem grunt rolny jest "zajęty" na prowadzenie działalności gospodarczej, to podlega on opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W tym przypadku warunkiem opodatkowania podatkiem od nieruchomości (a nie podatkiem rolnym) jest faktyczne zajęcie danego gruntu (jego części) na potrzeby prowadzonej działalności. Grunt rolny pozostający w posiadaniu przedsiębiorcy (lecz nie wykorzystywany faktycznie na cele prowadzonej działalności, czyli "nie zajęty" na tę działalność) podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym, a nie podatkiem od nieruchomości. Nie wystarczy tutaj dla opodatkowania podatkiem od nieruchomości, a nie podatkiem rolnym samo posiadanie gruntu przez przedsiębiorcę. Samo posiadanie gruntu przez przedsiębiorcę nie jest jeszcze zajęciem gruntu na cele działalności gospodarczej.

Ad. 2)
Jeśli chodzi o opodatkowanie budynków, to jeśli są to budynki nie mieszkalne, to będą one opodatkowane według stawek podatku od nieruchomości przewidzianych dla budynków związanych z prowadzoną działalnością.
Przepis art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. stanowi, że budynek związany z prowadzeniem działalności gospodarczej który jest opodatkowany najwyższymi stawkami podatku - to budynek będący w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
Powołana definicja uzależnia uznanie budynku za "związany z działalnością gospodarczą" nie od faktycznego jego wykorzystywania, lecz od samego tylko faktu, że znajduje się on w posiadaniu określonego podmiotu (przedsiębiorcy). Każdy budynek, który znajduje się w posiadaniu przedsiębiorcy, w rozumieniu u.p.o.l. "związany jest z prowadzeniem działalności gospodarczej", za wyjątkiem wyraźnie wymienionych w ustawie budynków mieszkalnych, a także z wyjątkiem tych przypadków, gdy przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
W orzecznictwie podkreśla się jednocześnie, że posiadane przez przedsiębiorcę nieruchomości są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej także w razie ich faktycznego niewykorzystywania na cele działalności. Przykładowo w uchwale z dnia 28 grudnia 1995 r. VI SA 21/95 (ONSA 1996, nr 1, poz. 9) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził: "Budynki i grunty podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą mogą być uznane za obiekty wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.) także wtedy, gdy w roku podatkowym nie były wykorzystane do prowadzenia wspomnianej działalności".
Natomiast jeśli przedmiotowe budynki będące w posiadaniu przedsiębiorcy to budynki mieszkalne, to wówczas ich opodatkowanie stawkami najwyższymi zależy od faktycznego zajęcia na cele działalności gospodarczej. Opodatkowane wedle stawki właściwego dla działalności gospodarczej są bowiem "budynki mieszkalne (ich części) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej". W tym przypadku warunkiem opodatkowania według wyższej stawki jest faktyczne zajęcie danego budynku (jego części) na potrzeby prowadzonej działalności. Budynek mieszkalny pozostający w posiadaniu przedsiębiorcy (lecz nie wykorzystywany faktycznie na cele prowadzonej działalności) podlega opodatkowaniu wedle stawek właściwych dla budynków mieszkalnych.

Uwagi:
W przypadku gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej nie ma znaczenia to, czy zmiana sposobu wykorzystania została zgłoszona do ewidencji gruntów i budynków, czy też nie.
Proszę zauważyć, że z art. 1 u.p.r. wynika wyraźnie, że grunty rolne (sklasyfikowane jako użytki rolne) nie podlegają podatkowi rolnemu, jeśli są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Z kolei przepis art. 2 ust. 2 u.p.o.l. stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Także zatem z powyższej regulacji a contrario wynika, że grunty sklasyfikowane jako rolne, jeśli są faktycznie zajęte na pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegają podatkowi od nieruchomości, a nie podatkowi rolnemu.
W tym przypadku klasyfikacja gruntów w ewidencji przestaje mieć znaczenie liczy się obiektywny fakt zajętości gruntów na działalność. Nawet jeśli grunty są sklasyfikowane jako grunty rolne w ewidencji gruntów i budynków, to podlegają one podatkowi od nieruchomości (wedle stawek właściwych dla gruntów związanych z działalności), gdy są faktycznie zajęte na wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Dla wymiaru podatku nie ma więc (w tym przypadku) znaczenia, to czy właściciel gruntów złożył wniosek o zmianę wpisu dotyczącego tych gruntów w ewidencji gruntów i budynków.