Odpowiedź:
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) – dalej: u.p.d.o.p., zgodnie z jej art. 1, reguluje m.in. opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji. Za dzień rozpoczęcia działalności spółki z o.o. w organizacji, na gruncie u.p.d.o.p., należy uważać dzień zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego, ponieważ od tego dnia liczy się czas bytu prawnego spółki z o.o. w organizacji.
Uzasadnienie:
Uważam, że art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej: u.r.o., mający istotne znaczenie dla podmiotów prowadzących księgi rachunkowe, zgodnie z którym, księgi rachunkowe otwiera się na dzień rozpoczęcia działalności, tj. na dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym, nie może być traktowany jako definicja dnia rozpoczęcia działalności na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wynika to z faktu, że przepisy ustawy o rachunkowości nie mogą co do zasady modyfikować przepisów rządzących prawem podatkowym, jeżeli nie ma na to wyraźnego wskazania w tych przepisach.
Postawione zostało pytanie, czy dniem rozpoczęcia działalności spółki z o.o. w rozumieniu u.p.d.o.p. jest dzień powstania podmiotu? Uważam, że na to pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, bo od tego dnia mamy do czynienia z podatnikiem tego podatku. Jak się domyślam problem wynika z art. 8 ust. 2 i 2a u.p.d.o.p., mówiących, że w przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych oraz że w przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność. Oba zacytowane przepisy operują bowiem pojęciem „dzień rozpoczęcia działalności”.
Negując bezpośrednie oddziaływanie przepisu ustawy o rachunkowości na rozumienie pojęcia "dzień rozpoczęcia działalności" w u.p.d.o.p. należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 157 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) umowa spółki powinna określać m. in. wysokość kapitału zakładowego. Tym samym, zawarcie umowy spółki z o.o., w której określono wysokość kapitału zakładowego, a jest to obowiązkowe, będzie bez wątpienia zdarzeniem wywołującym następstwa o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 u.r.o., a w konsekwencji skutkować będzie rozpoczęciem działalności jednostki w rozumieniu przepisów tej ustawy. Na marginesie chciałbym zaznaczyć, że dniem rozpoczęcia działalności w myśl powyższego przepisu jest dzień zaistnienia zdarzenia, a nie dzień jego zaewidencjonowania w księgach rachunkowych.
To, że w zamyśle wspólników spółka z o.o. została utworzona po to, by stać się wspólnikiem spółki komandytowej – odpowiadającym za jej zobowiązania całym swoim majątkiem nie ma zasadniczego znaczenia dla kwestii opodatkowania spółki z o.o. podatkiem dochodowym oraz daty rozpoczęcia jej roku podatkowego.
Tadeusz Waślicki
Odpowiedzi udzielono 4.12.2015 r.
Czy dniem rozpoczęcia działalności spółki w rozumieniu ustawy o CIT jest dzień powstania podmiotu?
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego KsięgowegoZgodnie z ustawą o rachunkowości księgi rachunkowe otwiera się w ciągu 15 dni od zaistnienia zdarzenia obligującego do ich otwarcia, tj. pierwszego zdarzenia wywołującego w jednostce skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. W spółce z o.o. w organizacji, za pierwsze zdarzenie wywołujące skutki o charakterze majątkowo-finansowym uznaje się zawarcie umowy spółki. Czy dniem rozpoczęcia działalności spółki w rozumieniu ustawy o CIT jest dzień powstania podmiotu? Przedmiotowa spółka w istocie powstała po to, by stać się wspólnikiem spółki komandytowej komplementariuszem. Z kolei ekonomika postępowania powoduje, że zawarcie umowy spółki komandytowej zostało zaplanowane dopiero po zarejestrowaniu spółki z o.o. mającej w spółce komandytowej zostać komplementariuszem. Cel bytu prawnego spółki z o.o. ziści się zatem najwcześniej w momencie powstania spółki komandytowej.