Problem powstał w wyniku skontrolowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych spółki akcyjnej Zakład Remontowy Energetyki. Dotyczył odpowiedzi na pytanie czy płatnik powinien odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne za pracowników zatrudnionych za granicą od faktycznie ponoszonych kosztów noclegów?

Korzystna dla powoda interpretacja ZUS i US

Powód - pracodawca nie wliczał noclegów do składek. ZUS wykrył wiec uchybienia powstałe w latach 2007-2010, a nawet w 2003 r.

Czytaj: NSA: Opodatkowane noclegi zleceniobiorców

Zakład Remontowy nie zgodził się z decyzją ZUS w Chorzowie, która uznała, że do podstawy wymiaru składek doliczyć należy koszty poniesione przez pracodawcę za noclegi pięciu pracowników. W czasie rozpatrywania sprawy przez sąd, powód wystąpił w lutym 2016 r. do Urzędu Skarbowego w Łodzi o interpretację przepisów. Urząd Skarbowy wydał interpretację, zgodnie z którą koszty noclegów nie generują przychodu do opodatkowania.

Podobnie ZUS, Oddział w Lublinie w kwietniu 2016 r. ocenił sprawę: kwoty noclegów nie wlicza się do podstawy składek (na podstawie art. 10 a) ust.2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Według tego przepisu interpretacja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, jednakże przedsiębiorca nie może być obciążony jakimikolwiek daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji.

Sąd II instancji zmienia wyrok sądu rejonowego

Sąd I instancji Sąd Pracy 23 lutego 2017 r. zmienił decyzję ZUS i orzekł, że wartość noclegów pracowników za granicą nie wchodzi do wymiaru składek.

Apelacja ZUS i kasacja powoda

Apelację od tego wyroku złożył ZUS, twierdząc m.in., że w trakcie trwania postępowania sądowego nie można było wnosić o interpretację.

Sąd Apelacyjny w marcu 2018 r. orzekł zgodnie z poglądem pozwanego ZUS, iż z ubezpieczenia społecznego nie wyłącza się kosztów poniesionych za noclegi.

Ponadto sąd II instancji stwierdził, że interpretacja wydana przez ZUS w Lublinie i US w Łodzi nie jest dla sądu wiążąca.

Powód nie zgodził się z tym orzeczeniem i złożył skargę kasacyjną. Płatnik składek powołał się na:

  • wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 lipca 2014 ( K 7/13), który dotyczy także składek
  • art. 10a) ust. 2 i 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, według której interpretacja jest wiążąca dla organów administracji publicznej lub państwowych jednostek organizacyjnych właściwych dla przedsiębiorcy i może zostać zmieniona wyłącznie w drodze wznowienia postępowania. Nie zmienia się interpretacji, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne

Przedstawiciel ZUS wnosił o oddalenie skargi, m.in. dlatego, że powód nie określił nawet wartości przychodu, a interpretacja korzystna dla spółki była wynikiem zamieszania istniejącego w tym czasie.

SN oddala skargę

Skarga kasacyjna okazała się niezasadna. Zdaniem Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN koszty zakwaterowania pracowników, które ponosi pracodawca są przychodem i wchodzą w skład podstawy składek.

Sąd Najwyższy wielokrotnie się odnosił do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. , w którym stwierdzono, że „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza wyłącznie przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości, otrzymane przez pracownika.

Jednak sędzia sprawozdawca Piotr Prusinowski zaznaczył, że czym innym jest przychód a czym innym podstawa opodatkowania składek. Zatem wyrok TK nie odnosi się do podstawy wymiaru składek.

- Koszty zakwaterowania pracowników nie są zwolnione z obliczania podstawy składek - zaznaczył sędzia Prusinowski. - Decyzje administracyjne wydane w sprawie korzystne dla płatnika zaburzyły tok rozpoznania sprawy. Ale urząd skarbowy ani ZUS nie wiedział, że spór jest już w sądzie - dodał.

SN przyznał, że art.10 a) nie miał w tej sprawie zastosowania. Dlatego, że sąd pracy wydał wyrok jeszcze przed wydaniem interpretacji i decyzja US oraz ZUS nie mogła blokować postępowania przed sądem.

 

Sygnatura akt I UK 346/18, wyrok z 22 stycznia 2020 r.

 

Sprawdź również książkę: Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia po zmianach. Składki ZUS od wynagrodzeń członków rad nadzorczych oraz członków zar >>