W Polsce jest sześć systemów orzekania o niepełnosprawności: cztery w sprawie uprawnień do świadczeń rentowych, piąty - stopnia niepełnosprawności, a szósty – kształcenia specjalnego. Oznacza to konieczność badań obywateli przez różne zespoły orzecznicze, co w przypadku osób chorych wiąże się z dużymi utrudnieniami, zwłaszcza w okresie pandemii. A przepisy są sprzeczne, dezorientują osoby z niepełnosprawnościami i utrudniają korzystanie z ich praw. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił więc Marlenę Maląg, szefową resortu rodziny i polityki społecznej o informacje o aktualnym stanie prac nad reformą systemu orzecznictwa wraz z terminem jej zakończenia.
Czytaj również: Rząd nie wykonuje wyroku TK o zasiłku dla opiekunów niepełnosprawnych, gminy go stosują>>
Ma być konsolidacja systemów
- W wyniku analizy i ewaluacji funkcjonujących systemów orzeczniczych, w tym dokonanych przez Międzyresortowy Zespół do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy powołany zarządzeniem z dnia nr 6 Prezesa Rady Ministrów w sprawie Międzyresortowego Zespołu do Spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy z dnia 2 lutego 2016 r. (M. P. poz. 167), aktualnie prowadzone są prace analityczno-legislacyjne nad koncepcją utworzenia jednolitego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności – przekazał w odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej, Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Jak dalej podkreślił, budowa nowego systemu zakłada przeprowadzenie konsolidacji dotychczas funkcjonujących systemów orzecznictwa dla celów rentowych, pozarentowych i edukacyjnych, w taki sposób, aby orzekanie o niepełnosprawności miało charakter kompleksowy i w pełni zintegrowany, zgodny z postanowieniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U z 2012 r. poz. 1169), która umieszcza kwestię niepełnosprawności w kręgu praw człowieka i rozwoju współczesnego społeczeństwa.
Cena promocyjna: 107.1 zł
|Cena regularna: 119 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 83.3 zł
Jak wygląda dziś orzecznictwo w sprawie niepełnosprawności
Jak twierdzi RPO, obywatele cały czas skarżą się na wielotorowość orzecznictwa do celów rentowych i pozarentowych. W Polsce funkcjonuje aż sześć systemów orzekania o niepełnosprawności, w tym cztery systemy ustalają uprawnienia do świadczeń rentowych (w ramach ZUS, KRUS, MSWiA i MON), i piąty - o stopniu niepełnosprawności oraz szósty - w zakresie potrzeb kształcenia specjalnego.
Ludzie skarżą się na konieczność poddawania się badaniom przez różne zespoły orzecznicze, które biorą pod uwagę różne aspekty stanu zdrowia. Dla osób chorych wiąże się to z dużymi utrudnieniami, zwłaszcza w okresie pandemii. Dotyczy to także pozyskiwania i kompletowania dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia. Przepisy są sprzeczne, dezorientują osoby z niepełnosprawnościami i utrudniają im korzystanie ze swoich praw.
Problem ten był wielokrotnie podejmowany przez Rzecznika - po raz pierwszy w wystąpieniu z 15 kwietnia 2008 r. do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Ostatnie wystąpienia z 14 grudnia 2015 r. i 1 kwietnia 2016 r. skierowano do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i pełnomocnika
Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 2 lutego 2017 r. powołano Międzyresortowy Zespół ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy - pod przewodnictwem Gertrudy Uścińskiej, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do zadań Zespołu należało m.in. dokonanie analizy funkcjonowania systemu orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy w kontekście ich spójności i konieczności koordynacji działań lub możliwości ich zintegrowania, opracowanie projektu założeń do ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy, opracowanie projektu ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy po przyjęciu założeń przez Zespół.
Jak podkreśla Rzecznik, kwestie dotyczące reformy orzecznictwa zostały zawarte w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030, którą przyjęto 16 lutego 2021 r. Celem Strategii jest m.in. stworzenie kompleksowego i zintegrowanego systemu orzekania o niepełnosprawności, zgodnego z postanowieniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Koncepcja ta zakłada zasadniczą przebudowę dotychczasowego systemu, w tym również poprzez konsolidację dotychczas funkcjonujących systemów orzecznictwa dla celów rentowych, pozarentowych i edukacyjnych oraz wprowadzenie nowej niezależnej instytucji orzeczniczej - Krajowego Centrum Orzecznictwa.
W związku z prognozami demograficznymi dla Polski i związaną z nimi koniecznością wprowadzenia rozwiązań systemowych w zakresie opieki długoterminowej, problem ujednolicenia i uproszczenia zasad orzekania – jako kluczowy element tego systemu - został przedstawiony w trakcie debaty zorganizowanej 10 grudnia 2020 r. przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, poświęconej opiece długoterminowej i niesamodzielności jako nowemu ryzyku socjalnemu.
Podczas debaty prezes ZUS Gertruda Uścińska, przewodnicząca Międzyresortowego Zespołu ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do pracy, poinformowała o zakończeniu prac Zespołu i przygotowaniu projektu ustawy. W związku z tym zastępca RPO Stanisław Trociuk poprosił Marlenę Maląg o informacje o aktualnym stanie prac nad reformą systemu orzecznictwa wraz z terminem jej zakończenia.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
