– Spadająca relacja osób pracujących do rosnącej populacji emerytów i rencistów, powoduje że konieczne jest wydłużanie aktywności zawodowej, połączone z zachętami (podatkowymi lub finansowymi) dla osób dłużej pracujących – mówi dr Wojciech Nagel, członek Rady Nadzorczej ZUS i Zespołu US Rady Dialogu Społecznego, ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych. Jego zdaniem, należy również wprowadzić kryterium dochodowe, zwłaszcza do tzw. 13 emerytury. – Świadczenie powinno być skierowane do osób szczególnie potrzebujących, posiadających najniższe emerytury. Oznaczałoby to rzeczywisty wymiar solidarnościowy i pomocniczy, zgodnie z kanonami polityki społecznej – wyjaśnia dr Wojciech Nagel. Zwraca przy tym uwagę na „złą demografię” – spadek o około 200 tys. osób w wieku produkcyjnym i wzrost o blisko 200 tys. osób w wieku emerytalnym. – Dzieje się to w okresie spadku pokrycia wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych składkami z 83 proc. w 2019 roku do 74 proc. w 2021 r. oraz kosztownych programów społecznych wprowadzanych bez kryterium dochodowego – podkreśla.
Konieczna jest także promocja aktywnego oszczędzania na cele emerytalne, zarówno w formach grupowych, jak i indywidualnych. Obecnie jest ona realizowana głównie przez Polski Fundusz Rozwoju i instytucje finansowe.
Czytaj w LEX: Indywidualne konta emerytalne oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego >
Rekomendacje BCC dla rządu
- Wydłużanie aktywności zawodowej, połączone z zachętami (podatkowymi lub finansowymi) dla osób dłużej pracujących. Spadająca relacja osób pracujących do rosnącej populacji emerytów i rencistów, czyni projekt ważnym do opracowania i wdrożenia. W 2017 r. Min. Rozwoju wystąpiło z inicjatywą, której istotą było finansowe nagradzanie obywateli, decydujących się na pozostanie na rynku pracy po uzyskaniu uprawnień emerytalnych. Założenia projektu obejmowały zachęty związane z pozostaniem na rynku pracy dłuższym o 1 lub 2 lata.
- Wprowadzenie kryterium dochodowego, w tym zwłaszcza do tzw. 13 emerytury. Świadczenie powinno być skierowane do osób szczególnie potrzebujących, posiadających najniższe emerytury. Oznaczałoby to rzeczywisty wymiar solidarnościowy i pomocniczy, zgodnie z kanonami polityki społecznej.
- Promocja aktywnego oszczędzania na cele emerytalne, zarówno w formach grupowych jak i indywidualnych. Obecnie jest ona realizowana głównie przez PFR i instytucje finansowe.
Czytaj w LEX: Rozwiązanie stosunku pracy jako warunek wypłaty emerytury >
Cena promocyjna: 59.25 zł
|Cena regularna: 79 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 59.25 zł
Pozytywy, według BCC
Obejmują one w szczególności działalność ZUS-u w okresie pandemii wobec przedsiębiorców. Działania ZUS stanowią element szerokiego pakietu instrumentów realizowanych również przez urzędy pracy, BGK i PFR. Udzielone wsparcie wynosi ok. 167 mld zł. W szczególności dotyczą one:
Tarcza antykryzysowa. Przyjęto 6,5 mln wniosków, udzielając wsparcia na kwotę 28,7 mld zł, w tym:
- zwolnienie ze składek (13,1 mld zł, 2,1 mln firm, 6,5 mln miejsc pracy),
- świadczenie postojowe (5,3 mld zł, 2,7 mln świadczeń),
- odroczenie terminu i układy ratalne (ponad 9 mld zł),
- dodatek solidarnościowy (313 mln zł, 130 tys. osób),
- dodatkowy zasiłek opiekuńczy (1 mld zł).
Tarcza 5.0 (turystyczna). Do 17 grudnia w ramach wsparcia dla firm sektora turystycznego, hotelarskiego, organizacji i obsługi targów, konferencji i wystaw wypłacono świadczenia postojowe na kwotę 18 mln zł oraz zwolniono te firmy ze składek na kwotę 62 mln zł.
Polski Bon Turystyczny. Polacy dokonali 363 tys. płatności bonami na kwotę 238 mln zł. Do programu dołączyło 18,3 tys. przedsiębiorców i OPP oferujących usługi hotelarskie i imprezy turystyczne. Bony aktywowało 1,1 mln Polaków na łączną kwotę 962 mln zł, w tym 64 tys. osób aktywowało dodatkowy bon w związku z niepełnosprawnością dziecka.
Czytaj w LEX: Polski Bon Turystyczny >
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 12/2020 >>
Zagrożenia
To po pierwsze zapowiedź pełnego, tzw. oskładkowania umów zleceń i o dzieło począwszy od 2021 r.
Sprawdź w LEX: Czy od 2021 r. składki społeczne i zdrowotne będą obowiązywały od wszystkich umów zleceń i umów o dzieło? >
Wprowadzenie na agendę tego typu projektu zmian w okresie wzmożenia sytuacji epidemicznej i zagrożenia częściowym lockdownem w gospodarce, jest dla przedsiębiorców oraz ekspertów niezrozumiałe. Tym bardziej, iż takie branże jak gastronomia, turystyka, motoryzacyjna, czy eventowa, objęte są w większości dotychczasowymi rozwiązaniami składkowymi, charakterystycznymi dla umów cywilnoprawnych. Wymieniony projekt unieważniłby w znacznym stopniu sens rządowych tarcz bezpieczeństwa dla firm, które wprowadzono w szerokim zakresie od II kw. 2020 r.
Czytaj w LEX: Zgłoszenie do ZUS umowy o dzieło - nowy obowiązek płatników składek >
Według BCC, opinia, iż ewentualne pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych oznacza „pochylenie się nad problemem przyszłych emerytur Polaków”, nie znajduje żadnego odzwierciedlenia w faktach. Zaniechano prace nad premiowaniem dłuższej aktywności zawodowej, nie podejmuje się debaty na temat przywilejów emerytalnych. Należy stwierdzić, iż jeśli projektowane zmiany wejdą w życie, uderzą w sposób bezpośredni w program Pracowniczych Planów Kapitałowych. Sama ich zapowiedź zagraża skuteczności przygotowywanej kampanii MF i PFR na rzecz pozostawania (także zleceniobiorców) w PPK, nie wspominając już o stanowisku wobec nich pracodawców. Jak wskazała I faza tworzenia planów – pracodawcy odegrali w niej kluczowe znaczenie.
Czytaj w LEX: Pracownicze Plany Kapitałowe - nowe obowiązki pracodawców >
Po drugie - pogarszająca się sytuacja finansowa (wydolność funduszy w FUS) w następstwie poszerzania się epidemii i jej niekorzystnego wpływu na kondycję firm w okresie wrzesień – grudzień. W następstwie, prawdopodobny spadek zatrudnienia i odejścia z rynku pracy w I kw. 2021 r.
Po trzecie wreszcie to zła demografia. Spadek o ok. 200 tys. osób w wieku produkcyjnym, wzrost o blisko 200 tys. osób w wieku emerytalnym. Dzieje się to w okresie spadku pokrycia wydatków z FUS składkami z 83 proc. w 2019 roku do 74 proc. w 2021 r. oraz kosztownych programów społecznych wprowadzanych bez kryterium dochodowego.
Czytaj w LEX: Płaca minimalna w 2021 r. i wysokość innych świadczeń >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.