Przepisy ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (dalej: ustawa o PPK) wskazują m.in. kogo należy „zapisać” do PPK, jakie wpłaty (w jakiej wysokości) należy obliczyć i pobrać od wynagrodzenia uczestnika PPK, a także co jest „wynagrodzeniem” w rozumieniu ustawy o PPK. Nienależnymi wpłatami są m.in. wpłaty dokonane za osobę, która nie mogła zostać uczestnikiem PPK, bądź naliczone od należności niebędącej „wynagrodzeniem”.

Przykład: Przedsiębiorca, po wdrożeniu PPK na początku br., omyłkowo „zapisał” do tego programu zleceniobiorcę, który nie podlegał z tytułu tego zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a zatem nie był „osobą zatrudnioną” w rozumieniu ustawy o PPK. Wpłaty do PPK dokonane za tego zleceniobiorcę są wpłatami nienależnymi. Przedsiębiorca powinien zawiadomić o tym instytucję finansową. Środki pochodzące z nienależnych wpłat do PPK zostaną zwrócone temu, kto je sfinansował (por. art. 28a ustawy o PPK).  

Czytaj również: Otrzymanie zwrotu nienależnych wpłat do PPK ma skutki podatkowe>>

 

Tryb postępowania

Niezwłocznie po powzięciu informacji, że wpłaty dokonane do PPK okazały się nienależne, instytucja finansowa odkupuje/umarza jednostki uczestnictwa/jednostki rozrachunkowe nabyte/przeliczone za te nienależne wpłaty. Nie jest do tego potrzebne złożenie żądania odkupienia/umorzenia tych jednostek przez uczestnika PPK - takie rozwiązanie dotyczy wpłat do PPK dokonanych od dnia wejścia w życie art. 28a ustawy o PPK, czyli od 21 listopada 2022 r.

Instytucja finansowa - w terminie trzech dni roboczych od dnia odkupienia jednostek uczestnictwa/umorzenia jednostek rozrachunkowych - zwraca środki pochodzące z nienależnych wpłat do PPK finansującemu daną wpłatę. Na rachunek bankowy podmiotu zatrudniającego zostają przekazane środki pochodzące z wpłat sfinansowanych przez ten podmiot, a jeżeli instytucja finansowa nie zna numeru rachunku bankowego osoby, za którą zostały dokonane nienależne wpłaty - także środki pochodzące z wpłat sfinansowanych przez tę osobę. W takim przypadku podmiot zatrudniający ma obowiązek przekazać te środki wskazanej wyżej osobie niezwłocznie, nie później niż w terminie pięciu dni roboczych, licząc od dnia ich otrzymania.

Czytaj też w LEX: Korekta wpłat do PPK >

 


Skutki podatkowe

Zwrot otrzymany przez osobę, za którą zostały dokonane nienależne wpłaty do PPK – do wysokości pobranej z jej środków przez podmiot zatrudniający tytułem wpłat do PPK – nie jest przychodem w rozumieniu ustawy o PIT. Przychód tej osoby stanowi tylko nadwyżka ponad wskazaną wyżej kwotę. Przychód ten należy zaliczyć do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT – inne źródła. Przychód ten płatnik (instytucja finansowa) wykazuje w części F informacji PIT-11, a podatnik obowiązany jest rozliczyć w zeznaniu rocznym.

Nadwyżka otrzymanego zwrotu z instytucji finansowej ponad łączną kwotę nienależnie dokonanych wpłat sfinansowanych przez podmiot zatrudniający jest przychodem tego podmiotu, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT albo art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.

Przykład: Po złożeniu deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK przez pracownika (uczestnika PPK), pracodawca omyłkowo nadal dokonywał wpłat do PPK za tę osobę. Wpłaty te są wpłatami nienależnymi. Po zwrocie środków z tytułu tych wpłat uczestnikowi PPK, okazało się, że otrzymał on niższą kwotę niż środki pobrane z tego tytułu z jego wynagrodzeń. W takim przypadku pracownik ma prawo wystąpić do pracodawcy o wypłatę świadczenia w wysokości różnicy między kwotą środków otrzymanych z instytucji finansowej, a sumą kwot, które zostały pobrane z jego środków na wpłaty do PPK. Kwota wypłaty uczestnikowi PPK takiego świadczenia nie stanowi dla pracodawcy kosztów uzyskania przychodów. Dla uczestnika PPK otrzymana kwota takiego świadczenia, pokrytego ze środków pracodawcy, nie jest przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.

Osoba, za którą zostały dokonane nienależne wpłaty do PPK, odlicza wartość nienależnie dokonanych przez podmiot zatrudniający wpłat sfinansowanych przez ten podmiot, które uprzednio stanowiły podlegający opodatkowaniu przychód tej osoby, od podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

Natomiast podmiot zatrudniający ma obowiązek rozliczyć swoje koszty uzyskania przychodów. W miesiącu otrzymania zwrotu nienależnie wpłaconych środków do PPK sfinansowanych przez podmiot zatrudniający, podmiot ten - odpowiednio na podstawie art. 22 ust. 7c ustawy o PIT albo art. 15 ust. 4i ustawy o CIT - rozlicza koszty uzyskania przychodów z tytułu wpłat dokonanych do PPK sfinansowanych przez ten podmiot (które to wpłaty wcześniej zostały zaliczone przez niego do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 6bc ustawy o PIT albo art. 15 ust. 4ga ustawy o CIT) poprzez zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów w danym miesiącu lub zwiększenie przychodów o całość kwoty wpłat sfinansowanych przez podmiot zatrudniający.

Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj.

Podstawa prawna:

Autorka jest ekspertem PFR Portal PPK