Kancelaria Wardyński i Wspólnicy opracowała  zwięzły przewodnik dla obywateli Ukrainy omawiający możliwości wjazdu do Polski oraz legalizacji pracy i pobytu. Podaje też zasady sprowadzania członków rodziny.

Obywatele Ukrainy mogą wjechać do Polski na podstawie:

  • ruchu bezwizowego
  •  wizy krajowej (D) lub wizy Schengen (C)
  • wizy długoterminowej lub zezwolenia na pobyt wydanego przez inne państwo obszaru Schengen
  •  zgody wydanej przez Komendanta Głównego Straży Granicznej udzielanej przy przekraczaniu granicy („wjazd nadzwyczajny”)
  • zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE oraz ważnej karty pobytu
  • wniosku o przyznanie ochrony międzynarodowej (statusu uchodźcy)

Ruch bezwizowy

 Od 19 lutego 2022 r. polskie władze zniosły ograniczenia (w zakresie celu wjazdu) w ruchu granicznym na granicy z Ukrainą oraz na lotniczych przejściach granicznych. Tym samym przywrócono zasady wjazdu sprzed epidemii, co oznacza, że obywatele Ukrainy mogą wjeżdżać do Polski bez wiz lub spełnienia dodatkowych przesłanek. Granicę z Ukrainą można przekroczyć w Dorohusku, Korczowej, Hrebennem, Medyce, Budomierzu, Krościenku, Zosinie i Dołhobyczowie. 25 lutego 2022 r. Straż Graniczna informowała, że wszystkie przejścia graniczne z Ukrainą są otwarte.

Wjazd nadzwyczajny (bez paszportu)

Jeśli nie posiada się paszportu (lub nie mają go członkowie  rodziny), w drodze wyjątku można wjechać do Polski na nie dłużej niż 15 dni po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej (art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach). Od 25 lutego 2022 roku polskie władze zezwalają wszystkim obywatelom Ukrainy na przekraczanie polskiej granicy na podstawie jakiegokolwiek innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, zwłaszcza w przypadku dzieci.

Procedura dotycząca uchodźców

Obywatel Ukrainy może co do zasady ubiegać się o ochronę międzynarodową. Może to zrobić na granicy Polski lub w dowolnym oddziale Straży Granicznej. Decyzję o nadaniu (lub odmowie nadania) statusu uchodźcy lub udzieleniu (lub odmowie udzielenia) ochrony uzupełniającej podejmuje Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Po złożeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostanie skierowany/skierowana do ośrodka recepcyjnego podlegającego Urzędowi do Spraw Cudzoziemców, gdzie przejdzie  badania lekarskie.

Można  także złożyć wniosek o przyznanie pomocy socjalnej na czas trwania postępowania oraz otrzymać skierowanie do ośrodka pobytowego dla uchodźców (nie zostanie się tam jednak zatrzymanym/zatrzymaną wbrew swojej woli). Po złożeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej pobyt w Polsce jest legalny. Do czasu zakończenia procedury nie można jednak przekroczyć polskiej granicy i wyjechać, np. do Niemiec. Paszport zostanie złożony do depozytu Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców i zostanie wydany specjalny dokument – TZTC (Tymczasowe Zaświadczenie Tożsamości Cudzoziemca) potwierdzający tożsamość i uprawniający do pobytu w Polsce do czasu wydania ostatecznej decyzji w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej. Decyzja zostanie podjęta na podstawie rozmowy z organem (dostanie się na nią wezwanie)

Zezwolenia na pobyt czasowy

Jeśli obywatel Ukrainy przebywa już w Polsce i może udowodnić cel pobytu w Polsce przekraczający 90 dni, np. pracę na podstawie zezwolenia na pracę lub oświadczenia ma prawo ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy, aby zalegalizować swój pobyt w Polsce. Po upływie okresu ruchu bezwizowego nie będzie wówczas potrzebować wizy. Już samo złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy daje prawo do legalnego pobytu w Polsce do czasu wydania ostatecznej decyzji. Zezwolenie na pobyt czasowy uprawnia także do pobytu w innych krajach strefy Schengen na okres nie dłuższy niż 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Nie uprawnia ono jednak do podjęcia pracy w tych krajach (należy zawsze brać pod uwagę lokalne przepisy imigracyjne). W Polsce dostępnych jest kilka rodzajów zezwoleń na pobyt czasowy. Istnieją wspólne elementy procedury dla wszystkich typów zezwoleń.

Przewodnik opracowała Magdalena Świtajska, partner w praktyce prawa pracy i globalnej mobilności. Dostępny jest pod linkiem: https://wardynski.com.pl/upload/2022/02/pobyt-i-praca-w-polsce-obywatele-ukrainy-.pdf>>