Prezydent RP podpisał 25 lipca 2018 roku ustawę z 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Ustawa ma być odpowiedzią na wyzwania, z którymi muszą zmierzyć się spadkobiercy przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą po jego śmierci, w celu kontynuowania prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Czytaj: Ustawa o zarządzie sukcesyjnym podpisana przez prezydenta>>

Obecne regulacje nie zapewniają ciągłości
Zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami prawnymi, śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą powoduje szereg zagrożeń dla ciągłości prowadzonej przez niego działalności, od przejściowego paraliżu działalności, a nawet do jej nieodwracalnego zakończenia. Zagrożeń tych nie wyeliminuje niestety nawet odpowiednio spisany testament.

Można będzie ustanowić zarządcę sukcesyjnego
Ustawa z 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej zawiera rozwiązania, które mają na celu ograniczenie ryzyk związanych ze śmiercią przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Po pierwsze, taki przedsiębiorca będzie mógł ustanowić zarządcę sukcesyjnego, który będzie uprawniony do zarządzania przedsiębiorstwem po jego śmierci. Powołanie zarządcy sukcesyjnego będzie wymagało zgłoszenia go do CEiDG i przedstawienia w formie pisemnej informacji o powołaniu oraz zgody zarządcy sukcesyjnego na pełnienie funkcji. Zarządca sukcesyjny będzie mógł po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą wykonywać majątkowe prawa i obowiązki przedsiębiorcy, które będą związane z prowadzeniem jego dotychczasowego przedsiębiorstwa. Zarządca sukcesyjny będzie działał w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.

Czytaj:  NIK: Sukcesja firm poprawiona, ale z wadami>>

Do jego uprawnień mają należeć w szczególności samodzielne dokonywanie czynności w zakresie zwykłego zarządu przedsiębiorstwem w spadku, regulowanie zobowiązań prywatnoprawnych i publicznoprawnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku oraz występowanie w postępowaniach sądowych, administracyjnych, podatkowych w sprawach dotyczących przedsiębiorstwa w spadku. W sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu przedsiębiorstwem, zarządca sukcesyjny będzie musiał uzyskać zgodę na dokonanie czynności od właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.
W przypadku gdy przedsiębiorca nie powoła zarządcy sukcesyjnego jeszcze za życia, będzie mógł być on powołany po jego śmierci, przez określone w ustawie osoby.

Decyzje i pozwolenia nie wygasną
Ustawa przewiduje ponadto ułatwienia związane z faktycznym prowadzeniem działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Co do zasady, i w przeciwieństwie do obecnych regulacji, po śmierci przedsiębiorcy nie wygasną wydane na jego rzecz decyzje administracyjne, w tym przyznane mu pozwolenia, licencje, zezwolenia czy koncesje konieczne do prowadzenia działalności, będą kontynuowane stosunki umowne zawarte przez przedsiębiorcę, przedsiębiorstwo w spadku będzie mogło posługiwać się dotychczasowym numerem NIP przedsiębiorcy, czy też pozostaną w mocy stosunki pracy nawiązane przez przedsiębiorcę z jego pracownikami.

Obowiązki dla spadkobierców
Nowe przepisy nie usuną jednak ryzyk związanych ze śmiercią przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą automatycznie. Na spadkobierców nałożone zostały dodatkowe obowiązki związane z wykonywaniem decyzji administracyjnych związanych z przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela, z zachowaniem wpisu do działalności regulowanej czy też z kontynuowaniem stosunków umownych. Problemy mogą pojawić się również w przypadku, gdy przedsiębiorca jeszcze za życia nie ustanowi zarządcy sukcesyjnego, a spadkobiercy nie będą mogli uzyskać porozumienia w sprawie jego powołania.

Nowe przepisy mogą jednak okazać się pomocne, jeżeli przedsiębiorca skorzysta z nich w sposób przemyślany i zaplanowany.

Autorzy: Klaudia Bartoszyńska-Kwiatkowska, associate, i Jakub Wieszczeczyński, senior associate, doradzający prywatnym przedsiębiorcom i inwestorom w ramach Praktyki Prawa Spółek, Fuzji i Przejęć kancelarii DZP.