Od 9 września 2019 r. za sprawą nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego wszelkie spory o prawa majątkowe – z wyjątkiem spraw o alimenty – mogą być rozstrzygane przez sąd polubowny. Od tego dnia w takich sprawach nie stosuje się kryterium zdatności ugodowej sporu, tj. dla ustalenia kognicji sądu arbitrażowego nie jest konieczne badanie, czy istnieje możliwość zawarcia ugody sądowej. Oznacza to, że sąd polubowny może rozstrzygać też spory wynikające ze stosunku spółki handlowej w zakresie zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników spółki z o.o., czy walnego zgromadzenia spółki akcyjnej. Zapis na sąd polubowny w statucie spółki może też dotyczyć organu spółki i jego członków .
Zapis na sąd polubowny w statucie lub umowie spółki
W poprzednim stanie prawnym sprawy, które nie spełniały kryterium zdatności ugodowej nie mogły trafić do sądów arbitrażowych. Teraz mogą. Łukasz Strankowski, adwokat, członek Zespołu Postępowań Spornych Deloitte Legal zauważa, że aby skorzystać ze zmiany należy dokonać odpowiedniej modyfikacji istniejących już zapisów na sąd polubowny w zakresie obowiązku ogłoszenia o wszczęciu postępowania, jeśli określone powyżej sprawy wynikające ze stosunku spółki mają zostać poddane kognicji sądu arbitrażowego. - W razie braku zawarcia takich postanowień, skierowanie sporu do postępowania przed sądem polubownym nie będzie możliwe - podkreśla Łukasz Strankowski.
Zobacz w LEX: Rewolucyjne zmiany w postępowaniu cywilnym - nagranie ze szkolenia >
Co więcej za sprawą nowelizacji zakres podmiotowy zapisu na sąd polubowny zamieszczony w umowie (statucie) spółki nie ogranicza się już tylko do samej spółki i jej wspólników (akcjonariuszy). Będzie mógł też objąć organ spółki i jego członków. - Do tej pory mogło dochodzić do sytuacji, gdy np. wspólnik zaskarża uchwałę zgromadzenia do sądu polubownego, zaś członek zarządu zaskarża tę samą uchwałę do sądu powszechnego. Teraz, dzięki nowelizacji, do takiej sytuacji nie dojdzie - ocenia radca prawny Marek Furtek. Z tym, że zapis na sąd polubowny będzie skuteczny, jeśli przewiduje obowiązek ogłoszenia o wszczęciu postępowania w sposób wymagany dla ogłoszeń spółki najpóźniej w terminie miesiąca od dnia jego wszczęcia.
Czytaj w LEX:
Postępowanie pojednawcze po reformie KPC >
Szybciej, ale drożej
Może się jednak okazać, że wielu spółek nie będzie stać na rozstrzygnięcie sporu o uchwałę w sądzie arbitrażowym. Od 21 sierpnia opłata od pozwu w sprawie o uchylenie czy stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub walnego zgromadzenia spółki, ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki wynosi 5 tys. złotych. W postępowaniu przed stałym sądem polubownym opłata arbitrażowa zwykle jest zależna od wartości przedmiotu sporu. Dla przykładu w sprawie o wartości sporu 200 tys. zł prowadzonej przez jednego arbitra opłata w Sądzie Arbitrażowym Online (SAO) wyniesie ok. 6982,22 zł netto/8588,13 zł brutto. Koszt sprawy o takiej samej wartości przedmiotu sporu w Sądzie Arbitrażowym Krajowej Izby Gospodarczej wyniósłby 9 100 zł netto (11 193 zł brutto), a w SA Lewiatan – 9860 zł netto/12 127,80 zł brutto. To zatem więcej, niż w sądzie powszechnym.
Czytaj w LEX: Nowa procedura gospodarcza - reforma KPC >
Patrycja Bolimowska, adwokat i członek Zespołu Postępowań Spornych Deloitte Legal zwraca jednak uwagę, że w sporach korporacyjnych szczególnie istotna jest poufność, a w postępowaniu arbitrażowym może być ona zachowana w znacznie wyższym stopniu, niż w postępowaniu przed sądem powszechnym. - Ponadto zaletą postępowania przed sądem polubownym jest możliwość wyboru arbitra oraz fakt, że rozstrzygnięcie może zapaść już po kilku miesiącach od dnia wszczęcia postępowania, zamiast po kilkuletnim postępowaniu - podkreśla Patrycja Bolimowska. Dlatego jej zdaniem poufność, wybór arbitra i szybkość powinny skłaniać uczestników sporów korporacyjnych do skorzystania z arbitrażu. Bartosz Ziemblicki, prezes SAO, dodaje, że w sądzie on-line nie ponosi się kosztów podróży, noclegów arbitrów, świadków, doręczeń, itp. I jego zdaniem w sądzie on-line opłacalne będzie rozstrzyganie sporów już o wartości ponad 10 tys. złotych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
