Problem powstał w związku z postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku, który oddalił wniosek zarządcy masy sanacyjnej spółki z o.o. o stwierdzeniu upadku zabezpieczenia postaci hipoteki przymusowej w kwocie ponad 1 mln 852 tys. zł, wpisanej na rzecz powódki w księdze wieczystej.
Sąd przyjął, że skoro z upływem dwóch miesięcy od uprawomocnienia się wyroku, wierzyciel, który był powodem, złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wobec niemożności wszczęcia postępowania egzekucyjnego, nie ma podstaw do upadku zabezpieczenia. I to w sytuacji, gdy wszczęcie egzekucji jest niemożliwe, gdyż otwarto postępowanie sanacyjne.
Zażalenie pozwanego
W zażaleniu pozwany wniósł o zmianę postanowienia sądu I instancji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, jeżeli postępowanie co do meritum zostaje zakończone orzeczeniem uwzględniającym zabezpieczone roszczenie, dalsze trwanie zabezpieczenia jest uzasadnione, jeśli służy podjęciu przez uprawnionego działań zmierzających do wyegzekwowania należności.
W art. 754(1) par. 1 k.p.c. ustawodawca przyjął, że odpowiednim okresem są dwa miesiące. Bieg tego terminu rozpoczyna się z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, a zabezpieczenie w postaci hipoteki przymusowej upada z upływem terminu określonego w tym przepisie tylko wtedy, gdy uprawniony nie doprowadził w tym terminie do wszczęcia egzekucji.
Wstrzymanie biegu terminów
Sąd Apelacyjny zaproponował rozwiązanie, że w sytuacji, w której prowadzone jest w stosunku do dłużnika postępowanie sanacyjne, postępowanie zabezpieczające, którego elementem jest wniosek o upadek zabezpieczenia, jest zawieszone, co oznacza, iż w zawieszonym postępowaniu nie podejmuje się żadnych czynności, a zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów (art. 179 par. 2 k.p.c.). W konsekwencji - wierzyciele, którzy posiadają wierzytelności wyłączone z mocy prawa z układu (art. 151 ust. 2 pr.restr.), mogliby wszcząć egzekucję po prawomocnym zatwierdzeniu układu (lub gdy dojdzie do umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego – art. 325 pr.restr.) i od tego momentu powinien rozpocząć się bieg terminu z art. 754 (1) par. 1 k.p.c.
Można więc przyjąć, że wierzyciel, uczestnicząc w postępowaniu sanacyjnym z wierzytelnością zabezpieczoną hipoteką, wyczerpuje przesłanki dla zapobieżenia upadku zabezpieczenia.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy podjął uchwałę: Termin upadku zabezpieczenia hipotecznego na nieruchomości dłużnika (art. 754(1) par.1 k.p.c.) nie biegnie, gdy na podstawie art. 312 ust. 4 Prawa restrukturyzacyjnego niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku dłużnika.
W sprawie orzekali: SSN Adam Doliwa – sprawozdawca, SSN Mariusz Łodko oraz SSN Piotr Telusiewicz.
Uchwała Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 23 października 2024 r., sygn. akt III CZP 25/24
Cena promocyjna: 31.8 zł
Cena regularna: 159 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 47.7 zł
