Katastrofa ekologiczna Odry uświadomiła wielu osobom, jak ważną kwestią jest prawidłowa ochrona rzek – także przed wprowadzaniem do nich substancji, które mogą naruszyć ich prawidłowy ekosystem. Nie ma wątpliwości, że ścieki należą do takich substancji. Stąd ich odprowadzanie do rzek może nastąpić tylko wówczas, gdy zostaną spełnione surowe normy. Co one obejmują?  

Sprawdź w LEX: Wprowadzanie ścieków i wody do wód lub do ziemi oraz opłaty za te usługi wodne - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>

Jednoznaczny zakaz

Z punktu widzenia przepisów obowiązującego prawa, odnoszących się do kwestii gospodarki ściekami i ich ewentualnego odprowadzania do rzek kluczowe znaczenie ma prawo wodne. Jej przepisy w tym zakresie są właściwie jednoznaczne: w Polsce niedopuszczalne jest odprowadzanie ścieków do rzek, a każdy wyjątek od tej reguły możliwy jest do zastosowania tylko wówczas, gdy „producent” ścieków odpowiedzialny za prawidłową gospodarkę nimi spełni wyśrubowane normy. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim właściwe oczyszczenie ścieków – do stanu, w którym przestaną one zagrażać środowisku – oraz uzyskanie zgód na ich zrzut do rzeki. Oczywiście w każdym z tych obszarów trzeba spełnić wymagane przepisami prawa warunki.

Jednak, aby dobrze zrozumieć zasady rządzące odprowadzaniem ścieków do rzek najpierw warto zapoznać się z terminologią prawną w tym zakresie. Otóż zgodnie z art. 75 pkt 2e prawa wodnego zabrania się wprowadzania ścieków do cieków naturalnych oraz kanałów będących dopływami jezior, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż 24 godziny. Przy czym przez „ciek naturalny” ustawodawca w Prawie wodnym rozumie rzeki, strugi, strumienie i potoki oraz inne wody płynące w sposób ciągły lub okresowy naturalnymi lub uregulowanymi korytami (art. 16 pkt 5). W związku z tym dla interesującego nas tematu kluczowe znaczenie mają regulacje prawne dotyczące wprowadzania ścieków właśnie do cieków naturalnych.

Więcej na ten temat w Legal Alercie.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Jednocześnie warto pamiętać, że ustawodawca przyjmuje – zgodnie z art. 16 pkt 61 prawa wodnego – szeroką definicję „ścieku”, która obejmuje m.in. wody zużyte na cele bytowe lub gospodarcze; ciekłe odchody zwierzęce czy wodę pochodzące z obiektów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni. Poza tym ustawodawca rozróżnia ścieki bytowe od komunalnych.

W pierwszym przypadku chodzi o ścieki z budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej powstające w wyniku ludzkiego metabolizmu lub funkcjonowania gospodarstw domowych oraz ścieki o zbliżonym składzie pochodzące z tych budynków (art. 16 pkt 62). W drugim zaś o ścieki bytowe lub mieszaninę ścieków bytowych ze ściekami przemysłowymi albo wodami opadowymi lub roztopowymi, odprowadzane urządzeniami służącymi do realizacji zadań własnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania ścieków komunalnych (art. 16 pkt 63).

Czytaj w LEX: Dopuszczone prawem naruszenie stosunków wodnych >>>

Oczyszczenie i stosowne zgody

Wprowadzanie ścieków do wód – w tym do cieków naturalnych, a więc także do rzek – stanowi usługę wodną (art. 35 ust. 3 pkt 5 prawa wodnego). Tym samym jej prowadzenie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, wydawanego przez odpowiednie organy Wód Polskich. Jednocześnie może zdarzyć się, że odprowadzanie ścieków do wód będzie mieścić się w ramach tzw. zwykłego korzystania z wód. Dzieje się tak wówczas, gdy dochodzi do wprowadzania ścieków do wód w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m. sześć. na dobę (art. 33 ust. 4 pkt 2).

Czytaj więcej w LEX: Warunki wprowadzania ścieków przemysłowych do środowiska - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>

Jednak zarówno wówczas, gdy odprowadzanie ścieków do wód ma miejsce w ramach zwykłego korzystania z nich, jak i wówczas, gdy w grę wchodzą usługi wodne „odprowadzenie” może nastąpić tylko wówczas, gdy ścieki zostaną odpowiednio oczyszczone oraz nie zawierają odpadów; substancji priorytetowych; chorobotwórczych drobnoustrojów pochodzących z obiektów, w których leczeni są chorzy na choroby zakaźne. Dodatkowo ścieki nie mogą powodować w wodach zmian w naturalnej, charakterystycznej dla nich biocenozie; zmian naturalnej mętności, barwy lub zapachu oraz formowania się osadów lub piany (art. 78 Prawa wodnego).

 

 

Natomiast szczegółowe normy, jakie muszą spełniać ścieki po ich oczyszczeniu – aby możliwe było ich wprowadzenie m.in. do rzeki – zostały określone w rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 roku w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1311).

W akcie tym określono zarówno same parametry chemiczne, jaki ścieki muszą spełniać w wyniku ich oczyszczenia, jak i częstotliwość pobierania stosownych próbek do badań. W każdym razie niespełnienie wskazanych powyżej wymagań zawsze naraża odpowiedzialnego za gospodarowanie ściekami na surową odpowiedzialność, a jednocześnie – co gorsza – na spowodowanie katastrofy ekologicznej.

Czytaj też: Cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego >>

Czytaj też: Adsorpcja zanieczyszczeń z wody >>

Autor: Konrad Dyda, prawnik oraz doktorant z zakresu prawa, właściciel polsko-włoskiej firmy Centrum Usług Prawnych i Biznesowych - Centro Servizi Legali e Commerciali, prezes zarządu w spółce Med&Lex - Klinka Wsparcia Personelu i Jednostek Ochrony Zdrowia oraz w Fundacji Praw Medyka oraz autor Legal Alertu.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.