Od 1 stycznia 2025 roku wchodzą w życie przepisy o kaucjach na niektóre opakowania i napoje, co przewiduje ustawa z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 927). Wprowadzający produkty w takich opakowaniach muszą osiągnąć poziomy selektywnego zbierania butelek czy puszek, co najmniej w wysokości określonej w załączniku nr 1a do tej ustawy.
W 2025 roku poziom ten ma wynieść 77 proc. i w kolejnych latach wzrastać, do osiągnięcia w 2029 r. 90 proc. dla każdego rodzaju opakowań. Za brak jego osiągnięcia pobierana będzie opłata, zwana - podobnie jak ta za nieosiągnięcie poziomów recyklingu – opłatą produktową. Jej stawkę ustalono rozporządzeniem z 9 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz.U. poz. 2683).
Czytaj też: Butelki po mleku wyłączone z systemu kaucyjnego. Jest nowa wersja projektu
Dla wszystkich tak samo
Dla wszystkich rodzajów kaucjonowanych opakowań, czyli:
- dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, liczonych włącznie z ich plastikowymi zakrętkami i wieczkami,
- puszek metalowych o pojemności do 1 l oraz
- butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra
obowiązujące rozporządzenie przewiduje stawkę 10 gr za kilogram w 2025 r., o ile wprowadzający nie osiągnie odpowiedniego poziomu selektywnego zbierania. Przy czy zalicza się do niego jedynie opakowania i odpady opakowaniowe selektywnie zebrane w ramach systemu kaucyjnego. Nie ma możliwości „dorzucenia” butelek czy puszek zebranych przez np. firmy odbierające odpady komunalne.
To niesprawiedliwe
Od dłuższego czasu na to, że opłata jest ustalona nieprawidłowo zwracali uwagę przedsiębiorcy, a przede wszystkim branża piwowarska.
Jak mówi Prawo.pl Bartłomiej Morzycki, dyrektor Generalny Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego w Polsce – Browary Polskie kwotę wyliczono od kilograma niezwróconych pojemników, nie od sztuki. Jednocześnie pod uwagę nie wzięto tego, że butelka szklana jest znacznie cięższa od puszki czy butelki plastikowej. Na kilogram szkła wchodzą bowiem 3 butelki, a nawet ponad 70 butelek plastikowych czy puszek, czyli opłata jest drastycznie niekorzystna dla szkła.
Zwłaszcza, że 10 gr w 2025 roku, to miał być dopiero początek, stawka miała wynosić już w 2026 r. 1 zł za kg, a w 2027 r. już 5 zł za kilogram.
- Postulat dotyczący obniżenia stawki za szkło pojawił się już w trakcie konsultacji rozporządzenia z 9 grudnia 2023 r. o stawkach opłat produktowych. Zależało nam bowiem, żeby była ona na niższym poziomie, bo to co przyjęto było po prostu niesprawiedliwe, wówczas nie został on uwzględniony – wyjaśnia Piotr Mazurek, ekspert ds. Gospodarki Obiegu Zamkniętego w Konfederacji Lewiatan.
Według niego zapowiedź Ministerstwa Klimatu i Środowiska o obniżeniu opłaty za szkło to ruch w dobrą stronę.
Ministerstwo potwierdza – będzie zmiana
O zapowiadaną zmianę rozporządzenia Prawo.pl zapytało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Resort potwierdził i przyznał, podobnie jak przedstawiciel przedsiębiorców, że potrzeba nowelizacji rozporządzenia wynika z postulatów dotyczących niesprawiedliwego traktowania opakowań szklanych przez tę opłatę, zgłaszanych przez osoby wprowadzające napoje w opakowaniach szklanych wielokrotnego użytku.
- W obowiązującej wersji rozporządzenia zostały określone wysokości stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym, w wysokości równej dla każdego z opakowań w poszczególnych latach. Duża masa opakowań szklanych, w porównaniu z opakowaniami PET czy puszkami, a tym samym ich mała ilość przypadająca na 1 kg danego rodzaju opakowań powoduje, że butelki szklane byłyby objęte niesprawiedliwie większą opłatą, niż pozostałe. Mogłoby to powodować wypieranie ich z rynku - czytamy w przesłanej nam przez resort odpowiedzi.
Zdaniem tego ministerstwa przygotowana zmiana ma na celu wyrównanie opłacalności stosowania szkła wielokrotnego użycia względem innych materiałów stosowanych do produkcji opakowań. I tłumaczy, że: „opakowania szklane wielokrotnego użytku są kluczowym elementem, który przybliża nas do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Musimy prowadzić działania mające na celu popularyzację używania tego rodzaju opakowań. Najlepszym przykładem zastosowania opakowania wielokrotnego użytku przez producentów jest szklana butelka zwrotna”.
Grosz za brakujący kilogram szkła
Resort klimatu poinformował również, że zaproponował obniżenie stawki opłaty produktowej dla opakowań szklanych wielokrotnego użytku do kwoty 1 grosz za rok 2025, 5 groszy za rok 2026 i 25 groszy za kilogram za rok 2027. To oznacza, że w przyszłym roku opłata za niezebrane szkło będzie dziesięciokrotnie niższa niż ta, która miała obowiązywać. Rozporządzenie ma się pojawić w IV kwartale br.
Biorąc pod uwagę obecny ogólny poziom zbierania kaucjonowanych butelek po piwie wydaje się, że również dla budżetu strata nie powinna być istotna. MKIŚ twierdzi, że ok. 95 proc. butelek zwrotnych jest używane w browarnictwie, a jak powiedział nam Bartłomiej Morzycki, branża piwowarska zbiera dziś ok. 95 proc. kaucjonowanych butelek. Oczywiście w poszczególnych przedsiębiorstwach dane te mogą się różnić.
Ustawa też do zmiany
Przypominamy, że do zmiany jest nie tylko rozporządzenie, ale także ustawa kaucyjna. W tym przypadku warto wspomnieć, że butelki po mleku i napojach mlecznych zostały z kaucji wyłączone. Kolejna ważna zmiana to możliwość zwrotu zużytych opakowań tymi samymi pojazdami, którymi przywożone są napoje, bez konieczności uzyskiwania zezwoleń odpadowych. Zbiórki na dotychczasowych zasadach (o ile były prowadzone) można będzie prowadzić jeszcze przez rok.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
