KNF ostrzega 59 banków spółdzielczych przed możliwością przejęcia

Bank, którego kapitał nie przekracza 5 mln euro, by działać musi zawrzeć nową umowę zrzeszania. Jeśli tego nie zrobi, KNF będzie mogła podjąć decyzję o przejęciu go przez inny bank. Takie prawo ma od 1 grudnia. W trudnej sytuacji może się znaleźć 59 banków.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi sytuacji prawnej banków spółdzielczych wobec wygaśnięcia dotychczasowych umów zrzeszenia  Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała wyjaśnienia. Podkreśla w nich, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa minimalny wymóg kapitałowy dla banku, w tym banku spółdzielczego, wynosi 5 mln euro. Oznacza to, że przynajmniej takiej wysokości funduszami własnymi powinien dysponować bank zamierzający prowadzić działalność na rynku finansowym. Ustawodawca przewidział jednak wyjątek od powyższej reguły, zgodnie z którym banki spółdzielcze posiadające fundusze własne na poziomie minimum 1 mln euro mogą prowadzić działalność bankową pod warunkiem, że będą uczestnikami zrzeszenia. Jeśli nie będą, KNF za sprawą obowiązującej już do 1 grudnia nowelizacji prawa bankowego będzie mogła podjąć decyzję o ich przejęciu przez inny bank.

Trudna sytuacja ponad 59 banków

Warto przypomnieć, że 27 listopada br. Komisja Nadzoru Finansowego odmówiła wydania zezwolenia na działalność Polskiego Banku Apeksowego (PBA) z uwagi na brak należytego przygotowania organizacyjnego, niedysponowanie odpowiednimi warunkami do przechowywania środków pieniężnych i innych wartości oraz niespełnianie warunków określonych w decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku. Wniosek o utworzenie PBA złożył 31 października 2016 r. Zawiązały go 43 banki - teraz mają mało czasu na przystąpienie do innego stowarzyszenia.  W najnowszym raporcie NIK zwraca jednak uwagę, że KNF zbyt długo czekała z podjęciem decyzji w tej sprawie. Według danych KNF na koniec czerwca 2018 r. spośród 550 działających banków spółdzielczych 489 było uczestnikami instytucjonalnych systemów ochrony. 294 ze zrzeszenia BPS w Warszawie i 195 ze zrzeszenia SGB-Bnku w Poznaniu.  Poza zrzeszeniami działają Krakowski Bank Spółdzielczy oraz Bank Spółdzielczy w Brodnicy. Poza IPS funkcjonuje więc 61 banków, z tego 59 może mieć spore kłopoty. IPS bowiem przed podpisaniem umowy zrzeszającej musi przeprowadzić audyt, a także wiele innych czynności. 

Czytaj również: NIK: NBP dobrze nadzoruje sektor finansowy, ale KNF pobłaża bankom spółdzielczym >>

Bez  5 mln euro tylko w zrzeszeniu

KNF przypomina w komunikacie z końcem bieżącego roku następuje wygaśnięcie ostatniej umowy w formule dotychczasowych zrzeszeń. Następi to z mocy prawa, bez żadnych innych dodatkowych warunków. W konsekwencji bank nie będzie już bankiem zrzeszonym. KNF pisze jednak, że nie ma jednak przeszkód prawnych do ponownego zawarcia umowy z bankiem zrzeszającym, jeśli taka będzie wola banku spółdzielczego i banku zrzeszającego. Skutkiem wygaśnięcia umowy zrzeszenia może być również możliwość działania banku spółdzielczego jako banku samodzielnego, działającego na zasadach ogólnych, podobnie jak inne banki na rynku. Dotyczy to jednak sytuacji, w której jego fundusze własne wynosiły będą co najmniej 5 mln euro (przepisy prawa unijnego i krajowego pozwalają na samodzielne działanie jedynie tych banków spółdzielczych, których fundusze własne są równe lub wyższe od równowartości co najmniej 5 mln euro, chyba, że banki te są zrzeszone na zasadach określonych w ustawie,  są uczestnikami systemu ochrony lub zrzeszenia zintegrowanego).

A zatem banki o funduszach własnych niższych niż równowartość 5 mln euro podlegające obowiązkowi zrzeszenia się, z mocy prawa nie będą co do zasady uprawnione do prowadzenia działalności samodzielnej i w związku z tym powinny przystąpić do jednego z działających obecnie instytucjonalnych systemów ochrony, połączyć się z bankiem silniejszym kapitałowo, doprowadzić do podwyższenia funduszy własnych do poziomu wymaganego przepisami prawa, tj. do poziomu równowartości co najmniej 5 mln euro albo podjąć inne działania umożliwiające prowadzenie działalności zgodnie z wymogami prawa.

Nowy oręż KNF

Jednocześnie KNF podkreśla, że w wyniku ostatniej nowelizacji ustawy Prawo bankowe uzyskała dodatkowe instrumenty działania w tym zakresie. Od 1 grudnia 2018 r. jest ona bowiem uprawniona do podjęcia decyzji w sprawie przejęcia banku, który nie spełnia obowiązku zrzeszania się, przez inny bank, za zgodą banku przejmującego, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że w przypadku banków o funduszach niższych niż 5 mln euro, które po wygaśnięciu dotychczasowych umów zrzeszenia nie będą spełniać wymogu zrzeszania się, organ nadzoru będzie mógł wszcząć postępowanie w sprawie ich przejęcia przez inny bank.

Czytaj również: Prezydent podpisał kontrowersyjną tzw. ustawę o KNF >>

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego podkreśla też, że wszczęcia takiego postępowania nie należy utożsamiać z automatycznym zakończeniem działalności banku, wobec którego toczy się postępowanie. Wszczęcie i prowadzenie postępowania przez nadzór finansowy (aż do czasu jego zakończenia) nie uniemożliwia bankowi podjęcia opisanych wcześniej działań w celu zadośćuczynienia ustawowym wymaganiom (z założeniem, że działania takie powinny zostać podjęte przez ten bank bez zbędnej zwłoki). Dopiero brak podjęcia takich działań, jak również ich nieskuteczność będzie determinowała treść ostatecznego rozstrzygnięcia podjętego przez Komisję. Wszczęcie postępowania administracyjnego na mocy nowo wprowadzonego przepisu stanowi więc formułę pozwalającą bankom niezrzeszonym, niespełniającym kryterium pozwalającego na samodzielne prowadzenie działalności, tymczasowo kontynuować działalność w czasie trwania postępowania administracyjnego, z jednoczesnym dążeniem do spełnienia ustawowych warunków dla trwałego prowadzenia działalności bankowej (co w przypadku banków o funduszach niższych niż 5 mln euro oznacza konieczność przystąpienia do zrzeszenia).

Zdaniem KNF w najlepszym interesie niezrzeszonych banków nieposiadających funduszy w wysokości co najmniej 5 mln euro jest niezwłoczne podjęcie działań w celu doprowadzenia swojej sytuacji do stanu umożliwiającego zgodne z przepisami prawa kontynuowanie działalności, w tym w szczególności utrzymanie stanu zrzeszenia lub jego osiągnięcie w możliwie najkrótszym czasie. Pozytywne zakończenie tych działań pozwoli bankom na niezakłócone prowadzenie działalności, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości funkcji związanych z wykonywaniem czynności bankowych i oferowanych usług finansowych.

Czytaj też w SIP LEX:

Nadzór nad systemem ochrony banków spółdzielczych >>
Polityka makroostrożnościowa wobec banków >>
Współpraca między organami nadzoru finansowego >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.