Zakładając bezpłatne konto, uzyskasz:Współsprawozdawczyni: Tanja BUZEK
| Doradczynie i doradcy |
Dimitris BIMPAS (z ramienia sprawozdawczyni) Nikolaos KOLETSIS (z ramienia współsprawozdawczyni) |
| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 18.1.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego |
| Data przyjęcia przez sekcję | 11.12.2024 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 22.1.2025 |
|
Sesja plenarna nr Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) |
593 153/86/11 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. UE i jej państwa członkowskie muszą zabezpieczyć swe strategiczne interesy w obszarze morskim, opierając się na podstawowych wartościach UE, takich jak prawa człowieka, wolność i demokracja. Skoordynowane działania przyczyniają się do długoterminowej zrównoważoności obszarów morskich i zwiększają globalną konkurencyjność UE i jej sektora żeglugi. Można to osiągnąć poprzez szerszą politykę inwestycyjną i inicjatywy ustawodawcze wspierające sektor i jego pracowników, co wymaga zaangażowania partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
1.2. EKES apeluje o opracowanie nowej strategii morskiej UE, odzwierciedlającej znaczenie tego sektora dla gospodarki UE i dobrobytu jej obywateli. Całościowe podejście zapewni zrównoważony rozwój przestrzeni morskiej, zwiększy bezpieczeństwo morskie i zdolności obronne, wzmocni niebieską gospodarkę oraz będzie sprzyjać aktywnemu zaangażowaniu partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego, a także współpracy regionalnej i globalnej. Te zalecenia mają na celu stworzenie europejskiej przestrzeni morskiej dla bardziej konkurencyjnej i zrównoważonej pod względem gospodarczym, środowiskowym i społecznym żeglugi w UE w oparciu o jasne i przejrzyste zasady 1 .
1.3. Bezpieczeństwo morskie: bezpieczeństwo państw członkowskich, jej obywateli i partnerów, a także swobodny dostęp do pokojowych szlaków żeglugowych mają centralne miejsce w strategii UE i inwestycjach dokonywanych w ramach polityki publicznej. Biorąc pod uwagę długotrwałą nielegalną działalność, nowe i zmieniające się zagrożenia oraz rosnącą konkurencję geopolityczną, polityka obronna UE, jej stosunki międzynarodowe i polityka handlowa wymagają natychmiastowego planu działania.
1.4. Ochrona mórz: zrównoważone wykorzystanie oceanów i zasobów morskich w UE i na świecie idzie w parze z zapewnieniem zrównoważonego rybołówstwa i wspieraniem zrównoważonej niebieskiej gospodarki. Ze względu na znaczenie ochrony morskich zasobów biologicznych i zdrowych mórz dla przetrwania EKES proponuje opracowanie strategii "Od morza do stołu" na wzór strategii "Od pola do stołu".
1.5. Konkurencyjność: skuteczną politykę morską należy również połączyć z konkurencyjnym otoczeniem, uwalniając potencjał sektora. Należy jednak zapewnić równowagę między tym dążeniem a ochroną przedsiębiorstw i pracowników przed nieuczciwą konkurencją i dumpingiem socjalnym.
1.6. Równe warunki działania: EKES opowiada się za prawdziwie równymi warunkami działania, w ramach których statkom niespełniającym norm nie można zezwalać na prowadzenie działalności na wodach europejskich i konkurowanie ze statkami zarejestrowanymi w wiodących rejestrach o wysokiej wydajności. Podkreśla potrzebę stworzenia warunków sprzyjających zmianie bandery statków o pojemności kontrolowanej przez UE z powrotem na bandery narodowe UE. Apeluje o właściwe wdrażanie i egzekwowanie art. 91 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) oraz o lepsze wyjaśnienie obowiązków wynikających z rzeczywistego związku między statkiem a państwem rejestracji w celu pociągania do odpowiedzialności właścicieli statków i państw bandery.
1.7. Inwestycje: Aby zachować konkurencyjność żeglugi w UE i ułatwić jej przejście na zerową emisję netto, konieczne będą znaczne inwestycje. EKES apeluje o zapewnienie wystarczającego długoterminowego finansowania badań i rozwoju w zakresie nowych technologii.
1.8. Sprawiedliwa transformacja: EKES podkreśla, że zrównoważenie środowiskowe musi iść w parze ze zrównoważonym rozwojem społecznym i wysokiej jakości dialogiem społecznym na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym. Wyraża uznanie dla grupy zadaniowej ds. sprawiedliwej transformacji morskiej, która przewodzi współpracy w sektorze.
1.9. Szkolenia: wysokiej jakości miejsca pracy i szkolenia siły roboczej przyczyniają się do dobrobytu, konkurencyjności i wydajności sektora. Oprócz zmiany i podnoszenia kwalifikacji utrzymanie i zatrudnienie marynarzy będą miały zasadnicze znaczenie dla teraźniejszości i przyszłości sektora, a dialog społeczny będzie jego kluczowym elementem.
1.10. Nowa umowa społeczna: obejmuje skuteczne egzekwowanie obowiązujących przepisów w tym sektorze oraz wolę polityczną, by podjąć prawnie wiążące inicjatywy ustawodawcze zapewniające marynarzom taki sam poziom ochrony socjalnej, jaki przysługuje osobom pracującym na lądzie. Komitet wzywa Komisję do priorytetowego potraktowania działań mających na celu wyeliminowanie luk w systemach ochrony socjalnej i programach emerytalnych marynarzy oraz dotyczących zmęczenia na morzu i dostępu do urlopu na lądzie. Zarówno sektor żeglugi, jak i UE i jej państwa członkowskie muszą podjąć ambitne działania, aby zwiększyć atrakcyjność tego zawodu i dobrobyt marynarzy.
1.11. Bezpieczeństwo morskie: EKES dostrzega zasadniczą rolę Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA), która wnosi znaczny wkład w lepsze egzekwowanie Konwencji o pracy na morzu i uczestniczy w opracowywaniu zaleceń dotyczących aspektów społecznych w sektorze transportu morskiego. Statystyki EMSA mogą pomóc w dostarczaniu wiarygodnych danych dzięki włączeniu ocen do jej bazy danych.
1.12. Zaangażowanie partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego: wyjątkowe uwarunkowania europejskiego dialogu społecznego w połączeniu z rolą prawodawczą Komisji umożliwiają UE dawanie przykładu i naciskanie na poprawę standardów międzynarodowych. Pracodawcy, związki zawodowe i rządy muszą współpracować, aby określić nową umowę społeczną dla marynarzy oraz zapewnić rekrutację i utrzymanie pracowników w sektorze morskim.
1.13. Współpraca: jedynie przekrojowa, kompleksowa strategia może umożliwić dostosowanie celów. Komitet proponuje utworzenie stałego koordynującego kolegium komisarzy, którego zadaniem będzie planowanie i monitorowanie zadań, oraz zapewnienie współpracy horyzontalnej, obejmującej również wymiar zatrudnienia.
2. Nowa kadencja Komisji
2.1. W przypadku pakietu UE dotyczącego bezpieczeństwa morskiego z 2023 r. zmarnowano szansę na opracowanie szerokiej wizji przyszłości tego sektora jako strategicznego aktywa UE. Zmieniona polityka UE powinna wspierać tę branżę i jej pracowników oraz uwzględniać znaczenie sektora morskiego.
2.2. EKES z zadowoleniem przyjmuje to, że nowo wybrana przewodnicząca Komisji Ursula van der Leyen umieściła bezpieczeństwo UE, społeczną gospodarkę rynkową i lepszą globalną współpracę z partnerami w centrum swoich wytycznych politycznych. W sprawozdaniach Maria Draghiego i Enrica Letty na temat konkurencyjności UE podkreślono znaczenie nowych inwestycji, które zwiększą poziom bezpieczeństwa i odporność UE oraz zapewnią wysokiej jakości miejsca pracy w strategicznych sektorach gospodarki UE.
2.3. Gospodarka morska, rybołówstwo i kwestie związane z wodą dotyczą szerokiego zakresu inicjatyw w ramach programu politycznego, które odzwierciedlają szersze ambicje Komisji Europejskiej na kolejną kadencję 2 (gospodarka wodna, rybołówstwo, zielone inwestycje w transport morski, współpraca międzynarodowa w zakresie kontroli żeglugi itp.). EKES jest jednak zaniepokojony brakiem odrębnego komisarza odpowiedzialnego za kwestie związane z miejscami pracy wysokiej jakości i prawami socjalnymi.
2.4. Jedynie przekrojowa i kompleksowa strategia morska UE może umożliwić skoordynowanie celów dzięki ustanowieniu stałego koordynującego kolegium komisarzy, które będzie planować i monitorować zadania, oraz zapewnieniu współpracy horyzontalnej, obejmującej również wymiar zatrudnienia.
2.5. Oprócz partnerstwa społecznego i dialogu konieczne jest dalsze zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w realizację tych celów. EKES pełni rolę partnera instytucji UE.
3. Kontekst ogólny
3.1. Pandemia COVID-19 pokazała strategiczne znaczenie transportu morskiego i jego pracowników, ponieważ 75 % handlu zagranicznego UE odbywa się drogą morską. Transport morski jest zatem niezbędny do zapewnienia ciągłych dostaw żywności i środków medycznych oraz handlu nimi.
3.2. Gospodarka UE jest w dużym stopniu uzależniona od bezpieczeństwa mórz i oceanów. Ponad 80 % światowego handlu odbywa się drogą morską, a około dwie trzecie światowych zasobów ropy naftowej i gazu wydobywa się na morzu lub transportuje się drogą morską. Prawie 99 % światowego przepływu danych odbywa się za pomocą kabli podmorskich. Kontrolowana przez UE flota żeglugowa jest jedną z największych na świecie. Odpowiada za 2 mln miejsc pracy i zatrudnienie 685 tys. osób, wnosząc rocznie wkład w PKB UE w wysokości 54 mld EUR.
3.3. W sztandarowym przeglądzie transportu morskiego z 2024 r. przygotowanym przez Konferencję NZ ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) stwierdzono, że 35 % światowej floty kontrolują przedsiębiorstwa z Europy, lecz zaledwie 10,9 % światowej floty pływa pod banderą państwa członkowskiego UE. Ponadto prawie 40 % kapitanów i oficerów na pokładach statków pływających pod banderą UE pochodzi z krajów spoza UE, głównie z państw azjatyckich.
3.4. Bezpieczeństwo morskie jest kluczowym priorytetem dla państw członkowskich, zwłaszcza tych, które stale mierzą się z naruszeniami granic morskich, nielegalnymi połowami, nielegalnym handlem, przemytem migrantów, zanieczyszczeniem lub degradacją morza bądź innymi zagrożeniami morskimi. Katastrofalne ataki na Nord Stream w 2022 r. i hybrydowe ataki wymierzone w infrastrukturę morską wymagają od UE skutecznej ochrony i rozwoju infrastruktury krytycznej oraz dokonywania inwestycji w nią, a także zwiększenia strategicznej autonomii w tym sektorze.
3.5. Oprócz rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie na całym świecie pojawiają się zagrożenia dla bezpieczeństwa morskiego, które narażają na szwank bezpieczeństwo światowej gospodarki, przepływy danych i handel, a także podmioty działające w sektorze morskim.
3.6. EKES odnotowuje funkcjonowanie flot cieni na europejskich wodach i otaczających je morzach oraz wyraża największe rosnące zaniepokojenie z tego powodu. Wzywa Komisję do podjęcia odpowiednich i natychmiastowych kroków w celu zapobiegania takim działaniom oraz ich ograniczania, a także wspierania tych państw członkowskich, które muszą radzić sobie z problemami i zagrożeniami wynikającymi z wykorzystywania szarej i ciemnej floty. Te floty cieni są poważnym zagrożeniem dla środowiska morskiego i mogą stanowić narzędzie obchodzenia międzynarodowych sankcji oraz aktywną część wojny hybrydowej obejmującej zagrożenia dla dostaw energii, a także zagrożenia w zakresie telekomunikacji i transmisji danych. Tym samym mogą stwarzać bezpośrednie ryzyko dla bezpieczeństwa UE i jej państw członkowskich. Apeluje o zaostrzenie wymogów w zakresie śledzenia i przejrzystości poprzez pociąganie państw bandery do odpowiedzialności za statki, które rejestrują.
3.7. W interesie UE leży zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony marynarzom zgodnie z wymogami Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) o pracy na morzu z 2006 r. i stosownych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) oraz Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO). Podstawowym celem musi być zapewnienie ich ratyfikacji i stosowania przez kraje rozwijające się.
3.8. W tym kontekście EKES zwraca również uwagę na zalecenia polityczne zawarte w szeregu opinii związanych z przestrzenią morską, na przykład w opiniach dotyczących Global Gateway, międzynarodowego zarządzania oceanami i Arktyki.
3.9. Zmiana klimatu, degradacja środowiska na obszarach przybrzeżnych i morskich oraz ochrona mórz nadal stanowią główne wyzwania dla europejskiej polityki gospodarczej i wymagają skoordynowanych wspólnych działań, ze szczególnym uwzględnieniem zrównoważonego bezpieczeństwa żywnościowego.
3.10. Aby uregulować kwestię wykorzystania dna morskiego, stworzyć mapę i wyeliminować nielegalne górnictwo podmorskie oraz wdrożyć regulowane wykorzystanie dna morskiego i nadzór nad nim, konieczne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów. EKES wzywa również do ochrony morskich zasobów biologicznych, dążenia do zdrowych mórz, wdrożenia strategii "Od morza do stołu" oraz zrównoważonego wykorzystania oceanów i zasobów morskich w UE i na świecie, co zapewni zrównoważone rybołówstwo i będzie sprzyjać zrównoważonej niebieskiej gospodarce.
4. Wyzwania związane z bezpieczeństwem, ochroną i zrównoważonym rozwojem
4.1. W obliczu nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa morskiego strategicznym celem UE powinno być wdrożenie strategii politycznych na szczeblu krajowym, unijnym i regionalnym, aby zwiększyć bezpieczeństwo bloku, zintensyfikować wysiłki na rzecz utrzymania pokoju i stabilności, zapewnić bezpieczeństwo handlu morskiego oraz chronić krytyczną infrastrukturę morską.
4.2. Ochrona oceanów, środowiska morskiego i dna morskiego jest warunkiem wstępnym skutecznej polityki morskiej, a bezpieczne globalne środowisko morskie jest niezbędne do uwolnienia potencjału zrównoważonej niebieskiej gospodarki.
4.3. Bezpieczeństwo morskie i ochronę na morzu można i należy osiągnąć jedynie poprzez skoordynowaną politykę inwestycyjną, która spełnia te cele. Poniżej przedstawiono kilka kluczowych obszarów w tej dziedzinie.
- Należy promować zrównoważony rozwój, przy czym UE powinna odgrywać kluczową rolę w zakresie neutralności klimatycznej i transformacji ekologicznej oraz związanej z nią polityki inwestycyjnej.
- Bezpieczeństwo morskie, ochrona i konkurencyjność na morzu wymagają odpowiednich partnerstw, nie tylko z organizacjami międzynarodowymi, ale również z obszarami przybrzeżnymi, portami, władzami, obywatelami europejskimi i pozaeuropejskimi oraz ich organizacjami.
- Kształcenie i szkolenie ustawiczne mają zasadnicze znaczenie dla podmiotów gospodarczych, marynarzy, personelu portowego, organów publicznych i obywateli.
5. Wysokiej jakości miejsca pracy i prawa marynarzy
5.1. Zrównoważony rozwój unijnego sektora żeglugi jest zależny od dalszego kształcenia przez UE wysoko wykwalifikowanych marynarzy. EKES uważa, że aby utrzymać konkurencyjność na europejskim rynku pracy, sektor żeglugi morskiej musi oferować wysokiej jakości miejsca pracy i sprawić, by statki stały się bezpiecznym miejscem pracy, w którym nie będzie żadnej tolerancji dla nękania ani molestowania, a marynarze będą mieli zapewnione zadowalające warunki pracy i godziwe wynagrodzenie oraz należne im prawa i ochronę. Dostrzega realne ryzyko, że atrakcyjność zawodu marynarza dla młodszych pokoleń Europejczyków pozostanie niewystarczająca, jeśli wizerunek branży i standardy pracy na pokładzie nie ulegną stopniowej poprawie.
5.2. EKES wzywa do zmiany realiów życia marynarzy oraz do szerszej współpracy między rządami i partnerami społecznymi w zakresie długotrwałych problemów systemowych, aby zapewnić bardziej zrównoważony rozwój społeczny, większe włączenie, różnorodność i równość. Obejmuje to skuteczne egzekwowanie obowiązujących przepisów w tym sektorze oraz wolę polityczną, by podjąć prawnie wiążące inicjatywy ustawodawcze, np. na rzecz wyeliminowania luk w systemach ochrony socjalnej i programach emerytalnych marynarzy oraz dotyczące zmęczenia na morzu, dostępu do urlopu na lądzie i konieczności priorytetowego traktowania danych dotyczących żeglugi.
5.3. Żegluga w UE ma w większości charakter międzynarodowy i cross-tradingowy, a Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) reguluje standardy techniczne dla tego sektora. Aby dobrze funkcjonować na arenie międzynarodowej i w UE, konieczne są lepsze kontrole i przestrzeganie Konwencji o pracy na morzu z 2006 r. EKES dostrzega kluczową rolę EMSA, która może przyczyniać się znacznie do lepszego egzekwowania przepisów i angażować się w realizację zaleceń zawartych w badaniu Komisji dotyczącym aspektów społecznych w sektorze transportu morskiego (2020 r.).
5.4. Międzynarodowy charakter i międzynarodowe ramy żeglugi nie oznaczają jednak, że musi to być jedyny sposób regulowania warunków zatrudnienia marynarzy. Komitet zachęca UE i jej państwa członkowskie do przeprowadzenia reform krajowych systemów żeglugi, gdy dostrzegą i uznają potrzebę podjęcia działań.
5.5. EKES opowiada się za nową umową społeczną dla marynarzy, wykraczającą poza minimalne standardy międzynarodowe i zapewniającą uznanie dla uczciwych pracodawców, którzy robią więcej niż tylko przestrzegają przepisy. Marynarze są wyłączeni z zakresu szeregu horyzontalnych przepisów prawa pracy. EKES jest zaniepokojony, że marynarze stali się kategorią pracowników, która ma mniej praw niż jakakolwiek inna kategoria pracowników w UE.
5.6. Komitet wzywa Komisję, aby poparła również globalny apel o "nową umowę społeczną opartą na dialogu społecznym, prawach pracowniczych, »sprawiedliwej transformacji« w kierunku zielonej gospodarki i nowych technologii" w celu skierowania światowej gospodarki morskiej "na drogę ku bezpiecznej, sprawiedliwej i ukierunkowanej na człowieka przyszłości" 3 .
5.7. Komitet podkreśla znaczenie wysokiej jakości rejestrów i wykwalifikowanych marynarzy dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa morskiego w Europie. Wysokiej jakości unijne rejestry oraz odpowiednio wykwalifikowani, przeszkoleni i certyfikowani marynarze mogą utorować drogę do tego celu. EKES zauważa również słabości ujawnione przez niespełniające norm rejestry państw trzecich.
6. Polityka inwestycyjna a konkurencyjność sektora
6.1. EKES podkreśla potrzebę zrównoważonego zarządzania zasobami morskimi oraz koordynacji inwestycji państw członkowskich w przestrzeniach morskich, a także koordynacji rozwijania przez nie tych przestrzeni. Inwestycje w zrównoważoną i innowacyjną infrastrukturę morską obejmują modernizację portów i wystarczające długoterminowe finansowanie badań i rozwoju w zakresie nowych zielonych technologii. Alternatywna wersja zielonego finansowania, którą można by również rozważyć i zastosować do inwestycji w sektorze morskim ("niebieskie finansowanie"), powinna uwzględniać takie kryteria, jak ochrona wód, zrównoważony charakter zasobów rybnych, odporność sektora morskiego i uwarunkowania społeczne. Tendencja spadkowa w udzielaniu przez banki europejskie pożyczek branży żeglugi może doprowadzić do dalszej utraty konkurencyjności w UE w porównaniu z innymi krajami spoza UE.
6.2. Aby zachować konkurencyjność żeglugi w UE i ułatwić jej przejście na zerową emisję netto, konieczne będą znaczne inwestycje. W sprawozdaniu Draghiego oszacowano, że potrzeby inwestycyjne w latach 2031-2050 w samym tylko sektorze żeglugi wyniosą około 40 mld EUR rocznie. Aby osiągnąć taki poziom, konieczne będzie rzecz jasna finansowanie publiczne, jednak EKES apeluje o wprowadzenie warunkowości społecznej, która będzie uwzględniać prawa pracownicze i zasady sprawiedliwej transformacji.
6.3. Dekarbonizacja sektora wiąże się nie tylko z wysokimi kosztami transformacji, lecz towarzyszy jej też niepewność co do dostępności i bezpiecznego stosowania paliw alternatywnych. Sektor morski musi niezwłocznie podjąć inicjatywy, by zapewnić dostęp do niskoemisyjnych źródeł energii oraz dostępność i bezpieczeństwo technologii przemysłowych zgodnych z tymi celami. Jego staraniom towarzyszyć muszą zachęty i mechanizmy wsparcia, a także spójne ramy regulacyjne zarówno na szczeblu unijnym, jak i międzynarodowym. Należy skupić się na rozwoju i innowacjach oraz na zapewnieniu wystarczającej i bezpiecznej produkcji, która odpowiadać będzie potrzebom przemysłu i konkurencyjnego rynku europejskiego.
6.4. EKES opowiada się za tym, aby państwa bandery wypełniały swoje międzynarodowe zobowiązania wynikające z międzynarodowych konwencji i przepisów morskich. Jakość niektórych rejestrów międzynarodowych jest dobra, jednak wiele z nich nie spełnia norm. Rejestry bander nie powinny mieć możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.
6.5. EKES opowiada się za prawdziwie równymi szansami przy odpowiednim przestrzeganiu i surowym egzekwowaniu standardów międzynarodowych, tak aby zapewnić ochronę unijnej żeglugi przed rejestrami niespełniającymi norm. Podkreśla potrzebę stworzenia warunków sprzyjających zmianie bandery statków o pojemności kontrolowanej przez UE z powrotem na bandery narodowe UE. Statki niespełniające norm nie mogą być dopuszczone do działania na wodach europejskich. Takie praktyki tworzą nierówne warunki działania, stawiając w niekorzystnej sytuacji właścicieli statków, którzy w swoich krajach i na całym świecie przestrzegają bardziej rygorystycznych przepisów i wyższych standardów.
6.6. UNCLOS wymaga istnienia rzeczywistego związku między statkiem a państwem rejestracji oraz wymaga od państwa bandery skutecznego sprawowania swojej jurysdykcji i kontroli w kwestiach administracyjnych, technicznych i społecznych nad statkami pływającymi pod jego banderą (art. 91 i 94). EKES wzywa do właściwego wdrożenia i egzekwowania art. 91 UNCLOS i dostrzega potrzebę lepszego wyjaśnienia obowiązków wynikających z rzeczywistego powiązania w celu pociągnięcia do odpowiedzialności władz, właścicieli statków i państw bandery.
7. Sprawiedliwa transformacja w sektorze morskim
7.1. Aby zapewnić sprawiedliwe, równe i całościowe przestawienie się na paliwa alternatywne i nowe technologie, konieczne są zrównoważenie środowiskowe i zrównoważony rozwój społeczny. To przejście będzie możliwe jedynie, pod warunkiem że marynarze będą w tym procesie konstruktywnie uczestniczyć na każdym szczeblu i będą mieli możliwość rozwijania odpowiednich umiejętności lub podwyższenia kwalifikacji, a także - w razie potrzeby - zmiany zatrudnienia.
7.2. W związku z przyjęciem strategii IMO z 2023 r. w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków państwa członkowskie IMO muszą zapewnić bezpieczną i solidną transformację światowej floty w kierunku zerowych emisji gazów cieplarnianych netto około lub blisko 2050 r. Obejmuje to również opracowanie ram regulacyjnych dotyczących bezpiecznego postępowania z przyszłymi paliwami żeglugowymi na statkach. Środki średnioterminowe mają na celu zapewnienie światowej flocie potrzebnej zachęty, a jednocześnie przyczynienie się do równych warunków działania oraz sprawiedliwej i uczciwej transformacji.
7.3. Grupa zadaniowa ds. sprawiedliwej transformacji morskiej została powołana przez związki zawodowe marynarzy, właścicieli statków oraz organy ONZ: IMO, inicjatywę Global Compact i MOP. Jej celem jest zapewnienie, aby odpowiedź sektora żeglugi na kryzys klimatyczny stawiała marynarzy i społeczności w centrum rozwiązań. Jest to rzadki przykład wiodącej pozycji sektora morskiego dzięki współpracy. Wspólny 10-punktowy plan działania określa kluczowe kroki mające na celu zapewnienie marynarzom sprawiedliwej transformacji.
7.4. Dla marynarzy sprawiedliwa transformacja oznacza przede wszystkim zdrowie i bezpieczeństwo, projektowanie skoncentrowane na człowieku, szkolenia i bezpieczne załogi. Dla sektora zmiana strukturalna oznacza regulowaną i planowaną transformację, która obejmuje ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5°C. Oznacza to myślenie o łańcuchu dostaw transportu morskiego jako całości i o równości na wszystkich poziomach: aktywne zwiększanie liczby kobiet wśród marynarzy i zapewnienie, że transformacja przyniesie korzyści, a nie szkody krajom globalnego Południa.
7.5. EKES zwraca uwagę, że wiele odpowiedzi na te pytania zawarto w wytycznych MOP z 2015 r. na temat sprawiedliwej transformacji, w tym mechanizmy dialogu społecznego między rządami, organizacjami pracowników i pracodawców w całym procesie kształtowania polityki na wszystkich szczeblach.
8. Szkolenia
8.1. Transformacja ekologiczna i cyfrowa będzie miała ogromny wpływ na życie zawodowe specjalistek i specjalistów z branży morskiej we wszystkich sektorach, w związku z czym konieczne będzie wsparcie UE i państw członkowskich dla szkoleń zawodowych pracowników. W sprawozdaniu Draghiego oszacowano - według najnowszych badań zleconych przez grupę zadaniową ds. sprawiedliwej transformacji morskiej - że w nadchodzących latach może to dotyczyć nawet 250 tys. marynarzy w UE, natomiast do połowy lat 30. XXI w. na całym świecie 800 tys. marynarzy będzie wymagało dodatkowych szkoleń. Oprócz zmiany i podnoszenia kwalifikacji zasadnicze znaczenie dla teraźniejszości i przyszłości sektora będą miały utrzymanie i zatrudnienie marynarzy.
8.2. EKES uważa, że jednym z największych wyzwań jest szybki rozwój technologiczny, który wymaga ciągłej aktualizacji programów nauczania.
8.3. Obecnie trwa przegląd wymagań w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht (STCW), lecz jest to powolny proces. Aby sprostać tym wyzwaniom, niezbędna jest współpraca między instytucjami edukacyjnymi, decydentami, zainteresowanymi stronami z sektora i szerszą społecznością.
9. Dialog społeczny i zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego
9.1. Zaangażowanie zainteresowanych społeczności i partnerów społecznych w proces decyzyjny ma kluczowe znaczenie, ponieważ pozwala równomiernie rozłożyć korzyści społeczne płynące ze zrównoważonego rozwoju i zapewnić długoterminowy wpływ projektów. Powinno to obejmować specjalną politykę morską i ciągły dialog społeczny, aby miejsca pracy na obszarach morskich zapewniały godne warunki i ochronę socjalną.
9.2. Komitet współpracuje z partnerami na rzecz promowania zrównoważonego rozwoju przestrzeni morskich, reprezentując społeczeństwo obywatelskie, aby zapewnić pluralistyczny proces decyzyjny i opracować mechanizmy partycypacyjne.
9.3. EKES zaleca inwestowanie w budowanie wiedzy i tworzenie sieci dla zainteresowanych stron z sektora i społeczeństwa obywatelskiego, aby umożliwić im udział w procesie decyzyjnym.
10. Uwagi szczegółowe
10.1. EKES zaleca dążenie do bardziej zintegrowanego podejścia i zacieśnienia współpracy między portami a zainteresowanymi stronami z sektora żeglugi śródlądowej, co przyniesie korzyści handlowi, konkurencyjności i lokalnym gospodarkom.
10.2. Należy wspierać międzynarodową współpracę w zakresie badań morskich zarówno w UE, jak i poza nią. EKES podkreśla znaczenie współpracy regionalnej w basenie Morza Śródziemnego, Morza Północnego, Arktyki i Morza Bałtyckiego. Niezbędne jest wspieranie projektów transgranicznych i budowanie ram współpracy pomiędzy podmiotami europejskimi i międzynarodowymi.
10.3. Należy uznać, że wykorzystanie narzędzi Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności do ochrony środowiska morskiego w razie klęsk, ataków, wypadków lub innych zagrożeń ma istotne znaczenie dla poprawy wskaźnika reagowania UE na tzw. niebieskie kryzysy.
10.4. Ważne jest wspieranie inicjatyw lokalnych, które pomagają chronić ekosystemy morskie i zapewniać dobrobyt społeczności. To z kolei może przyczynić się do tworzenia platform, na których społeczności lokalne, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i inne zainteresowane strony będą mogły wpływać na decyzje dotyczące przestrzeni morskich.
10.5. Należy zapewnić przejrzystość i rozliczalność projektów inwestycyjnych w sektorze morskim, aby społeczeństwo obywatelskie mogło monitorować ich wpływ na środowisko i społeczeństwo.
Bruksela, dnia 22 stycznia 2025 r.
Nie będzie podwyższenia kar dla pracodawców, przewidzianych w Kodeksie pracy, za wykroczenia przeciwko prawom pracowników. W czwartek Sejm przyjął poprawkę Senatu wykreślającą z ustawy poprawkę Lewicy. Posłowie zgodzili się też na to, by agencje pracy tymczasowej mogły zatrudniać cudzoziemców także na podstawie umów cywilnoprawnych, a nie tylko na umowę o pracę.
20.03.2025
Sejm przyjął w czwartek większość poprawek redakcyjnych i doprecyzowujących, które Senat wprowadził do ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Przewiduje ona reformę urzędów pracy, w tym m.in. podniesienie zasiłku dla bezrobotnych i ułatwienia w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.
20.03.2025
Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Projekt po raz drugi wróci do komisji sejmowej.
19.03.2025
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
13.03.2025
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.1186 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - W kierunku strategii morskiej UE: obrać kurs na przyszłość dzięki skoordynowanej polityce inwestycyjnej, inicjatywom ustawodawczym, dialogowi społecznemu oraz udziałowi społeczeństwa obywatelskiego (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 21/03/2025 |
| Data ogłoszenia: | 21/03/2025 |
