Komunikat Komisji - Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy

KOMUNIKAT KOMISJI

Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy

(2022/C 426/01)

1. AGRESJA ROSJI WOBEC UKRAINY, WPŁYW NA GOSPODARKĘ UE ORAZ POTRZEBA WPROWADZENIA TYMCZASOWYCH ŚRODKÓW POMOCY PAŃSTWA NA CELE WSPARCIA

(1) 22 lutego 2022 r. Rosja bezprawnie uznała pozostające poza kontrolą ukraińskiego rządu obszary w obwodach donieckim i ługańskim w Ukrainie za niezależne podmioty. 24 lutego 2022 r. Rosja dokonała niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji wojskowej wobec Ukrainy. Unia Europejska (UE) i jej partnerzy międzynarodowi natychmiast zareagowali na to poważne naruszenie integralności terytorialnej, suwerenności i niezależności Ukrainy, nakładając środki ograniczające (sankcje). Sankcje nałożono również na Białoruś ze względu na jej rolę w ułatwianiu rosyjskiej agresji wojskowej. W późniejszych tygodniach przyjęto dalsze środki, a kolejne mogą zostać przyjęte w miarę rozwoju sytuacji. W odwecie Rosja zdecydowała się wprowadzić własne gospodarcze środki ograniczające ¹ .

(2) Rosyjska agresja wojskowa wobec Ukrainy, nałożone sankcje i wprowadzone - np. przez Rosję - środki odwetowe, będą miały konsekwencje gospodarcze dla całego rynku wewnętrznego. Przedsiębiorstwa w UE mogą odczuć wielorakie skutki tych środków, zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie. Mogą się one przejawiać jako spadek popytu, zakłócenia realizowanych umów i projektów prowadzące do strat w obrotach, zakłócenia w łańcuchach dostaw, zwłaszcza w przypadku surowców i półfabrykatów, lub niedostępność albo ekonomiczna nieopłacalność innych środków produkcji.

(3) Rosyjska agresja wojskowa wobec Ukrainy zakłóciła łańcuchy dostaw niektórych produktów, zwłaszcza zbóż i olejów roślinnych, przywożonych do UE z Ukrainy, a także łańcuchy dostaw w ramach wywozu z UE do Ukrainy. Wzrost cen energii elektrycznej i gazu w UE miał poważny wpływ na rynek energii. Perspektywa agresji wojskowej Rosji wobec Ukrainy oddziaływała na rynek energii już w tygodniach poprzedzających moment, w którym faktycznie nastąpiła. Wysokie ceny energii mają wpływ na szereg sektorów gospodarki, w tym na niektóre branże szczególnie dotknięte pandemią COVID-19, takie jak transport i turystyka. Skutki odczuwane były również na rynkach finansowych, w szczególności w zakresie płynności finansowej i wahań na rynku handlu towarami. Agresja wojskowa Rosji wobec Ukrainy pociągnęła za sobą również masową migrację przymusową obywateli Ukrainy, zarówno wewnątrz tego państwa, jak i do krajów sąsiadujących. Ten bezprecedensowy napływ uchodźców do UE ma poważne konsekwencje humanitarne i gospodarcze.

(4) Kryzys geopolityczny wywołany agresją Rosji wobec Ukrainy ma też szczególnie poważny wpływ na sektory rolnictwa, przetwórstwa spożywczego, rybołówstwa i akwakultury. Wysokie ceny energii przekładają się na wzrost cen nawozów. Dostawy nawozów z kolei mają są zakłócone przez te ograniczenia nałożone na przywóz nawozów z Rosji i Białorusi. Kryzys będzie miał prawdopodobnie poważne konsekwencje dla dostaw zbóż (zwłaszcza kukurydzy i pszenicy) i nasion oleistych (słonecznika lub rzepaku) oraz pochodnych skrobi z Ukrainy i Rosji do UE, prowadząc do silnego wzrostu cen pasz dla zwierząt gospodarskich. Łączny wpływ tego wzrostu kosztów energii, nawozów, zbóż i olejów jest najbardziej odczuwalny w sektorze chowu zwierząt gospodarskich ² . Ponieważ Ukraina jest również ważnym producentem i eksporterem olejów roślinnych (zwłaszcza oleju słonecznikowego), wzrost cen tych produktów dotyka przedsiębiorców z sektora przetwórstwa spożywczego, zmuszając ich do poszukiwania alternatywnych rozwiązań.

(5) Drugim problemem jest brak możliwości kontynuowania przepływu produktów z UE do Ukrainy, a potencjalnie również do Rosji i Białorusi, ze względu na stan wojny lub sankcje. Będzie to dotyczyć głównie: sektorów win i napojów spirytusowych, przetworzonej żywności (w tym przetworzonych owoców i warzyw), czekolady, wyrobów cukierniczych, preparatów do początkowego żywienia niemowląt i karmy dla zwierząt domowych w przypadku Rosji, owoców i warzyw w przypadku Białorusi, a także większości produktów rolniczych w przypadku Ukrainy.

(6) Sytuację pogarsza gwałtowny wzrost kosztów produkcji, do którego przyczyniły się rosnące koszty nawozów azotowych w związku z wyjątkowo dużą podwyżką cen gazu ziemnego, ale także bezpośrednie wykorzystanie energii w procesach produkcji rolnej. Ponieważ Rosja i Białoruś są dużymi producentami i eksporterami trzech najważniejszych typów nawozów (azotowych, fosforowych i potasowych), sankcje sprawią, że ceny nawozów będą jeszcze wyższe.

(7) W tej sytuacji Komisja zdecydowała się przyjąć niniejszy komunikat, aby określić kryteria oceny zgodności z rynkiem wewnętrznym mające zastosowanie do środków pomocy państwa, które państwa członkowskie mogą wprowadzić w celu zaradzenia skutkom gospodarczym będącym następstwem agresji Rosji wobec Ukrainy, a także sankcji nałożonych przez UE i jej partnerów gospodarczych w kontekście tej agresji oraz środków odwetowych wprowadzonych np. przez Rosję ³ . Skoordynowana reakcja gospodarcza państw członkowskich i instytucji UE ma kluczowe znaczenie dla złagodzenia bezpośrednich negatywnych skutków społeczno-gospodarczych w UE, ochrony aktywności gospodarczej i miejsc pracy oraz ułatwienia niezbędnych dostosowań strukturalnych w odpowiedzi na nową sytuację gospodarczą, do której doprowadziła rosyjska agresja wojskowa wobec Ukrainy.

1.1. Sankcje nałożone przez Unię Europejską i partnerów międzynarodowych

(8) W następstwie niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji Rosji wobec Ukrainy Rada Unii Europejskiej uzgodniła kilka pakietów środków ograniczających.

(9) 23 lutego 2022 r. Rada przyjęła pakiet środków obejmujący: (i) ukierunkowane sankcje wobec 351 członków rosyjskiej Dumy Państwowej i innych 27 osób, (ii) restrykcje w stosunkach gospodarczych z pozostającymi poza kontrolą rządu obszarami w ukraińskich obwodach donieckim i ługańskim oraz (iii) ograniczenia dostępu Rosji do unijnych rynków i usług kapitałowych i finansowych ⁴ .

(10) 25 lutego 2022 r. Rada uzgodniła dalsze sankcje wobec Rosji obejmujące: (i) sektor finansowy, (ii) sektory energii, przestrzeni kosmicznej i transportu (lotniczego), (iii) produkty podwójnego zastosowania, (iv) kontrolę i finansowanie eksportu, (v) politykę wizową oraz (vi) dodatkowe sankcje przeciwko konkretnym Rosjanom i innym osobom (w tym Białorusinom) ⁵ .

(11) 28 lutego 2022 r. Rada podjęła decyzję o zamknięciu europejskiej przestrzeni powietrznej dla rosyjskich statków powietrznych i uchwaliła środki zapobiegawcze mające uniemożliwić bankowi centralnemu Rosji wykorzystywanie rezerw międzynarodowych do osłabienia skutków środków ograniczających nałożonych na Rosję ⁶ . Rada przyjęła również dodatkowe sankcje wobec osób z Rosji ⁷ .

(12) 1 marca 2022 r. Rada przyjęła następujące dalsze środki: (i) wykluczenie niektórych banków rosyjskich z systemu teletransmisji danych finansowych SWIFT ⁸ , (ii) środki zapobiegające rozprzestrzenianiu dezinformacji przez rosyjskie media państwowe Russia Today i Sputnik ⁹ .

(13) 2 marca 2022 r. Rada postanowiła wprowadzić dalsze sankcje wobec Białorusi ze względu na jej rolę w ułatwianiu agresji wojskowej; sankcje te dotyczą handlu towarami wykorzystywanymi do produkcji lub wytwarzania wyrobów tytoniowych, produktów mineralnych, produktów zawierających chlorek potasu ("potas"), produktów drzewnych, wyrobów cementowych, wyrobów z żelaza i stali oraz wyrobów z gumy. Zakazano również wywozu na Białoruś lub do użytku na Białorusi towarów i technologii podwójnego zastosowania, wywozu towarów i technologii, które mogłyby przyczynić się do militarnego i technologicznego rozwoju Białorusi oraz rozwoju jej sektora obronności i bezpieczeństwa, a także wywozu maszyn i nałożono ograniczenia na świadczenie powiązanych usług ¹⁰ . Rada przyjęła również sankcje indywidualne wobec 22 osób z Białorusi ¹¹ .

(14) 9 marca 2022 r. Rada przyjęła dodatkowe środki skierowane przeciwko białoruskiemu sektorowi finansowemu, w tym wykluczenie trzech białoruskich banków z systemu SWIFT, zakaz zawierania transakcji z Bankiem Centralnym Białorusi, ograniczenia napływu środków finansowych z Białorusi do UE oraz zakaz dostarczania na Białoruś banknotów denominowanych w euro ¹² . Rada wprowadziła również dalsze środki ograniczające w odniesieniu do wywozu do Rosji towarów żeglugi morskiej i technologii łączności radiowej. Oprócz tego Rada nałożyła środki ograniczające na kolejne 160 osób ¹³ . 15 marca 2022 r. ¹⁴  Rada uzgodniła dalsze sankcje sektorowe i indywidualne wobec Rosji. Rada postanowiła w szczególności: (i) zakazać wszelkich transakcji z niektórymi przedsiębiorstwami państwowymi, (ii) zakazać świadczenia na rzecz jakiejkolwiek osoby lub jakiegokolwiek podmiotu z Rosji usług w zakresie ratingu kredytowego, a także udostępniania usług subskrypcji związanych z działalnością w zakresie ratingu kredytowego, (iii) rozszerzyć wykaz osób powiązanych z bazą obronną i przemysłową Rosji - nałożono na nie bardziej rygorystyczne ograniczenia wywozowe dotyczące towarów i technologii podwójnego zastosowania, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia potencjału sektora obrony i bezpieczeństwa Rosji pod względem technologicznym, (iv) zakazać nowych inwestycji w rosyjski sektor energetyczny oraz wprowadzić kompleksowe ograniczenie wywozowe dotyczące sprzętu, technologii i usług dla przemysłu energetycznego oraz (v) wprowadzić dalsze ograniczenia handlowe w odniesieniu do żelaza i stali, a także towarów luksusowych ¹⁵ . Ponadto Rada podjęła decyzję o objęciu sankcjami najważniejszych rosyjskich oligarchów, lobbystów i propagandystów, a także kluczowych przedsiębiorstw w sektorach: lotnictwa; wojskowym; produktów, technologii i usług podwójnego zastosowania; stoczniowym i maszynowym ¹⁶ .

(15) 3 czerwca 2022 r. Rada przyjęła szósty pakiet sankcji ¹⁷  w związku z nadal prowadzoną przez Rosję wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, wspieraniem jej przez Białoruś oraz doniesieniami o aktach okrucieństwa popełnianych przez rosyjskie siły zbrojne. Pakiet obejmuje: 1) zakaz przywozu z Rosji ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej, z ograniczonymi wyjątkami; 2) wyłączenie kolejnych trzech banków rosyjskich i jednego białoruskiego z systemu SWIFT oraz 3) zawieszenie działalności nadawczej w Unii trzech kolejnych rosyjskich nadawców państwowych. UE przyjęła również sankcje wobec dodatkowych 65 osób i 18 podmiotów. Wśród nich są osoby odpowiedzialne za akty okrucieństwa popełnione w Buczy i Mariupolu.

(16) 21 lipca 2022 r. Rada przyjęła siódmy pakiet, zwany również "pakietem służącym utrzymaniu i dostosowaniu sankcji" ¹⁸ , na który składają się następujące dodatkowe środki: 1) zakaz importu złota, 2) zaostrzenie wymogów w zakresie sprawozdawczości w odniesieniu do osób objętych sankcjami, 3) ukierunkowane zakazy eksportu, 4) zakaz dostępu do portów, 5) sankcje finansowe, 6) bezpieczeństwo żywnościowe i energetyczne, 7) wyłączenia dotyczące produktów farmaceutycznych i medycznych. Unia dodała również 54 osoby i 10 podmiotów do wykazu osób i podmiotów, których aktywa podlegają zamrożeniu.

(17) 5 października 2022 r. Rada przyjęła ósmy pakiet sankcji, na który składają się następujące dodatkowe środki ¹⁹ : 1) dodanie kolejnych osób i podmiotów do wykazu osób i podmiotów objętych sankcjami; 2) rozszerzenie ograniczeń na obwody chersoński i zaporoski; 3) nowe ograniczenia przywozowe i wywozowe; 4) wprowadzenie zapowiedzianego przez grupę G-7 pułapu cen ropy naftowej; 5) ograniczenia nałożone na przedsiębiorstwa państwowe; 6) ograniczenia dotyczące usług finansowych, usług doradztwa IT i innych usług dla przedsiębiorstw; a także 7) środki zniechęcające do obchodzenia sankcji.

(18) Sankcje nałożyli również - w ścisłej współpracy z UE - partnerzy międzynarodowi, w szczególności Stany Zjednoczone, Zjednoczone Królestwo, Kanada, Norwegia, Japonia, Korea Południowa, Szwajcaria i Australia.

1.2. Przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe dotknięte wysokimi cenami gazu i energii elektrycznej lub zakłóceniami w dostawach energii

(19) Obecny kryzys sprawił, że ceny gazu i energii elektrycznej osiągnęły niespotykane dotąd wysokie poziomy, które znacznie przewyższyły już i tak wysokie poziomy odnotowane w okresie poprzedzającym agresję. Celowe wykorzystywanie przez Rosję dostaw gazu jako broni spowodowało znaczną zmienność i niepewność na unijnych i światowych rynkach energii. UE i jej państwa członkowskie podjęły liczne działania, aby rozwiązać problem wysokich cen i zapewnić bezpieczeństwo dostaw energii. Komisja odnosi się w tym miejscu do zestawu narzędzi, który przedstawiła już w październiku 2021 r ²⁰ . ("komunikat z października"), komunikatu w sprawie REPowerEU z dnia 8 marca 2022 r. ("komunikat REPowerEU") ^{21 (22} , planu REPowerEU ²³  z dnia 18 maja 2022 r., rozporządzenia w sprawie magazynowania gazu ²⁴ , komunikatu "Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę" ²⁵  z dnia 20 lipca 2022 r., rozporządzenia (UE) 2022/1369 w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz ²⁶  oraz rozporządzenia (UE) 2022/1854 w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii ²⁷ . 18 października 2022 r. Komisja przyjęła Komunikat w sprawie kryzysu energetycznego ²⁸ , aby wspólnie czynić przygotowania i zakupy oraz chronić UE. W związku z tym komunikatem Komisja przedstawiła też wniosek w sprawie nowego rozporządzenia dotyczącego środków nadzwyczajnych ²⁹  w celu rozwiązania problemu wysokich cen gazu w UE i zapewnienia bezpieczeństwa dostaw na nadchodzącą zimę. Będzie to możliwe dzięki wspólnym zakupom gazu, mechanizmom ograniczania cen na giełdzie gazu TTF, nowym środkom dotyczącym przejrzystego wykorzystania infrastruktury i solidarności między państwami członkowskimi, a także dzięki nieustającym wysiłkom na rzecz zmniejszenia zapotrzebowania na gaz.

(20) Bardzo wysokie ceny energii szkodzą gospodarce i zmniejszają siłę nabywczą obywateli UE, zwłaszcza osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji. Europejski Bank Centralny oszacował, że w ostatnim kwartale 2022 r. realny PKB zmniejszy się o 0,1 % i pozostanie na tym samym poziomie w pierwszym kwartale 2023 r., głównie z uwagi na wpływ zakłóceń w dostawach energii, wyższą inflację i związany z tym spadek zaufania ³⁰ . Utrzymujące się wysokie ceny energii prawdopodobnie zwiększą ubóstwo i będą miały wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw. Z wyższymi kosztami produkcji borykają się zwłaszcza energochłonne sektory przemysłu. Doświadczane wzrosty kosztów mogą w niektórych przypadkach zagrozić dalszemu prowadzeniu działalności w UE przez przedsiębiorstwa, które w innych okolicznościach osiągałyby zyski, co będzie miało prawdopodobnie następnie wpływ na zatrudnienie.

(21) Zestaw narzędzi przedstawiony przez Komisję w październiku 2021 r. okazał się przydatny i jest w dużym stopniu wykorzystywany przez wiele państw członkowskich, które wprowadziły liczne środki na poziomie krajowym. Zestaw narzędzi rozszerzono wiosną 2022 r. o rozwiązania przedstawione w komunikacie w sprawie krótkoterminowych interwencji na rynku energii i długoterminowych udoskonaleń struktury rynku energii elektrycznej ³¹ .

(22) W komunikacie REPowerEU przedstawiono środki do zastosowania w odpowiedzi na rosnące ceny energii i w celu uzupełnienia zapasów gazu na zimę, a w planie REPowerEU ³²  określono działania mające przyspieszyć wprowadzanie energii odnawialnej i uzyskiwanie oszczędności energii oraz poprawę efektywności energetycznej, a także dywersyfikację dostaw energii. Przyspieszenie zielonej transformacji ograniczy emisje, zmniejszy zależność od importowanych paliw kopalnych i zapewni ochronę przed gwałtownymi wzrostami cen. W rozporządzeniu w sprawie magazynowania gazu ³³  ustanowiono nowe minimalne obowiązki w zakresie magazynowania gazu w celu zapewnienia dostaw na nadchodzącą zimę, zobowiązując państwa członkowskie do napełnienia magazynów gazu do 80 % ich pojemności do 1 listopada 2022 r. oraz do 90 % ich pojemności do tego samego dnia w kolejnych latach.

(23) W związku z tym, że kryzys jeszcze bardziej zwiększył ryzyko związane z bezpieczeństwem dostaw i ryzyko zakłóceń, Unia zaczęła przygotowywać się na przedłużające się i być może całkowite odcięcie dostaw gazu z Rosji. W nowym Europejskim planie zmniejszania zapotrzebowania na gaz ³⁴  określono środki, zasady i kryteria skoordynowanego zmniejszania zapotrzebowania, a w towarzyszącym planowi rozporządzeniu (UE) 2022/1369 w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz ³⁵  określono cel polegający na dobrowolnym zmniejszeniu zapotrzebowania na gaz o 15 % we wszystkich państwach członkowskich i przewidziano proces uruchamiania realizacji wiążącego celu w zakresie zmniejszania zapotrzebowania, gdyby okazało się to konieczne.

(24) 6 października 2022 r. Rada przyjęła rozporządzenie (UE) 2022/1854 w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii, aby obniżyć rachunki, jakie europejscy obywatele i europejskie przedsiębiorstwa płacą za energię. Rozporządzenie (UE) 2022/1854 obejmuje między innymi środki mające zmniejszyć zapotrzebowanie na energię elektryczną, które pomogą obniżyć koszty energii elektrycznej dla odbiorców, oraz środki zapewniające redystrybucję nadwyżki dochodów sektora energetycznego wśród odbiorców końcowych.

1.3. Potrzeba ścisłej koordynacji krajowych środków pomocy na poziomie europejskim

(25) Ukierunkowane i proporcjonalne stosowanie unijnej kontroli pomocy państwa służy zapewnieniu, by krajowe środki wsparcia skutecznie pomagały przedsiębiorstwom i pracownikom dotkniętym obecnym kryzysem. Kontrola pomocy państwa przez UE zapewnia także zachowanie równych warunków działania i zapobiega rozdrobnieniu rynku wewnętrznego UE. Integralność rynku wewnętrznego jest nieodzowna, aby zapewnić odporność na presję zewnętrzną i zapobiec prześciganiu się w udzielaniu dotacji, kiedy to zamożniejsze państwa członkowskie mogą oferować swoim przedsiębiorstwom wyższe kwoty niż sąsiedzi, ze szkodą dla spójności w Unii.

1.4. Odpowiednie środki pomocy państwa

(26) W kontekście ogólnych działań państw członkowskich podejmowanych w odpowiedzi na wyzwania, których źródłem jest sytuacja geopolityczna, w niniejszym komunikacie przedstawiono dostępne dla państw członkowskich na podstawie unijnych zasad pomocy państwa możliwości zapewnienia płynności i dostępu do finansowania przedsiębiorstwom - a szczególnie MŚP - mającym problemy gospodarcze wskutek obecnego kryzysu, a także możliwości tworzenia zachęt do zmniejszania zużycia energii.

(27) Zgodnie z komunikatem z października środki przynoszące korzyści niekomercyjnym odbiorcom energii nie stanowią pomocy państwa, pod warunkiem że nie przynoszą pośrednio korzyści konkretnemu sektorowi lub przedsiębiorstwu. Państwa członkowskie mogą na przykład wypłacać specjalne świadczenia socjalne na rzecz osób najbardziej narażonych, aby pomóc im w opłaceniu rachunków za energię w perspektywie krótkoterminowej, lub przekazywać wsparcie na poprawę efektywności energetycznej, dbając jednocześnie o sprawne funkcjonowanie rynku.

(28) Środki skierowane do komercyjnych odbiorców energii nie stanowią pomocy państwa, pod warunkiem że mają charakter ogólny. Takie środki o charakterze nieselektywnym mogą mieć postać np. powszechnych obniżek podatków lub opłat bądź obniżki stawek za dostawę gazu ziemnego, energii elektrycznej lub ogrzewania lub obniżki kosztów sieci. W przypadku gdy interwencje krajowe kwalifikują się jako pomoc, mogą zostać uznane za zgodne z zasadami pomocy państwa, jeżeli spełniają określone wymogi. Na przykład państwa członkowskie mogą bez uprzedniego zgłoszenia Komisji wdrażać pomoc w formie obniżenia zharmonizowanych podatków ekologicznych, jeśli przestrzegane są minimalne poziomy opodatkowania i zasady określone w dyrektywie w sprawie opodatkowania energii ³⁶  oraz przepisy rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.

(29) W odniesieniu do sekcji 2.1 i 2.4 niniejszego komunikatu pomoc może być udzielona bezpośrednio beneficjentowi końcowemu lub przekazana za pośrednictwem dostawcy energii. W przypadku gdy pomoc jest przekazywana za pośrednictwem dostawcy energii, państwo członkowskie musi wykazać, że posiada mechanizm, który zapewnia zachowanie konkurencji między dostawcami i dostarczenie pomocy beneficjentowi końcowemu.

(30) Komisja uważa, że niektóre potrzeby finansowe mogą wymagać innych narzędzi niż te, o których mowa w sekcjach 2.1, 2.2 i 2.3 niniejszego komunikatu. Może to mieć miejsce w szczególności w przypadku, gdy obecny kryzys rodzi nie tylko zapotrzebowanie na płynność, ale również prowadzi do znacznych strat, które mogą osłabić zdolność beneficjenta do obsługi zadłużenia i wskazywać na potrzeby w zakresie wypłacalności. W przypadkach gdy duże kwoty pomocy są przyznawane indywidualnym beneficjentom i gdy ich zdolność do obsługi zadłużenia, oceniana na bazie ich wcześniejszej zdolności do zarobkowania, wydaje się problematyczna, państwa członkowskie mogą rozważyć zwrócenie się do beneficjentów o informacje na temat ich prognozowanej przyszłej zdolności do zarobkowania pod kątem dalszej obsługi zadłużenia, aby ocenić, czy zastosowanie innych narzędzi, takich jak wsparcie wypłacalności, może być lub stać się bardziej odpowiednie do zaspokojenia ich potrzeb finansowych.

(31) W szczególnych okolicznościach ³⁷  państwa członkowskie mogą uznać, że przedsiębiorstwa poważnie dotknięte obecnym kryzysem wymagają wsparcia wypłacalności, które nie może być w wystarczającym stopniu zapewnione wyłącznie ze źródeł prywatnych. Jeżeli bez takiego wsparcia wypłacalności przedsiębiorstwa zaprzestałyby działalności lub ją ograniczyły i takie zaprzestanie lub ograniczenie działalności stwarzałoby zagrożenie dla rynków energii lub innych rynków mających znaczenie systemowe dla gospodarki (lub dla bezpieczeństwa i odporności rynku wewnętrznego), takie wsparcie wypłacalności można uznać za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE.

(32) Komisja uważa, że dla wymaganej indywidualnej oceny każdego przypadku szczególnie istotne są następujące ogólne zasady:

a. pomoc musi być niezbędna, odpowiednia i proporcjonalna ³⁸  do celu, jakim jest uniknięcie nagłego opuszczenia rynku przez takie przedsiębiorstwa, i w żadnym przypadku nie może przekraczać minimum niezbędnego do zapewnienia ich rentowności;

b. przedsiębiorstwo należące do większej grupy kapitałowej lub przejmowane przez większą grupę kapitałową nie kwalifikuje się do objęcia pomocą, chyba że można wykazać, że trudności przedsiębiorstwa nie są wynikiem arbitralnej alokacji kosztów w ramach grupy i że te trudności są zbyt poważne, aby mogły zostać przezwyciężone przez samą grupę. W takich przypadkach zazwyczaj wymagany będzie znaczny wkład grupy w koszty środków na rzecz wypłacalności;

c. pomoc państwa musi być przyznawana na warunkach, które zapewniają państwu rozsądne wynagrodzenie, takie jak odpowiedni udział w przyszłym wzroście wartości beneficjenta, biorąc pod uwagę kwotę zastrzyku kapitałowego dokonanego przez państwo w stosunku do pozostałego kapitału własnego przedsiębiorstwa po zaksięgowaniu strat, w tym przewidywalnych strat w przypadku niezastosowania środka pomocy;

d. w przypadku gdy pomoc przybiera formę długu podporządkowanego lub innych hybrydowych instrumentów kapitałowych, łączne wynagrodzenie za takie instrumenty musi odpowiednio uwzględniać cechy wybranego instrumentu, w tym jego stopień podporządkowania i wszystkie tryby płatności;

e. konieczne będą odpowiednie środki w zakresie konkurencji zgodnie z zasadami określonymi w wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji z 2014 r ³⁹ . W zależności od specyfiki każdego potencjalnego przypadku i odnośnego otoczenia konkurencyjnego, jako środek wyrównawczy może być również wymagane zbycie aktywów. Ponadto wymagane będą środki behawioralne, w tym zobowiązania zapewniające skuteczny zakaz wypłacania premii lub innych płatności zmiennych, wypłaty dywidend i zakaz przejęć;

f. w odniesieniu do każdego beneficjenta państwa członkowskie muszą przeprowadzić ocenę długoterminowej rentowności i, jeżeli Komisja uzna to za stosowne, w określonym terminie zgłosić Komisji do zatwierdzenia plan restrukturyzacji zgodnie z wytycznymi dotyczącymi ratowania i restrukturyzacji.

(33) Zachęca się państwa członkowskie, aby w kontekście przyznawania pomocy na podstawie sekcji 2.4 niniejszego komunikatu rozważyły wprowadzenie, w sposób niedyskryminujący, wymogów dotyczących ochrony środowiska lub bezpieczeństwa dostaw. Mogą one mieć na przykład następującą formę ⁴⁰ :

a. zobowiązanie beneficjenta do zaspokajania określonej części swojego zapotrzebowania energią ze źródeł odnawialnych, np. poprzez umowy zakupu energii elektrycznej lub bezpośrednie inwestycje w wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych;

b. wymóg inwestowania w efektywność energetyczną i ograniczenia zużycia energii w stosunku do produkcji gospodarczej, np. przez zmniejszenie zużycia energii na procesy produkcji, ogrzewanie lub transport, w szczególności za pomocą środków wdrażających zalecenia z audytów energetycznych przeprowadzanych na podstawie art. 8 ust. 2 lub 4 oraz załącznika VI do dyrektywy 2012/27/UE;

c. wymóg dokonywania inwestycji mających na celu zmniejszenie lub dywersyfikację zużycia gazu ziemnego, np. poprzez elektryfikację z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii lub rozwiązań opartych na obiegu zamkniętym, takich jak ponowne wykorzystywanie gazów odlotowych;

d. wymóg uelastycznienia inwestycji, aby ułatwić lepsze dostosowywanie procesów biznesowych do sygnałów cenowych na rynkach energii elektrycznej.

(34) Państwa członkowskie mogą również przyznawać pomoc na naprawienie szkód spowodowanych zdarzeniami nadzwyczajnymi na podstawie art. 107 ust. 2 lit. b) TFUE. Taka pomoc państwa mająca na celu ograniczenie szkód bezpośrednio spowodowanych obecnymi zdarzeniami nadzwyczajnymi polegającymi na rosyjskiej agresji wobec Ukrainy może również obejmować pewne bezpośrednie skutki nałożonych sankcji gospodarczych lub środków odwetowych, które utrudniają beneficjentowi prowadzenie działalności gospodarczej albo szczególnej i możliwej do wyodrębnienia części jego działalności gospodarczej.

(35) Szkody bezpośrednio spowodowane obowiązkowymi ograniczeniami zużycia gazu ziemnego lub energii elektrycznej, które państwa członkowskie mogą być zmuszone wprowadzić, mogą być oceniane na podstawie art. 107 ust. 2 lit. b) TFUE, pod warunkiem że nie występuje nadmierna rekompensata.

(36) Państwa członkowskie muszą zgłaszać takie środki pomocy, a Komisja będzie je oceniać bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 2 lit. b) TFUE. Pomoc taką można przyznać przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji.

(37) Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2022/1369 w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz ⁴¹  państwa członkowskie mogą rozważyć odpowiednie środki zachęcające do dobrowolnego zmniejszenia zapotrzebowania na gaz ziemny. Ewentualne planowane przez państwa członkowskie tego rodzaju zachęty w kontekście obecnego kryzysu będą oceniane przez Komisję bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Choć będzie to wymagało indywidualnej oceny każdego przypadku, Komisja uważa za szczególnie istotne następujące elementy:

a. wykorzystanie konkurencyjnego procesu opartego na przejrzystych kryteriach w celu zakontraktowania wielkości dobrowolnego zmniejszenia zapotrzebowania;

b. brak jakichkolwiek formalnych ograniczeń w handlu lub przepływach transgranicznych;

c. ograniczenie odnośnych zachęt do takich działań zmniejszających zapotrzebowanie w przyszłości, jakie wykraczają poza działania, które beneficjent zrealizowałby niezależnie od zachęt;

d. natychmiastowe zmniejszenie zagregowanego ostatecznego zapotrzebowania na gaz w danym państwie członkowskim, przy jednoczesnym uniknięciu prostego przesunięcia zapotrzebowania na gaz ziemny.

(38) Państwa członkowskie mogą również rozważyć środki zachęcające do napełniania magazynów gazu w zakresie, w jakim rynek nie dostarcza w odpowiednim stopniu takich zachęt. Ewentualne planowane przez państwa członkowskie zachęty do napełniania magazynów gazu w kontekście obecnego kryzysu będą oceniane przez Komisję bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE ⁴² . Choć będzie to wymagało indywidualnej oceny każdego przypadku, Komisja uważa za szczególnie istotne następujące elementy:

a. wykorzystanie konkurencyjnego procesu opartego na przejrzystych kryteriach w celu zminimalizowania pomocy;

b. brak jakichkolwiek ograniczeń w handlu lub przepływach transgranicznych;

c. obecność zabezpieczeń w celu uniknięcia nadmiernej rekompensaty;

d. wypełnianie obowiązków i przestrzeganie warunków napełniania magazynów gazu i zachęcania do magazynowania gazu, określonych w art. 6a-6d rozporządzenia (UE) 2017/1938 ⁴³ , w szczególności warunków dotyczących środków wsparcia określonych w art. 6b ust. 2 i 3.

(39) Komisja rozważy w poszczególnych przypadkach ewentualną niezbędną, proporcjonalną i odpowiednią pomoc, zgodnie z komunikatem Komisji "Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę" ⁴⁴  oraz krajowymi planami dotyczącymi bezpieczeństwa dostaw gazu w sytuacji nadzwyczajnej, w celu dostosowania instalacji, które przyczynią się do zastąpienia gazu - na ograniczony okres - innym, bardziej zanieczyszczającym paliwem węglowym. Każde takie alternatywne paliwo węglowe musi charakteryzować się jak najmniejszą emisyjnością, natomiast pomoc powinna podlegać działaniom służącym efektywności energetycznej i należy unikać efektów uzależnienia od jednego dostawcy po okresie kryzysu, zgodnie z celami klimatycznymi UE. Środki takie mogą polegać zarówno na prewencyjnym zmniejszeniu zużycia gazu, jak i na reagowaniu na obowiązkowe ograniczenia zapotrzebowania na gaz ziemny, chyba że są one rekompensowane w inny sposób ⁴⁵ .

(40) W świetle wyzwań związanych z transportem towarów do Ukrainy i z Ukrainy Komisja rozważy w poszczególnych przypadkach ewentualną pomoc na ubezpieczenie lub reasekurację w odniesieniu do takiego transportu. Państwa członkowskie będą musiały między innymi wykazać, że ubezpieczenie lub reasekuracja nie są dostępne w ogóle lub są dostępne tylko według stawek znacznie wyższych niż przed rosyjską inwazją na Ukrainę.

(41) Przewóz uchodźców i transport artykułów humanitarnych zasadniczo nie podlegają unijnym zasadom pomocy państwa, o ile państwo działa w ramach wykonywania prerogatyw władzy publicznej (w przeciwieństwie do prowadzenia działalności gospodarczej), a usługi transportowe nie są nabywane po cenach wyższych niż ich poziom rynkowy.

(42) Pomoc przyznana przedsiębiorstwom przez państwa członkowskie na podstawie niniejszego komunikatu, przekazywana poprzez instytucje kredytowe działające jako pośrednicy finansowi, musi przynosić korzyści bezpośrednio tym przedsiębiorstwom. Może ona jednak przynosić pośrednie korzyści pośrednikom finansowym. Z uwzględnieniem zabezpieczeń określonych w sekcjach 2.2 i 2.3 takie korzyści pośrednie nie mają jednak na celu zachowania ani przywrócenia rentowności, płynności ani wypłacalności instytucji kredytowych. W związku z tym taka pomoc nie zostałaby uznana za nadzwyczajne publiczne wsparcie finansowe w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE (w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków) ⁴⁶  ani w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 (w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji) ⁴⁷ , a także nie podlegałaby ocenie na podstawie zasad pomocy państwa mających zastosowanie do sektora bankowego ⁴⁸ .

(43) Pomoc przyznana przez państwa członkowskie instytucjom kredytowym na podstawie art. 107 ust. 2 lit. b) TFUE w celu zrekompensowania bezpośrednich szkód poniesionych w wyniku obecnego kryzysu, która nie ma na celu zachowania ani przywrócenia rentowności, płynności ani wypłacalności danej instytucji czy podmiotu, nie zostałaby uznana za nadzwyczajne publiczne wsparcie finansowe w rozumieniu dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków ani w rozumieniu rozporządzenia w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, a także nie podlegałaby ocenie na podstawie zasad pomocy państwa mających zastosowanie do sektora bankowego ⁴⁹ .

(44) Jeżeli w związku z obecnym kryzysem i sankcjami nałożonymi w odpowiedzi na agresję instytucje kredytowe potrzebowałyby nadzwyczajnego publicznego wsparcia finansowego (zob. art. 2 ust. 1 pkt 28 dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz art. 3 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji) w formie pomocy na utrzymanie płynności, dokapitalizowania lub środka związanego z aktywami o obniżonej jakości, wymagać to będzie oceny, czy dany środek spełnia warunki określone w art. 32 ust. 4 lit. d) ppkt (i), (ii) lub (iii) dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz art. 18 ust. 4 lit. d) ppkt (i), (ii) lub (iii) rozporządzenia w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W wypadku spełnienia tych warunków instytucja kredytowa otrzymująca takie nadzwyczajne publiczne wsparcie finansowe nie zostałaby uznana za będącą na progu upadłości lub zagrożoną upadłością.

(45) W zakresie, w jakim takie środki odnosiłyby się do problemów związanych z agresją Rosji wobec Ukrainy i sankcji nałożonych w związku z tą agresją, uznano by je za objęte zakresem pkt 45 komunikatu bankowego z 2013 r ⁵⁰ ., który przewiduje wyjątek od wymogu podziału obciążeń między akcjonariuszy i wierzycieli podporządkowanych.

(46) Pomoc przyznana na podstawie niniejszego komunikatu nie może być uwarunkowana przeniesieniem działalności produkcyjnej lub innej działalności beneficjenta z innego kraju na terenie EOG na terytorium państwa członkowskiego przyznającego pomoc. Taki warunek wydaje się szkodliwy dla rynku wewnętrznego. Bez znaczenia jest przy tym liczba faktycznie utraconych miejsc pracy w zakładzie pierwotnym beneficjenta znajdującym się na obszarze EOG.

(47) Na podstawie niniejszego komunikatu nie można udzielać pomocy przedsiębiorstwom objętym sankcjami przyjętymi przez UE, w tym między innymi:

a. osobom, podmiotom lub organom wyraźnie wymienionym w aktach prawnych nakładających te sankcje;

b. przedsiębiorstwom będącym własnością osób, podmiotów lub organów, w które wymierzone są sankcje przyjęte przez UE, lub kontrolowanych przez takie osoby, podmioty lub organy; ani

c. przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w sektorach przemysłu, w które wymierzone są sankcje przyjęte przez UE, o ile pomoc ta utrudniałaby osiągnięcie celów odpowiednich sankcji.

1.5. Zastosowanie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE

(48) W art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE upoważnia się Komisję do stwierdzenia zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, jeżeli pomoc ta ma na celu "zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego". W kontekście tego postanowienia unijne Sądy orzekły, że takie zaburzenie musi dotyczyć całej gospodarki danego państwa członkowskiego lub znacznej jej części, a nie tylko jednego z regionów lub części terytorium. Jest to również zgodne z koniecznością ścisłej wykładni wszelkich postanowień przewidujących odstępstwa, do których należy m.in. art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE ⁵¹ . Komisja konsekwentnie stosuje taką wykładnię w swojej praktyce decyzyjnej ⁵² .

(49) Komisja uważa, że agresja Rosji wobec Ukrainy, sankcje nałożone przez UE lub jej partnerów międzynarodowych i środki odwetowe wprowadzone np. przez Rosję spowodowały znaczną niepewność gospodarczą, zakłóciły przepływy handlowe i łańcuchy dostaw oraz doprowadziły do wyjątkowo dużego i nieoczekiwanego wzrostu cen, zwłaszcza gazu ziemnego i energii elektrycznej, ale również wielu innych materiałów, surowców i towarów podstawowych, w tym w sektorze rolno-spożywczym. Skutki te spowodowały ogółem poważne zaburzenia w gospodarkach wszystkich państw członkowskich. Zakłócenia w łańcuchach dostaw i zwiększona niepewność mają bezpośrednie lub pośrednie skutki, które dotykają wiele sektorów. Towarzyszy temu wzrost cen energii, który wpływa praktycznie na każdy rodzaj działalności gospodarczej we wszystkich państwach członkowskich. Komisja uważa zatem, że w wielu różnych sektorach gospodarek wszystkich państw członkowskich występują poważne zaburzenia. Na tej podstawie Komisja uważa, że należy ustanowić kryteria oceny środków pomocy państwa, które państwa członkowskie mogą wdrożyć w celu zaradzenia tym poważnym zaburzeniom.

(50) Pomoc państwa jest w szczególności uzasadniona i może zostać uznana - przez ograniczony czas - za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, jeżeli służy do zaradzenia niedoborowi płynności doświadczanemu przez przedsiębiorstwa, które są bezpośrednio lub pośrednio dotknięte poważnymi zaburzeniami w gospodarce wywołanymi przez rosyjską agresję wojskową wobec Ukrainy, sankcje nałożone przez UE lub jej partnerów międzynarodowych oraz gospodarcze środki odwetowe wprowadzone np. przez Rosję.

(51) W niniejszym komunikacie Komisja określa kryteria oceny zgodności z rynkiem wewnętrznym, które będzie stosowała co do zasady w odniesieniu do pomocy przyznanej w tym kontekście przez państwa członkowskie na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Państwa członkowskie muszą zatem wykazać, że środki pomocy państwa zgłoszone Komisji i wchodzące w zakres niniejszego komunikatu są konieczne, odpowiednie i proporcjonalne, aby zaradzić poważnym zaburzeniom w gospodarce danego państwa członkowskiego, oraz że wszystkie wymogi określone w niniejszym komunikacie są spełnione.

(52) Środki pomocy państwa zgłaszane i oceniane na podstawie niniejszego komunikatu mają na celu wsparcie przedsiębiorstw prowadzących działalność w UE, które zostały dotknięte rosyjską agresją wojskową lub skutkami nałożonych sankcji gospodarczych i środków odwetowych wprowadzonych np. przez Rosję. Środków pomocy nie wolno w żaden sposób wykorzystywać do osłabienia zamierzonych skutków sankcji nałożonych przez UE lub jej partnerów międzynarodowych i muszą one być w pełni zgodne z przepisami dotyczącymi obchodzenia środków, które określono w obowiązujących rozporządzeniach ⁵³ . Nie wolno w szczególności dopuścić do tego, aby osoby fizyczne lub podmioty podlegające sankcjom odnosiły bezpośrednie lub pośrednie korzyści z takich środków ⁵⁴ .

(53) Środki pomocy państwa wchodzące w zakres niniejszego komunikatu mogą być kumulowane zgodnie z wymogami określonymi w poszczególnych sekcjach niniejszego komunikatu. Środki pomocy państwa objęte niniejszym komunikatem mogą być kumulowane z pomocą przyznaną na podstawie rozporządzeń de minimis ⁵⁵  lub z pomocą przyznaną na podstawie rozporządzeń w sprawie wyłączeń grupowych ⁵⁶  pod warunkiem przestrzegania przepisów i zasad dotyczących kumulacji określonych w tych rozporządzeniach. Środki pomocy państwa objęte niniejszym komunikatem mogą być kumulowane z pomocą przyznawaną na podstawie tymczasowych ram w kontekście COVID-19 ⁵⁷ , pod warunkiem że przestrzegane są zasady dotyczące kumulacji określone w tych ramach. W przypadku gdy państwa członkowskie udzielają temu samemu beneficjentowi pożyczek lub gwarancji na podstawie tymczasowych ram w kontekście COVID-19 i na podstawie niniejszego komunikatu oraz gdy łączna kwota główna pożyczki jest obliczana w oparciu o zapotrzebowanie na płynność zadeklarowane przez beneficjenta, państwa członkowskie muszą upewnić się, aby to zapotrzebowanie na płynność zostało objęte pomocą tylko jednokrotnie. Na analogicznej zasadzie, pomoc na podstawie niniejszego komunikatu może być kumulowana z pomocą na podstawie art. 107 ust. 2 lit. b) TFUE, ale nie może to prowadzić do nadmiernej rekompensaty szkód poniesionych przez beneficjenta.

2. TYMCZASOWE ŚRODKI POMOCY PAŃSTWA

2.1. Ograniczone kwoty pomocy

(54) Poza istniejącymi możliwościami, które wynikają z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, tymczasowe ograniczone kwoty pomocy dla przedsiębiorstw dotkniętych rosyjską agresją wobec Ukrainy lub nałożonymi sankcjami albo środkami odwetowymi wprowadzonymi w odpowiedzi na tę agresję mogą stanowić właściwe, konieczne i ukierunkowane rozwiązanie w czasie obecnego kryzysu.

(55) Komisja uzna taką pomoc państwa za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, o ile spełnione zostaną wszystkie wymienione poniżej warunki (przepisy szczegółowe dotyczące produkcji podstawowej produktów rolnych oraz sektorów rybołówstwa i akwakultury określono w pkt 56):

a. łączna kwota pomocy w żadnym momencie nie przekracza 2 mln EUR na przedsiębiorstwo ⁵⁸ . Pomoc można przyznawać w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych i korzystnych warunków płatności bądź w innych formach, takich jak zaliczki zwrotne, gwarancje ⁵⁹ , pożyczki ⁶⁰  i kapitał własny, pod warunkiem że łączna wartość nominalna takich środków nie przekracza łącznego pułapu wynoszącego 2 mln EUR na przedsiębiorstwo; wszystkie dane liczbowe należy podawać jako kwoty brutto, tj. przed odliczeniem podatków lub innych opłat;

b. pomoc jest przyznawana na podstawie programów pomocy posiadających szacowany budżet;

c. pomoc przyznaje się nie później niż 31 grudnia 2023 r. ⁶¹ ;

d. pomoc przyznawana jest przedsiębiorstwom dotkniętym kryzysem;

e. pomoc przyznana przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w zakresie przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych ⁶²  uwarunkowana jest jej nieprzeniesieniem w części lub w całości na producentów surowców i nie jest ustalana na podstawie ceny lub ilości produktów wprowadzonych do obrotu przez zainteresowane przedsiębiorstwa lub zakupionych od producentów surowców, chyba że w tym ostatnim przypadku produkty te albo nie zostały wprowadzone do obrotu, albo zostały wykorzystane do celów niespożywczych, takich jak destylacja, metanizacja lub kompostowanie przez dane przedsiębiorstwa.

(56) Na zasadzie odstępstwa od pkt 55 lit. a) do pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w sektorach produkcji podstawowej produktów rolnych, rybołówstwa i akwakultury, oprócz warunków określonych w pkt 55 lit. b)-d), zastosowanie mają następujące warunki szczegółowe:

a. łączna kwota pomocy w żadnym momencie nie przekracza 250 000 EUR na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorach produkcji podstawowej produktów rolnych oraz 300 000 EUR na przedsiębiorstwo prowadzące działalność w sektorach rybołówstwa i akwakultury ⁶³ ; pomoc można przyznawać w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych i korzystnych warunków płatności bądź w innych formach, takich jak zaliczki zwrotne, gwarancje ⁶⁴ , pożyczki ⁶⁵  i kapitał własny, pod warunkiem że łączna wartość nominalna takich środków nie przekracza łącznego pułapu wynoszącego odpowiednio 250 000 EUR lub 300 000 EUR na przedsiębiorstwo; wszystkie dane liczbowe należy podawać jako kwoty brutto, tj. przed odliczeniem podatków lub innych opłat;

b. pomoc dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie produkcji podstawowej produktów rolnych nie jest ustalana na podstawie ceny ani ilości produktów wprowadzonych na rynek;

c. pomoc dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury nie dotyczy żadnej z kategorii pomocy, o których mowa w art. 1 ust. 1 lit. a)-k) rozporządzenia (UE) nr 717/2014 ⁶⁶ .

(57) Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność w kilku sektorach, do których zastosowanie mają różne kwoty maksymalne zgodnie z pkt 55 lit. a) oraz pkt 56 lit. a), dane państwo członkowskie musi zapewnić, za pomocą odpowiednich środków, takich jak oddzielenie rachunkowości, aby odnośny pułap był przestrzegany w przypadku każdej z tych działalności i by nie została przekroczona łączna maksymalna kwota wynosząca 2 mln EUR na przedsiębiorstwo. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność wyłącznie w sektorach objętych pkt 56 lit. a), nie powinna zostać przekroczona łączna maksymalna kwota wynosząca 300 000 EUR na przedsiębiorstwo.

(58) Środki przyznane na podstawie niniejszego komunikatu w formie zaliczek zwrotnych, gwarancji, pożyczek lub innych instrumentów zwrotnych mogą zostać przekształcone w inne formy pomocy, takie jak dotacje, pod warunkiem że przekształcenie nastąpi najpóźniej do dnia 30 czerwca 2024 r. i spełnione są warunki określone w niniejszej sekcji.

2.2. Wsparcie płynności w formie gwarancji

(59) Gwarancje publiczne na spłatę pożyczek obowiązujące przez ograniczony okres oraz w odniesieniu do ograniczonej kwoty pożyczki mogą stanowić w obecnych okolicznościach właściwe, konieczne i ukierunkowane rozwiązanie służące zapewnieniu dostępu do płynności przedsiębiorstwom dotkniętym obecnym kryzysem ⁶⁷ .

(60) W odniesieniu do tej samej podstawowej kwoty głównej pożyczki gwarancje udzielone na podstawie niniejszej sekcji nie mogą być kumulowane z pomocą przyznaną na podstawie sekcji 2.3 niniejszego komunikatu i odwrotnie, ani z pomocą przyznaną na podstawie sekcji 3.2 lub 3.3 tymczasowych ram w kontekście COVID-19. Gwarancje udzielone na podstawie niniejszej sekcji mogą być kumulowane w odniesieniu do różnych pożyczek pod warunkiem, że łączna kwota pożyczek na beneficjenta nie przekracza pułapów określonych w pkt 61 lit. e) niniejszego komunikatu. Beneficjent może skorzystać równocześnie z wielu środków na podstawie niniejszej sekcji, pod warunkiem że łączna kwota pożyczek na beneficjenta nie przekracza pułapów określonych w pkt 61 lit. e).

(61) Komisja będzie uznawać taką pomoc państwa w formie gwarancji publicznych za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, o ile spełnione zostaną następujące warunki:

a. gwarancje publiczne są udzielane na spłatę nowych pożyczek indywidualnych udzielonych przedsiębiorstwom;

b. opłaty prowizyjne od gwarancji ustalane są dla pożyczek indywidualnych na minimalnym poziomie, który stopniowo wzrasta wraz z wydłużaniem się okresu spłaty pożyczki objętej gwarancją, zgodnie z poniższą tabelą:

Rodzaj beneficjenta	Za 1. rok	Za 2.-3. rok	Za 4.-6. rok
MŚP	25bps	50bps	100bps
Duże przedsiębiorstwa	50bps	100bps	200bps

c. alternatywą mogłoby być zgłaszanie przez państwa członkowskie programów, w ramach których przyjmowano by za podstawę powyższą tabelę, umożliwiając jednak modyfikowanie okresu gwarancji, opłat prowizyjnych od gwarancji i zakresu gwarancji w odniesieniu do każdej podstawowej kwoty głównej pożyczki (na przykład mniejszy zakres gwarancji mógłby kompensować jej dłuższy okres obowiązywania lub pozwalać na naliczenie niższej opłaty prowizyjnej); za cały okres gwarancji mogłaby zostać naliczona jednolita stawka opłaty prowizyjnej, o ile byłaby ona wyższa od stawek minimalnych za 1. rok określonych w powyższej tabeli dla każdego rodzaju beneficjenta i odpowiednio dostosowanych w zależności od okresu gwarancji i jej zakresu na podstawie niniejszego akapitu;

d. gwarancja zostaje udzielona najpóźniej dnia 31 grudnia 2023 r.;

e. łączna kwota pożyczek na beneficjenta, na spłatę których udzielono gwarancji na podstawie niniejszej sekcji, nie może przekraczać:

i. 15 % średnich rocznych obrotów beneficjenta ogółem za ostatnie trzy zamknięte okresy obrachunkowe ⁶⁸ ;

ii. 50 % kosztów energii za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy ⁶⁹ ; ani

iii. jeśli państwo członkowskie przekaże Komisji należyte uzasadnienie na potrzeby jej oceny (na przykład związane z problemami napotykanymi przez beneficjenta podczas obecnego kryzysu) ⁷⁰ , kwota pożyczki może zostać zwiększona:

- w celu pokrycia zapotrzebowania na płynność w okresie następnych 12 miesięcy od dnia jej przyznania w przypadku MŚP ⁷¹  oraz w okresie następnych 6 miesięcy w przypadku dużych przedsiębiorstw;

- w przypadku dużych przedsiębiorstw, które muszą zapewnić zabezpieczenia finansowe na potrzeby działalności handlowej na rynkach energii - w celu pokrycia zapotrzebowania na płynność wynikającego z tej działalności w okresie następnych 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy;

- zapotrzebowanie na płynność należy ustalić w oparciu o poświadczenie własne beneficjenta ⁷² ;

- zapotrzebowania na płynność już objętego środkami pomocy na podstawie tymczasowych ram w kontekście COVID-19 nie wolno obejmować środkami przyjętymi na podstawie niniejszego komunikatu;

f. okres gwarancji jest ograniczony do maksymalnie sześciu lat, o ile nie został dostosowany zgodnie z pkt 61 lit. c), a gwarancja nie może przekraczać:

i. 90 % kwoty głównej pożyczki, jeżeli straty są ponoszone proporcjonalnie i na tych samych warunkach przez instytucję kredytową i państwo; ani

ii. 35 % kwoty głównej pożyczki, jeżeli straty są najpierw przypisane państwu, a dopiero potem instytucjom kredytowym (tj. gwarancja z tytułu pierwszej straty); oraz

iii. w obu powyższych przypadkach, jeśli wysokość pożyczki zmniejsza się wraz z upływem czasu, na przykład z powodu rozpoczęcia spłaty, kwota gwarantowana musi zostać proporcjonalnie zmniejszona;

g. po odpowiednim uzasadnieniu przedstawionym przez państwo członkowskie oraz na zasadzie odstępstwa od pkt 61 lit. a), e), f) oraz h) gwarancja publiczna może być udzielona jako nierzeczywiste zabezpieczenie finansowe ⁷³  kontrahentom centralnym lub członkom rozliczającym w celu pokrycia nowych zapotrzebowań na płynność wynikających z konieczności zapewnienia zabezpieczeń finansowych na potrzeby rozliczanej działalności handlowej przedsiębiorstw energetycznych na rynkach energii. Zakres tych gwarancji stanowiących ochronę nierzeczywistą może wyjątkowo przekraczać 90 %. W przypadku zastosowania gwarancji stanowiących ochronę nierzeczywistą państwa członkowskie muszą:

i. jeżeli zakres gwarancji przekracza 90 % - wykazać, na podstawie solidnych i szczegółowych dowodów, że taki wyższy zakres jest konieczny, oraz zobowiązać się do sprawdzenia i regularnego monitorowania, czy beneficjenci końcowi nie są w stanie zaspokoić tych zapotrzebowań na płynność z innych - wewnętrznych lub zewnętrznych - źródeł finansowania, w tym innych środków pomocy na podstawie niniejszego komunikatu;

ii. uzasadnić kwotę gwarancji, która w żadnym przypadku nie może przekroczyć kwoty pokrywającej zapotrzebowania na płynność na kolejne 12 miesięcy, wynikające z konieczności zapewnienia zabezpieczeń finansowych na potrzeby rozliczanej działalności handlowej na rynkach energii. Państwa członkowskie muszą regularnie poddawać te zapotrzebowania na płynność przeglądowi;

iii. uzasadnić okres, na jaki przyznano gwarancję, który musi być ograniczony do 31 grudnia 2023 r. i w żadnym przypadku nie może przekroczyć okresu, w którym takie gwarancje uznaje się za wysoce płynne zabezpieczenie zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 153/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów obowiązujących kontrahentów centralnych ⁷⁴ , ze zmianami;

iv. wykazać, w jaki sposób warunki uruchomienia gwarancji w wystarczający sposób rozwieją obawy związane z pokusą nadużycia po stronie beneficjenta i pośrednika finansowego. W szczególności chodzi o warunek dotyczący odzyskania od beneficjenta końcowego gwarantowanych kwot, który stanowi, że roszczenia finansowe państwa członkowskiego wobec aktywów beneficjenta końcowego muszą mieć co najmniej równorzędną rangę w stosunku do rangi innych pozostałych do spłaty uprzywilejowanych długów i pożyczek beneficjenta końcowego;

v. wskazać opłaty prowizyjne, jakie będą stosowane do takich gwarancji, które muszą być co najmniej równe opłatom prowizyjnym od gwarancji wymienionym w tabeli w pkt 61 lit. b) i powiększonym o 200 punktów bazowych, a jeżeli kontrahent centralny lub członek rozliczający nie nalicza żadnych odsetek ani nie pobiera opłat z tytułu pozycji objętej ochroną nierzeczywistą, dodać należy stopę bazową zdefiniowaną w pkt 64 lit. b);

vi. zapewnić również zgodność z pkt 61 lit. d) oraz i). Wariant, o którym mowa w pkt 61 lit. c), nie ma zastosowania, a gwarancja odnosi się wyłącznie do zapotrzebowania na płynność zdefiniowanego w pkt 61 lit. g);

h. gwarancja obejmuje pożyczki inwestycyjne lub obrotowe;

i. gwarancji można udzielać bezpośrednio beneficjentom końcowym lub instytucjom kredytowym i innym instytucjom finansowym działającym jako pośrednicy finansowi. Instytucje kredytowe lub inne instytucje finansowe powinny w możliwie największym stopniu przekazywać korzyści z gwarancji publicznych beneficjentom końcowym. Pośrednik finansowy musi być w stanie wykazać, iż posiada mechanizm gwarantujący, że korzyści są w możliwie największym stopniu przekazywane beneficjentom końcowym w formie wyższego finansowania, bardziej ryzykownych portfeli, niższych wymogów dotyczących zabezpieczenia, niższych opłat prowizyjnych od gwarancji lub niższych stóp oprocentowania niż bez takich gwarancji publicznych.

2.3. Wsparcie płynności w formie subsydiowanych pożyczek

(62) Subsydiowane stopy oprocentowania obowiązujące przez ograniczony okres oraz w odniesieniu do ograniczonej kwoty pożyczki mogą stanowić w obecnych okolicznościach właściwe, konieczne i ukierunkowane rozwiązanie służące zapewnieniu dostępu do płynności przedsiębiorstwom dotkniętym obecnym kryzysem.

(63) W odniesieniu do tej samej podstawowej kwoty głównej pożyczki pożyczek udzielonych na podstawie niniejszej sekcji nie można kumulować z pomocą przyznaną na podstawie sekcji 2.2 niniejszego komunikatu i odwrotnie. Pożyczki i gwarancje udzielone na podstawie niniejszego komunikatu mogą być kumulowane w odniesieniu do różnych pożyczek pod warunkiem, że łączna kwota pożyczek na beneficjenta nie przekracza progów określonych w pkt 61 lit. e) lub w pkt 64 lit. e). Beneficjent może skorzystać równocześnie z wielu subsydiowanych pożyczek na podstawie niniejszej sekcji, pod warunkiem że łączna kwota pożyczek na beneficjenta nie przekracza pułapów określonych w pkt 64 lit. e).

(64) Komisja uzna pomoc państwa w formie subsydiowanych pożyczek udzielanych w odpowiedzi na obecny kryzys za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, o ile spełnione będą poniższe warunki:

a. pożyczki nie są udzielane instytucjom kredytowym ani innym instytucjom finansowym;

b. pożyczki mogą być udzielane przy zastosowaniu obniżonych stóp oprocentowania co najmniej równych stopie bazowej (jednorocznej stopie IBOR lub równoważnej opublikowanej przez Komisję ⁷⁵ ) dostępnej w dniu 1 października 2022 r. ⁷⁶  lub mającej zastosowanie w chwili przyznania wsparcia, powiększonej o marże ryzyka kredytowego określone w poniższej tabeli ⁷⁷ :

Rodzaj beneficjenta	Marża ryzyka kredytowego za 1. rok	Marża ryzyka kredytowego za 2.-3. rok	Marża ryzyka kredytowego za 4.-6. rok
MŚP	25bps 78	50bps 79	100bps
Duże przedsiębiorstwa	50bps	100bps	200bps

c. alternatywą mogłoby być zgłaszanie przez państwa członkowskie programów, w ramach których przyjmowano by za podstawę powyższą tabelę, umożliwiając jednak modyfikowanie terminu zapadalności pożyczki oraz wysokości marży ryzyka kredytowego; na przykład za cały okres spłaty pożyczki mogłaby być naliczana jednolita stawka marży, o ile byłaby ona wyższa od stawek minimalnych za 1. rok dla każdego rodzaju beneficjenta, z odpowiednimi dostosowaniami w zależności od terminu zapadalności pożyczki na podstawie niniejszego akapitu ^{80 (81} ;

d. umowy pożyczki są podpisywane najpóźniej do dnia 31 grudnia 2023 r. i są ograniczone do maksymalnie sześciu lat, o ile nie zostaną dostosowane zgodnie z pkt 64 lit. c);

e. łączna kwota pożyczek na beneficjenta nie może przekraczać:

i. 15 % średnich rocznych obrotów beneficjenta ogółem za ostatnie trzy zamknięte okresy obrachunkowe ⁸² ; ani

ii. 50 % kosztów energii za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy ⁸³ ;

iii. przy odpowiednim uzasadnieniu przedstawionym Komisji przez państwo członkowskie (na przykład związanym z problemami napotykanymi przez beneficjenta podczas obecnego kryzysu) ⁸⁴ , kwota pożyczki może zostać zwiększona:

- w celu pokrycia zapotrzebowania na płynność: w okresie następnych 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy w przypadku MŚP ⁸⁵  oraz w okresie następnych 6 miesięcy w przypadku dużych przedsiębiorstw;

- w przypadku dużych przedsiębiorstw, które muszą zapewnić zabezpieczenia finansowe na potrzeby działalności handlowej na rynkach energii - w celu pokrycia zapotrzebowania na płynność wynikającego z tej działalności w okresie następnych 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy;

- zapotrzebowanie na płynność należy ustalić w oparciu o poświadczenie własne beneficjenta ⁸⁶ ;

- zapotrzebowanie na płynność już objęte środkami pomocy na podstawie tymczasowych ram w kontekście COVID-19 nie może zostać objęte niniejszym komunikatem;

f. pożyczki dotyczą zarówno środków na inwestycje, jak i zapotrzebowania na kapitał obrotowy;

g. pożyczek można udzielać bezpośrednio beneficjentom końcowym lub za pośrednictwem instytucji kredytowych i innych instytucji finansowych działających jako pośrednicy finansowi. W takim przypadku instytucje kredytowe lub inne instytucje finansowe powinny w możliwie największym stopniu przekazywać korzyści z subsydiowanych stóp oprocentowania pożyczek beneficjentom końcowym. Pośrednik finansowy musi być w stanie wykazać, iż posiada mechanizm gwarantujący, że korzyści są w możliwie największym stopniu przekazywane beneficjentom końcowym bez uzależniania decyzji o udzieleniu pożyczek subsydiowanych na podstawie niniejszej sekcji od refinansowania istniejących pożyczek.

2.4. Pomoc na dodatkowe koszty związane z wyjątkowo znacznymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej

(65) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE i możliwościami opisanymi w niniejszym komunikacie tymczasowe wsparcie może łagodzić skutki wyjątkowo znacznych wzrostów cen gazu ziemnego i energii elektrycznej, spowodowanych rosyjską agresją wobec Ukrainy. Takiego wsparcia można udzielić przedsiębiorstwom na podstawie ich obecnego lub historycznego zużycia energii. W przypadku wsparcia na podstawie obecnego zużycia energii wsparcie to mogłoby umożliwić dalszą działalność gospodarczą przedsiębiorstwom najbardziej dotkniętym wzrostem cen, ale z natury pociągałoby za sobą mniejsze zachęty do oszczędzania energii. W kontekście niedoboru dostaw gazu w UE ważne jest również utrzymanie silnych zachęt do zmniejszenia zapotrzebowania i do stopniowego przestawienia się na zmniejszanie zużycia gazu. Wsparcie na podstawie historycznego zużycia energii może sprawić, że zachowane zostaną nienaruszone zachęty do ograniczania zużycia energii, oraz może pomóc przedsiębiorstwom w radzeniu sobie z obecnym kryzysem, pod warunkiem że beneficjenci nie ograniczą znacząco swojej działalności produkcyjnej poniżej poziomu niezbędnego do osiągnięcia wyznaczonych oszczędności energii ani nie przeniosą jedynie swojego zużycia energii na inne źródła. W związku z tym państwa członkowskie proszone są o to, by wymagały od beneficjentów podjęcia odpowiednich zobowiązań w tym zakresie. Dla dowolnego okresu kwalifikowalnego państwa członkowskie mogą wprowadzić system wsparcia na podstawie obecnego lub historycznego zużycia energii.

(66) Komisja uzna pomoc państwa za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, o ile spełnione zostaną poniższe warunki:

a. pomoc przyznaje się nie później niż 31 grudnia 2023 r. ⁸⁷ ;

b. pomoc można przyznawać w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych ⁸⁸  i korzystnych warunków płatności bądź w innych formach, takich jak zaliczki zwrotne, gwarancje ⁸⁹ , pożyczki ⁹⁰  i kapitał własny, pod warunkiem że łączna wartość nominalna takich środków nie przekracza pułapów intensywności pomocy i kwot pomocy, które mają zastosowanie; wszystkie dane liczbowe należy podawać jako kwoty brutto, tj. przed odliczeniem podatków lub innych opłat;

c. pomoc przyznana w formie zaliczek zwrotnych, gwarancji, pożyczek lub innych instrumentów zwrotnych może zostać przekształcona w inne formy pomocy, takie jak dotacje, pod warunkiem że przekształcenie nastąpi najpóźniej do 30 czerwca 2024 r.;

d. pomoc jest przyznawana na podstawie programów pomocy posiadających szacowany budżet. Państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres pomocy do działań wspierających określone sektory, które mają szczególne znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa i odporności rynku wewnętrznego, biorąc pod uwagę na przykład kryteria priorytetowego traktowania kluczowych odbiorców niechronionych określone w komunikacie "Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę" ⁹¹ . Tego rodzaju ograniczenia muszą być jednak zdefiniowane szeroko i nie mogą prowadzić do sztucznego zawężania grona potencjalnych beneficjentów;

e. do celów niniejszej sekcji koszty kwalifikowalne oblicza się na podstawie zużycia gazu ziemnego (w tym jako surowca), energii elektrycznej oraz energii cieplnej i chłodniczej ⁹²  wytwarzanych bezpośrednio z gazu ziemnego i energii elektrycznej ⁹³ . Maksymalny koszt kwalifikowalny oblicza się według następującego wzoru:

(p(t) - p(ref) x 1.5) x q

gdzie:

t oznacza dany miesiąc lub okres złożony z kilku kolejnych miesięcy, między 1 lutego 2022 r. a najpóźniej 31 grudnia 2023 r. ("okres kwalifikowalny")

ref oznacza okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. ("okres odniesienia")

p(t) oznacza średnią cenę jednostkową zużycia przez beneficjenta w okresie kwalifikowalnym (np. w EUR/MWh)

p(ref) oznacza średnią cenę jednostkową zużycia przez beneficjenta w okresie odniesienia (np. w EUR/MWh)

q oznacza ilość zamówioną od dostawców zewnętrznych i zużytą przez beneficjenta jako konsumenta końcowego ⁹⁴ . Może ona zostać określona przez państwo członkowskie jako:

- q(t), tj. zużycie przez beneficjenta w okresie kwalifikowalnym, lub

- q(ref), tj. zużycie przez beneficjenta w okresie odniesienia

od 1 września 2022 r. q nie może przekroczyć 70 % zużycia przez beneficjenta w tym samym okresie w 2021 r.;

f. łączna kwota pomocy na beneficjenta w żadnym momencie nie przekracza 50 % kosztów kwalifikowalnych, a łączna kwota pomocy na przedsiębiorstwo w żadnym momencie nie przekracza 4 mln EUR;

g. pomoc przyznaną na podstawie niniejszej sekcji można kumulować z pomocą przyznaną na podstawie sekcji 2.1, pod warunkiem że nie zostaną przekroczone pułapy intensywności pomocy na przedsiębiorstwo mające zastosowanie na podstawie niniejszej sekcji. W odniesieniu do tej samej wielkości zużycia pomoc udzielona na podstawie niniejszej sekcji i obliczona na podstawie historycznego zużycia (q(ref)) nie może być kumulowana z pomocą przyznaną na podstawie sekcji 2.7.

(67) W pewnych sytuacjach konieczna może być dalsza pomoc dla beneficjentów, którzy poważnie odczuwają skutki ograniczeń działalności gospodarczej podczas kryzysu. Państwa członkowskie mogą przyznać pomoc przewyższającą wartości obliczone na podstawie pkt 66 lit. f), jeżeli oprócz warunków określonych w pkt 66 lit. a)-e) oraz g) spełnione są dodatkowo następujące warunki:

a. łączna kwota pomocy na beneficjenta w żadnym momencie nie przekracza 40 % kosztów kwalifikowalnych, a łączna kwota pomocy na przedsiębiorstwo w żadnym momencie nie przekracza 100 mln EUR;

b. w przypadku beneficjentów, których uznaje się za "zakłady energochłonne" ⁹⁵ , łączna pomoc na beneficjenta może zostać zwiększona do maksymalnie 65 % kosztów kwalifikowalnych, a łączna pomoc na przedsiębiorstwo w żadnym momencie nie może przekroczyć 50 mln EUR. Beneficjent musi dodatkowo wykazać albo spadek EBITDA ⁹⁶  (z wyłączeniem pomocy) o co najmniej 40 % w okresie kwalifikowalnym w porównaniu z okresem odniesienia, albo ujemny EBITDA (z wyłączeniem pomocy) w okresie kwalifikowalnym;

c. w przypadku beneficjentów uznanych za "zakłady energochłonne", działających w jednym lub kilku sektorach lub podsektorach wymienionych w załączniku I ⁹⁷ , łączna pomoc na beneficjenta może zostać zwiększona do maksymalnie 80 % kosztów kwalifikowalnych, a łączna pomoc na przedsiębiorstwo w żadnym momencie nie może przekroczyć 150 mln EUR. Beneficjent musi dodatkowo wykazać albo spadek EBITDA (z wyłączeniem pomocy) o co najmniej 40 % w okresie kwalifikowalnym w porównaniu z okresem odniesienia, albo ujemny EBITDA (z wyłączeniem pomocy) w okresie kwalifikowalnym;

d. w przypadku pomocy przyznanej na podstawie pkt 67 lit. a), b) oraz c) EBITDA beneficjenta w okresie kwalifiko- walnym, z uwzględnieniem łącznej pomocy, nie może przekroczyć 70 % jego EBITDA w okresie odniesienia. Jeżeli EBITDA w okresie odniesienia był ujemny, pomoc może nie spowodować wzrostu EBITDA w okresie kwalifiko- walnym do ponad 0.

(68) Na podstawie niniejszej sekcji organ przyznający pomoc może dokonać płatności zaliczkowej na rzecz beneficjenta. Organ przyznający pomoc może przy tym opierać się na szacunkach dotyczących kryteriów kwalifikowalności w niniejszej sekcji, pod warunkiem że przestrzegane są pułapy pomocy określone w niniejszej sekcji. Organ przyznający pomoc wprowadza procedurę w celu weryfikacji ex post odpowiednich wymogów kwalifikowalności i pułapów pomocy na podstawie faktycznych danych oraz w celu wycofania wszelkich płatności pomocy, które nie spełniają kryteriów kwalifikowalności lub przekraczają pułapy pomocy, nie później niż sześć miesięcy od zakończenia okresu kwalifikowalnego.

2.5. Pomoc na przyspieszenie wprowadzania energii odnawialnej, magazynowania energii oraz ciepła odnawialnego istotne w kontekście REPowerEU

(69) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, w kontekście rosyjskiej agresji wojskowej wobec Ukrainy oraz planu REPowerEU ⁹⁸  istotne jest przyspieszenie i zwiększenie dostępności energii odnawialnej w sposób opłacalny w celu szybkiego zmniejszenia zależności od przywozu paliw kopalnych z Rosji i przyspieszenia transformacji energetycznej. Pomoc państwa mająca na celu przyspieszenie uruchamiania mocy w zakresie energii słonecznej, energii wiatrowej, energii geotermalnej, a także możliwości magazynowania energii elektrycznej i przechowywania energii cieplnej, ciepła odnawialnego, jak również produkcji wodoru odnawialnego oraz biogazu i biometanu z odpadów i pozostałości stanowi część właściwego, niezbędnego i ukierunkowanego rozwiązania mającego na celu zmniejszenie zależności od przywożonych paliw kopalnych w obecnym kontekście. W świetle pilnej potrzeby zapewnienia sprawnego wdrożenia projektów, które przyspieszą wprowadzanie energii odnawialnej, magazynowania energii i ciepła odnawialnego, uzasadnione są pewne tymczasowe uproszczenia w zakresie wdrażania środków wsparcia.

(70) Komisja będzie uznawać za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc na promowanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, wodoru odnawialnego, biogazu i biometanu z odpadów i pozostałości, magazynowania energii elektrycznej i przechowywania energii cieplnej oraz ciepła ze źródeł odnawialnych, o ile spełnione zostaną następujące warunki:

a. pomoc jest przyznawana na jeden z następujących celów:

i. fotowoltaika lub inne rodzaje wytwarzania energii elektrycznej z energii słonecznej;

ii. wytwarzanie energii elektrycznej z energii wiatru;

iii. wytwarzanie energii geotermalnej;

iv. magazynowanie energii elektrycznej lub przechowywanie energii cieplnej (także w połączeniu z jednym z innych rodzajów inwestycji objętych niniejszą sekcją);

v. wytwarzanie ciepła ze źródeł odnawialnych, w tym za pomocą pomp ciepła zgodnych z załącznikiem VII do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 ⁹⁹ ;

vi. produkcja wodoru odnawialnego;

vii. produkcja biogazu i biometanu z odpadów i pozostałości zgodnie z unijnymi kryteriami zrównoważonego rozwoju określonymi w art. 29 dyrektywy (UE) 2018/2001 oraz zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/841 ¹⁰⁰ ;

b. systemy wsparcia mogą być ograniczone do jednej lub kilku technologii, o których mowa w pkt 70 lit. a), ale nie mogą zawierać żadnych sztucznych zawężeń ani dyskryminacji, (w tym w zakresie przyznawania licencji, zezwoleń lub koncesji, gdy są one wymagane), takich jak ograniczenia ze względu na wielkość projektów, lokalizację lub aspekty regionalne lub bardzo szczególne (pod)rodzaje technologii w ramach jednej z technologii, o których mowa w pkt 70 lit. a);

c. pomoc przyznaje się w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych, pożyczek, gwarancji lub korzyści podatkowych;

d. pomoc przyznaje się na podstawie programów pomocy o szacunkowej wielkości i budżecie;

e. pomoc przyznaje się najpóźniej do 31 grudnia 2023 r., a instalacje muszą zostać ukończone i rozpocząć działanie w ciągu 30 miesięcy od daty przyznania pomocy lub 36 miesięcy od daty przyznania pomocy w przypadku instalacji wykorzystujących morską energię wiatrową lub wodór odnawialny. W przypadku niedotrzymania tego terminu - za każdy miesiąc po upływie pierwszych trzech miesięcy opóźnienia należy zwrócić 5 % kwoty przyznanej pomocy lub zmniejszyć pomoc o 5 % tej kwoty, zaś po upływie sześciu miesięcy odsetek ten wzrasta do 10 % za każdy miesiąc opóźnienia, chyba że opóźnienie jest spowodowane czynnikami niezależnymi od beneficjenta pomocy i nie można było go racjonalnie przewidzieć ¹⁰¹ ;

f. w przypadku gdy pomoc przyznawana jest w formie umów o bieżące wypłaty pomocy, umowy te nie mogą obowiązywać dłużej niż 20 lat po rozpoczęciu działalności przez instalację objętą pomocą;

g. pomoc przyznaje się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, która jest otwarta, jasna, przejrzysta i niedyskryminacyjna oraz oparta na obiektywnych kryteriach, określonych ex ante i minimalizujących ryzyko strategicznego składania ofert. Co najmniej 70 % wszystkich kryteriów wyboru stosowanych do rankingu ofert musi być określone w kategoriach pomocy na jednostkę ochrony środowiska ¹⁰²  lub pomocy na jednostkę energii wyprodukowanej lub jednostkę mocy energii;

h. procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji nie jest obowiązkowa, gdy pomoc przyznawana jest w formie korzyści podatkowych, o ile jest ona przyznawana w ten sam sposób wszystkim kwalifikującym się przedsiębiorstwom działającym w tym samym sektorze działalności gospodarczej, które są w takiej samej lub podobnej sytuacji faktycznej w odniesieniu do celów środka pomocy. Ponadto procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji nie jest obowiązkowa, gdy pomoc przyznana jednemu przedsiębiorstwu na jeden projekt nie przekracza 25 mln EUR, a beneficjentami pomocy są małe projekty zdefiniowane w następujący sposób:

i. w przypadku projektów dotyczących wytwarzania energii elektrycznej, magazynowania energii elektrycznej lub przechowywania energii cieplnej - projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 1 MW;

ii. w przypadku technologii wytwarzania ciepła i produkcji gazu - projekty o mocy zainstalowanej lub równoważnej wynoszącej nie więcej niż 1 MW;

iii. w przypadku produkcji wodoru odnawialnego - projekty o mocy zainstalowanej lub równoważnej wynoszącej nie więcej niż 3 MW;

iv. w przypadku produkcji biogazu i biometanu z odpadów i pozostałości - projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 25 000 ton/rok;

v. w przypadku projektów należących w 100 % do MŚP lub społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej - projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 6 MW;

vi. w przypadku projektów należących w 100 % do małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw lub społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej wyłącznie w zakresie produkcji energii wiatrowej - projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 18 MW.

W przypadku gdy pomoc na małe projekty nie jest przyznawana w ramach procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, intensywność pomocy nie może przekraczać 45 % łącznego kosztu inwestycji. Intensywność pomocy można zwiększyć o 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz małego przedsiębiorstwa i o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego przedsiębiorstwa;

i. wielkość zdolności produkcyjnych lub produkcji będącej przedmiotem przetargu musi być ustalona tak, aby zapewnić skuteczną konkurencję w procesie składania ofert. Państwo członkowskie musi udowodnić prawdopodobieństwo, że wolumen objęty przetargiem będzie odpowiadał potencjalnej ofercie projektów. Można tego dokonać przez odniesienie do poprzednich aukcji, do celów technologicznych w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu ¹⁰³  lub przez wprowadzenie mechanizmu zabezpieczającego w przypadku ryzyka niewystarczającej liczby ofert. W przypadku powtarzającego się zjawiska niewystarczającej liczby ofert w ramach procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji państwo członkowskie musi w odniesieniu do wszelkich przyszłych programów wprowadzić środki zaradcze, które zgłasza Komisji w odniesieniu do tej samej technologii;

j. pomoc musi mieć na celu zachowanie skutecznej zachęty do działania i sygnałów cenowych. Ponadto pomoc musi być skonstruowana w sposób umożliwiający rozwiązanie kwestii nadzwyczajnych zysków, w tym w okresie wyjątkowo wysokich cen energii elektrycznej lub gazu, np. poprzez wprowadzenie mechanizmu wycofania określonego ex ante lub poprzez przyznanie pomocy w formie dwukierunkowych kontraktów różnicowych ¹⁰⁴ ;

k. jeżeli pomoc przyznaje się na produkcję wodoru odnawialnego, państwo członkowskie musi zagwarantować, że wodór zostanie wyprodukowany z odnawialnych źródeł energii zgodnie z metodyką określoną w dyrektywie (UE) 2018/2001 w odniesieniu do odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego;

l. pomoc w ramach tego środka nie może być łączona z inną pomocą w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych;

m. pomoc może być udzielona na inwestycje, w przypadku których prace rozpoczęły się 20 lipca 2022 r.; w przypadku projektów rozpoczętych przed 20 lipca 2022 r. pomoc może być udzielona, jeżeli konieczne jest znaczne przyspieszenie lub rozszerzenie zakresu projektu. W takich wypadkach do objęcia pomocą kwalifikują się tylko dodatkowe koszty, związane z działaniami przyspieszającymi realizację projektu lub rozszerzeniem jego zakresu;

n. pomoc musi skłaniać beneficjenta do podjęcia inwestycji, której w sytuacji braku pomocy nie podjąłby się lub zrealizowałby ją w ograniczony lub odmienny sposób. Komisja uważa, że ze względu na wyjątkowe wyzwania gospodarcze, przed którymi stoją przedsiębiorstwa w związku z obecnym kryzysem, zasadniczo beneficjenci kontynuowaliby swoją działalność bez zmian, pod warunkiem że kontynuowanie działalności bez zmian nie wiąże się z naruszeniem prawa Unii;

o. państwo członkowskie musi zapewnić zgodność z zasadą "nie czyń poważnych szkód".

(71) Komisja uzna pomoc na zwiększenie maksymalnej mocy istniejących instalacji bez dalszych inwestycji za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, pod warunkiem że spełnione będą poniższe warunki:

a. istniejące instalacje były przyłączone do sieci przed 1 października 2022 r. i korzystały z pomocy zatwierdzonej przez Komisję na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE lub zwolnionej z obowiązku notyfikacji;

b. pomoc jest niezbędna do zwiększenia maksymalnej mocy istniejących instalacji, tak aby ich moc wzrosła o maksymalnie 1 MW mocy zainstalowanej lub równoważnej, bez dalszych inwestycji;

c. pomoc przyznaje się do 31 grudnia 2023 r. i okres kwalifikowalny do wsparcia w ramach tego środka pomocy kończy się 31 grudnia 2023 r.;

d. pomoc spełnia wymogi określone w pkt 70 lit. a), b), c), d), j) oraz k);

e. pomocy w ramach tego środka nie można łączyć z inną pomocą wspierającą te same dodatkowe moce.

2.6. Pomoc na obniżenie emisyjności przemysłowych procesów produkcyjnych przez elektryfikację lub wykorzystywanie wodoru odnawialnego lub wodoru elektrolitycznego spełniającego określone warunki oraz na środki w zakresie efektywności energetycznej

(72) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc państwa mająca na celu ułatwienie inwestycji w obniżenie emisyjności działalności przemysłowej, zwłaszcza przez elektryfikację i technologie wykorzystujące wodór odnawialny i wodór elektrolityczny spełniający warunki określone w pkt 73 lit. h), oraz inwestycji w środki w zakresie efektywności energetycznej w przemyśle stanowi część odpowiedniego, niezbędnego i ukierunkowanego rozwiązania mającego na celu zmniejszenie zależności od przywożonych paliw kopalnych w kontekście rosyjskiej agresji wojskowej wobec Ukrainy. W świetle pilnej potrzeby przyspieszenia tego procesu w celu szybkiej realizacji takich inwestycji uzasadnione są pewne uproszczenia.

(73) Komisja będzie uznawać za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc na inwestycje prowadzące do: (i) znacznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w wyniku działalności przemysłowej, w której źródłem energii lub surowcem są obecnie paliwa kopalne, lub (ii) znacznego zmniejszenia zużycia energii w działalności i procesach przemysłowych, o ile spełnione są wszystkie poniższe warunki:

a. pomoc jest przyznawana na podstawie programów pomocy posiadających szacowany budżet;

b. maksymalna kwota pomocy indywidualnej, którą można przyznać jednemu przedsiębiorstwu, nie może zasadniczo przekraczać 10 % całkowitego budżetu dostępnego dla takiego programu. Przy odpowiednim uzasadnieniu przedstawionym Komisji przez państwo członkowskie, Komisja może zaakceptować programy przewidujące przyznanie kwot pomocy indywidualnej przekraczających 10 % całkowitego budżetu dostępnego w ramach programu;

c. pomoc przyznaje się w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych, pożyczek, gwarancji lub korzyści podatkowych;

d. inwestycja ¹⁰⁵  musi umożliwiać beneficjentowi osiągnięcie jednego lub obu następujących celów:

(i) zmniejszenie bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych z jego instalacji przemysłowej, w której źródłem energii lub surowcem są obecnie paliwa kopalne, o co najmniej 40 % w porównaniu z sytuacją sprzed przyznania pomocy poprzez elektryfikację procesów produkcji lub wykorzystanie wodoru odnawialnego i wodoru elektrolitycznego spełniającego warunki określone w pkt 73 lit. h) poniżej w celu zastąpienia paliw kopalnych; do celów sprawdzenia redukcji emisji gazów cieplarnianych należy uwzględniać również rzeczywiste emisje ze spalania biomasy ¹⁰⁶ ;

(ii) zmniejszenie zużycia energii w instalacjach przemysłowych w związku z działaniami objętymi pomocą o co najmniej 20 % w porównaniu z sytuacją sprzed przyznania pomocy ¹⁰⁷ ;

e. w odniesieniu do inwestycji związanych z działalnością objętą systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS) pomoc prowadzi do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w instalacji beneficjenta pomocy do poziomu poniżej odpowiednich wartości wskaźników emisyjności na potrzeby przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji określonych w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2021/447 ¹⁰⁸ ;

f. pomocy nie można wykorzystać na finansowanie zwiększenia całkowitej zdolności produkcyjnej beneficjenta;

g. jeżeli pomoc przyznaje się na inwestycję w zakresie obniżenia emisyjności przemysłu obejmującą wykorzystanie wodoru odnawialnego, państwo członkowskie musi zagwarantować, że wodór jest wytwarzany z odnawialnych źródeł energii zgodnie z metodyką określoną dla odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego w dyrektywie (UE) 2018/2001;

h. pomoc można również przyznać na inwestycję w zakresie obniżenia emisyjności przemysłu obejmującą wykorzystanie wodoru wytwarzanego z wykorzystaniem energii elektrycznej w jednym z następujących przypadków:

(i) wodór jest wytwarzany wyłącznie w godzinach, w których krańcową jednostką wytwórczą w obszarze rynkowym, gdzie znajduje się elektrolizer, w okresach rozliczania niezbilansowania, gdy zużywana jest odnośna energia elektryczna, jest elektrownia niewykorzystująca paliw kopalnych. Na potrzeby niniejszej sekcji nie można po raz drugi uwzględniać wodoru wytwarzanego w godzinach, w których krańcową jednostką wytwórczą na obszarze rynkowym, gdzie znajduje się elektrolizer, w okresach rozliczania niezbilansowania, gdy zużywana jest odnośna energia elektryczna, jest elektrownia wykorzystująca odnawialne źródła energii, który to wodór został już uwzględniony jako wodór odnawialny w rozumieniu pkt 73 lit. g);

(ii) alternatywnie - wodór jest wytwarzany z wykorzystaniem energii elektrycznej pobieranej z sieci, a liczba godzin wytwarzania wodoru przez elektrolizer przy pełnym obciążeniu nie przekracza liczby godzin, w których cena krańcowa energii elektrycznej w danym obszarze rynkowym została określona przez instalacje produkujące energię elektryczną bez wykorzystania paliw kopalnych. Na potrzeby niniejszej sekcji nie można po raz drugi uwzględniać wodoru wytwarzanego przy pełnym obciążeniu przez liczbę godzin nie- przekraczającą liczby godzin, w których cena krańcowa energii elektrycznej w danym obszarze rynkowym została określona przez instalacje wytwarzające odnawialną energię elektryczną, który to wodór został już uwzględniony jako wodór odnawialny w rozumieniu pkt 73 lit. g);

(iii) alternatywnie - państwo członkowskie musi zagwarantować, że zużyty wodór elektrolityczny umożliwia ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia o co najmniej 70 % w porównaniu z odpowiednikiem kopalnym o emisji gazów cieplarnianych równej 94 gCO₂eq/MJ oraz że pochodzi on ze źródeł niewykorzystujących paliw kopalnych. Metoda obliczania emisji gazów cieplarnianych przydzielonych na odnośną energię elektryczną nie powinna prowadzić do zwiększenia zużycia paliw kopalnych, zgodnie z celami planu REPowerEU. Do celów niniejszej sekcji można wykorzystać jedynie część wytworzonego wodoru odpowiadającą średniemu udziałowi energii elektrycznej z elektrowni niewykorzystujących paliw kopalnych w kraju produkcji, mierzonemu dwa lata przed danym rokiem. Na potrzeby niniejszej sekcji nie można po raz drugi uwzględniać części wodoru wytworzonej zgodnie z niniejszym podpunktem, odpowiadającej średniemu udziałowi energii elektrycznej z elektrowni niewykorzystujących paliw kopalnych w kraju produkcji, mierzonemu dwa lata przed danym rokiem, o ile ta część wodoru została już uwzględniona jako wodór odnawialny w rozumieniu pkt 73 lit. g);

i. pomoc przyznaje się do 31 grudnia 2023 r. i podlega ona warunkowi, że instalacja lub urządzenia finansowane w ramach inwestycji zostaną ukończone i rozpoczną pełne działanie w ciągu 30 miesięcy od dnia przyznania pomocy lub w ciągu 36 miesięcy od dnia przyznania pomocy w przypadku inwestycji obejmujących wykorzystywanie wodoru odnawialnego i wodoru elektrolitycznego spełniającego warunki określone w pkt 73 lit. h). W przypadku niedotrzymania terminu ukończenia i rozpoczęcia działania - za każdy miesiąc po upływie pierwszych trzech miesięcy opóźnienia należy zwrócić 5 % kwoty przyznanej pomocy lub zmniejszyć pomoc o 5 % tej kwoty, zaś po upływie sześciu miesięcy odsetek ten wzrasta do 10 % za każdy miesiąc opóźnienia, chyba że opóźnienie jest spowodowane czynnikami niezależnymi od beneficjenta pomocy i nie można było go racjonalnie przewidzieć ¹⁰⁹ . W przypadku dotrzymania terminu ukończenia i rozpoczęcia działania pomoc w formie zaliczek zwrotnych może zostać przekształcona w dotacje; jeżeli termin nie został dotrzymany, zaliczka zwrotna jest zwracana w równych rocznych ratach w ciągu pięciu lat od daty przyznania pomocy;

j. pomoc może być udzielona na inwestycje, w przypadku których prace rozpoczęły się 20 lipca 2022 r.; w przypadku projektów rozpoczętych przed 20 lipca 2022 r. pomoc może być udzielona, jeżeli konieczne jest znaczne przyspieszenie lub rozszerzenie zakresu projektu. W takich wypadkach do objęcia pomocą kwalifikują się tylko dodatkowe koszty, związane z działaniami przyspieszającymi realizację projektu lub rozszerzeniem jego zakresu;

k. pomocy nie można przyznać za samo spełnienie obowiązujących norm unijnych ¹¹⁰ ;

l. pomoc musi skłaniać beneficjenta do podjęcia inwestycji, której w sytuacji braku pomocy nie podjąłby się lub zrealizowałby ją w ograniczony lub odmienny sposób. Komisja uważa, że ze względu na wyjątkowe wyzwania gospodarcze, przed którymi stoją przedsiębiorstwa w związku z obecnym kryzysem, zasadniczo beneficjenci kontynuowaliby swoją działalność bez zmian, pod warunkiem że kontynuowanie działalności bez zmian nie wiąże się z naruszeniem prawa Unii;

m. koszty kwalifikowalne to różnica między kosztami projektu objętego pomocą a oszczędnościami lub dodatkowymi przychodami w porównaniu z sytuacją braku pomocy w całym okresie trwania inwestycji;

n. intensywność pomocy nie może przekraczać 40 % kosztów kwalifikowanych. Intensywność pomocy można zwiększyć o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego przedsiębiorstwa i o 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz małego przedsiębiorstwa. Intensywność pomocy można również zwiększyć o 15 punktów procentowych w przypadku inwestycji powodujących zmniejszenie bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 % lub zmniejszenie zużycia energii o co najmniej 25 % w porównaniu z sytuacją sprzed inwestycji ¹¹¹ ;

o. jako alternatywa dla wymogów określonych w pkt 73 lit. m) oraz n) pomoc inwestycyjną można przyznać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, która jest otwarta, jasna, przejrzysta i niedyskryminacyjna oraz oparta na obiektywnych kryteriach, określonych ex ante i minimalizujących ryzyko strategicznego składania ofert. Co najmniej 70 % wszystkich kryteriów kwalifikacji stosowanych do rankingu ofert musi być określone w kategoriach pomocy na jednostkę ochrony środowiska (np. EUR na tonę zredukowanego CO₂ lub EUR na jednostkę zaoszczędzonej energii). Budżet związany z procedurą przetargową musi być wiążącym ograniczeniem, ponieważ można oczekiwać, że nie wszyscy oferenci otrzymają pomoc;

p. program musi być skonstruowany w sposób umożliwiający rozwiązanie kwestii nadzwyczajnych zysków, w tym w okresie wyjątkowo wysokich cen energii elektrycznej lub gazu ziemnego, np. przez wprowadzenie określonego ex ante mechanizmu wycofania;

q. pomoc w ramach tej sekcji nie może być łączona z inną pomocą z tytułu tych samych kosztów kwalifikowalnych.

2.7. Pomoc na dodatkowe zmniejszenie zużycia energii elektrycznej

(74) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE i możliwościami opisanymi w niniejszym komunikacie, aby osiągnąć zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, o którym mowa w art. 3 i 4 rozporządzenia (UE) 2022/1854 ¹¹² , konieczne może być tymczasowe wsparcie. Wsparcie to może pomóc złagodzić wyjątkowy wzrost cen energii elektrycznej poprzez zmniejszenie zużycia w przypadku droższych technologii wytwarzania energii elektrycznej (obecnie opartych na gazie). W związku z tym równie ważne jest utrzymanie zachęt do osiąganych obecnie zmniejszeń zużycia energii elektrycznej oraz zapewnienie spójności z celami w zakresie zmniejszania zapotrzebowania na gaz określonymi w rozporządzeniu (UE) 2022/1369 ¹¹³ . Ze względu na różnice między państwami członkowskimi konieczne są wskazówki, które pomogą zapewnić, aby elastyczność opierała się na kryteriach mających zapewnić równe warunki działania i zachowanie integralności jednolitego rynku.

(75) Komisja uzna pomoc na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, pod warunkiem że spełnione będą łącznie poniższe warunki:

a. pomoc musi zapewniać rekompensatę finansową wyłącznie w przypadku, gdy taka rekompensata jest wypłacana za dodatkową niezużytą energię elektryczną w porównaniu z oczekiwanym zużyciem energii ("scenariusz kontrfaktyczny") w danej godzinie bez procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, o której mowa w pkt 75 lit. e) ("dodatkowe zmniejszenie zużycia"). W celu określenia dodatkowego zmniejszenia zużycia można zastosować różne metody. Aby zagwarantować, że pomoc jest przyznawana wyłącznie na dodatkowe zmniejszenie zapotrzebowania, państwa członkowskie powinny zasadniczo brać pod uwagę zachęty wynikające z wyższych cen energii, wszelkie zachęty wynikające z innych wypłat i systemów wsparcia, warunki pogodowe oraz ryzyko nadużyć;

b. pomoc musi mieć na celu przede wszystkim przyczynienie się do osiągnięcia celu polegającego na zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej określonego w art. 3 i 4 rozporządzenia (UE) 2022/1854 ¹¹⁴ . Jeżeli pomoc jest zaplanowana tak, aby wykraczała poza wyznaczone cele, państwo członkowskie musi wykazać dodatkowe korzyści wynikające z pomocy (na przykład niższe koszty systemu energetycznego lub zmniejszone zużycie gazu), które są konieczne ¹¹⁵  i proporcjonalne do tego, by zaradzić poważnym zaburzeniom w gospodarce, przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonowania rynku wewnętrznego;

c. pomoc należy przyznawać na podstawie programów pomocy o szacunkowej wielkości i budżecie;

d. pomoc może być przyznawana w różnych formach, w tym w formie dotacji bezpośrednich, pożyczek i gwarancji;

e. pomoc należy przyznawać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, która jest otwarta, jasna, przejrzysta i niedyskryminacyjna oraz oparta na obiektywnych kryteriach, określonych ex ante i minimalizujących ryzyko strategicznego składania ofert. W przypadku stwierdzenia ryzyka nadmiernej rekompensaty pomoc musi być skonstruowana w sposób umożliwiający rozwiązanie kwestii nieoczekiwanych zysków, np. poprzez wprowadzenie mechanizmu wycofania określonego ex ante;

f. procedury przetargowe zgodne z zasadami konkurencji powinny co do zasady być otwarte na wszelkie możliwe sposoby osiągnięcia dodatkowego zmniejszenia zużycia, w szczególności na:

i. konsumentów dokonujących zmian w sposobie zużycia energii elektrycznej lub unikających jej zużywania;

ii. magazynowanie "za licznikiem" w celu zmniejszenia zużycia w godzinach szczytu (chyba że pomoc nie doprowadziłaby do żadnego dodatkowego zmniejszenia zużycia); oraz

iii. aktywa związane z wytwarzaniem energii elektrycznej "za licznikiem", które nie wykorzystują gazu jako paliwa. Państwa członkowskie mogą zadecydować o wykluczeniu wytwarzania z wykorzystaniem innych paliw kopalnych;

g. w odniesieniu do pkt 75 lit. f) programy mogą być ograniczone do jednej lub kilku kategorii beneficjentów w jednej z następujących okoliczności:

i. w przypadku gdy różnice w charakterystyce (np. czas trwania okresu dostawy, częstotliwość aktywacji) usług, które mogą być oferowane przez potencjalnych beneficjentów, są takie, że oferty w przeliczeniu na MWh nie mogą być uznane za porównywalne;

ii. w przypadku gdy państwa członkowskie mogą wykazać Komisji, że konkurencja nie zostałaby nadmiernie zakłócona; lub

iii. w celu zapewnienia terminowego wdrożenia (np. poprzez rozszerzenie istniejących programów).

W żadnym przypadku programy te mogą zawierać żadnych sztucznych zawężeń ani żadnej formy dyskryminacji. Zgodnie z art. 17 dyrektywy (UE) 2019/944 ¹¹⁶  programy nie mogą być nadmiernie ograniczone do określonych odbiorców lub grup odbiorców, w tym agregatorów;

h. kryteria kwalifikowalności dotyczące udziału w procedurach przetargowych zgodnych z zasadami konkurencji przetargowej muszą być przejrzyste, obiektywne i niedyskryminujące. Beneficjenci muszą już dysponować odpowiednim systemem pomiaru energii elektrycznej ¹¹⁷  lub zobowiązać się do jego zainstalowania przed osiągnięciem dodatkowego zmniejszenia zużycia. Wymóg minimalnej wielkości oferty może mieć zastosowanie do beneficjentów ze względu na uproszczenie procedur administracyjnych; w takim przypadku minimalna wielkość oferty nie może być większa niż 10 MW i należy dopuścić agregację w celu osiągnięcia progu;

i. aby umożliwić beneficjentom dokładne wycenę ofert, należy określić jasne i obiektywne kryteria oraz opisać, kiedy dodatkowe zmniejszenie przez beneficjenta zużycia zostanie aktywowane. Konieczne może być jednak wprowadzenie wystarczających zabezpieczeń - na przykład pewnej randomizacji aktywacji - aby uniknąć tworzenia zachęt do nadużyć, takich jak sztuczne potęgowanie scenariuszy kontrfaktycznych;

j. aby uniknąć negatywnych skutków dla zużycia gazu, beneficjenci powinni zobowiązać się, że dodatkowe zmniejszenie przez nich zużycia energii elektrycznej nie doprowadzi do zwiększenia ich całkowitego zużycia gazu. Ponadto, aby pomoc na rzecz zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w godzinach szczytu przynosiła korzyści wynikające z przenoszenia zużycia energii elektrycznej z godzin szczytu na godziny poza szczytem ¹¹⁸ , a jednocześnie by nie doprowadzać do utrudnień w osiągnięciu celu polegającego na zmniejszeniu całkowitego zużycia energii elektrycznej, beneficjenci powinni zobowiązać się do niezużywania w godzinach poza szczytem więcej niż 150 % rekompensowanego zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w godzinach szczytu;

k. w ramach procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji beneficjenci muszą być wybierani na podstawie najniższego jednostkowego kosztu dodatkowego zmniejszenia zużycia (w EUR/MWh lub jednostkach równoważnych ¹¹⁹ ). Państwa członkowskie mogą wprowadzić dodatkowe obiektywne, przejrzyste i niedyskrymina- cyjne kryteria rankingu, aby promować bardziej zielone technologie i przez to wspierać realizację unijnych celów w dziedzinie ochrony środowiska;

l. wynagrodzenie musi być przyznane każdemu beneficjentowi na podstawie faktycznie osiągniętego dodatkowego zmniejszenia zużycia (w przeciwieństwie do dodatkowego zmniejszenia zużycia, które beneficjent zobowiązał się osiągnąć);

m. pomoc nie może nadmiernie zakłócać prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Państwa członkowskie mogą umożliwić skorzystanie z pomocy beneficjentom transgranicznym;

n. dodatkowe zmniejszenie zużycia, które jest rekompensowane, musi mieć miejsce w okresie stosowania odpowiednich artykułów rozporządzenia (UE) 2022/1854 ¹²⁰  lub w przypadku pomocy wykraczającej poza te cele - do 31 grudnia 2023 r.;

o. kumulacja z innymi środkami pomocy państwa jest możliwa, o ile unika się nadmiernej rekompensaty na przykład przez zapewnienie, że pomoc jest przyznawana w drodze otwartej procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji. W żadnym przypadku nie można przyznać pomocy, jeżeli miałaby ona objąć koszty kwalifiko- walne, które zostały już objęte innymi środkami pomocy państwa.

3. MONITOROWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ

(76) Państwa członkowskie mają obowiązek publikować istotne informacje na temat każdej pomocy indywidualnej powyżej 100 000 EUR ¹²¹  przyznanej na podstawie niniejszego komunikatu i powyżej 10 000 EUR ¹²²  w sektorze produkcji podstawowej produktów rolnych i sektorze rybołówstwa na kompleksowej stronie internetowej dotyczącej pomocy państwa lub w narzędziu informatycznym ¹²³  Komisji w terminie 12 miesięcy od daty przyznania pomocy.

(77) W przypadku środków pomocy, o których mowa w sekcji 2.4 niniejszego komunikatu, jeżeli łączna kwota pomocy na przedsiębiorstwo przekracza 50 mln EUR, państwa członkowskie muszą uwzględnić w swoich programach wymóg, zgodnie z którym beneficjent musi przedłożyć organowi przyznającemu pomoc, w terminie jednego roku od daty przyznania pomocy, plan określający, w jaki sposób beneficjent zmniejszy ślad węglowy swojego zużycia energii lub w jaki sposób wdroży którykolwiek z wymogów związanych z ochroną środowiska lub bezpieczeństwem dostaw, o których mowa w pkt 33 niniejszego komunikatu. Wymóg ten ma zastosowanie od 1 stycznia 2023 r.

(78) Państwa członkowskie muszą przedkładać Komisji sprawozdania roczne ¹²⁴ .

(79) Państwa członkowskie muszą zapewnić prowadzenie szczegółowych rejestrów dotyczących pomocy udzielanej na podstawie niniejszego komunikatu. Rejestry te muszą zawierać wszelkie informacje konieczne do stwierdzenia, że niezbędne warunki zostały spełnione; należy je przechowywać przez okres 10 lat od udzielenia pomocy i przekazać Komisji na żądanie.

(80) Komisja może wystąpić o dodatkowe informacje dotyczące udzielonej pomocy, w szczególności aby sprawdzić, czy spełnione zostały warunki zawarte w decyzji Komisji zatwierdzającej środek pomocy.

(81) W celu monitorowania wdrażania niniejszego komunikatu Komisja może zwrócić się do państw członkowskich o dostarczenie zagregowanych danych na temat wykorzystania środków pomocy państwa w celu zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce spowodowanym obecnym kryzysem i związanymi z nim środkami ograniczającymi.

4. PRZEPISY KOŃCOWE

(82) Komisja stosuje niniejszy komunikat od 28 października 2022 r. Komisja stosuje przepisy niniejszego komunikatu do wszystkich środków notyfikowanych od 28 października 2022 r., a także do środków notyfikowanych przed tą datą.

(83) Niniejszy komunikat zastępuje tymczasowe ramy kryzysowe przyjęte 23 marca 2022 r. ¹²⁵ , zmienione 20 lipca 2022 r. ¹²⁶  ("poprzednie tymczasowe ramy kryzysowe"). Poprzednie tymczasowe ramy kryzysowe zostają uchylone ze skutkiem od 27 października 2022 r.

(84) Łącznie pomoc przyznana na podstawie sekcji 2.1-2.3 poprzednich tymczasowych ram kryzysowych oraz pomoc przyznana na podstawie odpowiadających im sekcji niniejszego komunikatu nie może w żadnym momencie przekroczyć maksymalnej intensywności pomocy przewidzianej w odpowiednich sekcjach niniejszego komunikatu. Jeżeli chodzi o sekcję 2.4, pomoc przyznana na podstawie poprzednich tymczasowych ram kryzysowych oraz pomoc przyznana na podstawie niniejszego komunikatu nie może przekroczyć maksymalnej intensywności pomocy przewidzianej w niniejszym komunikacie na ten sam okres kwalifikowalny. Pomoc przyznana na podstawie sekcji 2.5 i 2.6 poprzednich tymczasowych ram kryzysowych nie może być kumulowana z pomocą przyznaną na podstawie odpowiadających im sekcji niniejszego komunikatu, jeżeli obejmuje te same koszty kwalifikowalne.

(85) Zgodnie z zawiadomieniem Komisji w sprawie ustalania zasad stosowanych do oceny pomocy państwa niezgodnej z prawem ¹²⁷  Komisja stosuje niniejszy komunikat do pomocy niezgłoszonej, jeżeli pomoc ta została przyznana od 28 października 2022 r.

(86) We wszystkich pozostałych przypadkach Komisja stosować będzie przepisy ustanowione w tymczasowych ramach kryzysowych obowiązujących w czasie, gdy przyznano pomoc.

(87) Komisja dokona przeglądu wszystkich sekcji niniejszego komunikatu do dnia 31 grudnia 2023 r., kierując się przy tym ważnymi względami z dziedziny konkurencji lub względami ekonomicznymi, a także rozwojem sytuacji międzynarodowej. W razie potrzeby Komisja może również dokładniej wyjaśnić swoje podejście do określonych zagadnień.

(88) Po wyraźnym i kompletnym zgłoszeniu środków objętych niniejszym komunikatem Komisja - w ścisłej współpracy z zainteresowanymi państwami członkowskimi - zapewnia szybką ocenę tych środków. Państwa członkowskie powinny jak najszybciej i jak najbardziej szczegółowo poinformować Komisję o swoich zamiarach i zgłosić jej plany zastosowania opisanych środków. Komisja zapewni państwom członkowskim wytyczne i pomoc w tym procesie.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

Sektory i podsektory szczególnie odczuwające skutki kryzysu ¹²⁸

	Kod NACE	Opis
1	0510	Wydobywanie węgla kamiennego
2	0610	Górnictwo ropy naftowej
3	0710	Górnictwo rud żelaza
4	0729	Górnictwo pozostałych rud metali nieżelaznych
5	0891	Wydobywanie minerałów dla przemysłu chemicznego oraz do produkcji nawozów
6	0893	Wydobywanie soli
7	0899	Górnictwo i wydobywanie pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane
8	1041	Produkcja olejów i pozostałych tłuszczów płynnych
9	1062	Wytwarzanie skrobi i wyrobów skrobiowych
10	1081	Produkcja cukru
11	1106	Produkcja słodu
12	1310	Przygotowanie i przędzenie włókien tekstylnych
13	1330	Wykończanie wyrobów włókienniczych
14	1395	Produkcja włóknin i wyrobów wykonanych z włóknin, z wyłączeniem odzieży
15	1411	Produkcja odzieży skórzanej
16	1621	Produkcja arkuszy fornirowych i płyt wykonanych na bazie drewna
17	1711	Produkcja masy włóknistej
18	1712	Produkcja papieru i tektury
19	1910	Wytwarzanie i przetwarzanie koksu
20	1920	Wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej
21	2011	Produkcja gazów technicznych
22	2012	Produkcja barwników i pigmentów
23	2013	Produkcja pozostałych podstawowych chemikaliów nieorganicznych
24	2014	Produkcja pozostałych podstawowych chemikaliów organicznych
25	2015	Produkcja nawozów i związków azotowych
26	2016	Produkcja tworzyw sztucznych w formach podstawowych
27	2017	Produkcja kauczuku syntetycznego w formach podstawowych
28	2060	Produkcja włókien chemicznych
29	2110	Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych
30	2311	Produkcja szkła płaskiego
31	2313	Produkcja szkła gospodarczego
32	2314	Produkcja włókien szklanych
33	2319	Produkcja i obróbka pozostałego szkła, włączając szkło techniczne
34	2320	Produkcja wyrobów ogniotrwałych
35	2331	Produkcja ceramicznych kafli i płytek
36	2332	Produkcja cegieł, dachówek i materiałów budowlanych, z wypalanej gliny
37	2341	Produkcja ceramicznych wyrobów stołowych i ozdobnych
38	2342	Produkcja ceramicznych wyrobów sanitarnych
39	2351	Produkcja cementu
40	2352	Produkcja wapna i gipsu
41	2399	Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, gdzie indziej niesklasyfikowana
42	2410	Produkcja surówki żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych
43	2420	Produkcja rur, przewodów, kształtowników zamkniętych i łączników, ze stali
44	2431	Produkcja prętów ciągnionych na zimno
45	2442	Produkcja aluminium
46	2443	Produkcja ołowiu, cynku i cyny
47	2444	Produkcja miedzi
48	2445	Produkcja pozostałych metali nieżelaznych
49	2446	Wytwarzanie paliw jądrowych
50	2451	Odlewnictwo żeliwa

	Kod Prodcom	Opis
1	81221	Kaolin i pozostałe gliny kaolinowe
2	10311130	Ziemniaki zamrożone, przetworzone lub zakonserwowane (włączając ziemniaki ugotowane lub częściowo ugotowane w oleju, a następnie zamrożone; z wyłączeniem zakonserwowanych octem lub kwasem octowym)
3	10311300	Ziemniaki suszone w postaci mąki, mączki, płatków, granulek i pelletów
4	10391725	Przecier pomidorowy i pasta, zagęszczone
5	105122	Mleko pełne w proszku
6	105121	Odtłuszczone mleko w proszku
7	105153	Kazeina
8	105154	Laktoza i syrop laktozowy
9	10515530	Serwatka i serwatka zmodyfikowana, w proszku, w granulkach lub w innej stałej postaci, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek środka słodzącego
10	10891334	Drożdże piekarnicze
11	20302150	Szkliste emalie i glazury, pobiałki (masy lejne) i podobne preparaty, w rodzaju stosowanych w przemyśle ceramicznym, emalierskim i szklarskim
12	20302170	Ciekłe materiały do wytwarzania połysku i podobne preparaty, fryta szklana i pozostałe szkło w postaci proszku, granulek lub płatków
13	25501134	Części z żelaza kutego swobodnie do wałów napędowych, wałów krzywkowych, wałów wykorbionych i do korb itp.

ZAŁĄCZNIK  II

Tabela korelacji

Tymczasowe ramy kryzysowe przyjęte 23 marca 2022 r., zmienione 20 lipca 2022 r.		Niniejsze tymczasowe ramy kryzysowe
Punkty	(1)-(14)	Punkty	(1)-(14)
Punkt	14a	Punkt	15
		Nowe punkty	(16)-(17)
Punkt	15	Punkt	18
Punkt	16	Punkt	19
Punkt	17	Punkt	20
Punkt	18	Punkt	21
Punkt	19	Punkt	22
		Nowe punkty	(23)-(24)
Punkt	20	Punkt	25
Punkt	21	Punkt	26
Punkt	22	Punkt	27
Punkt	23	Punkt	28
		Nowe punkty	(29)-(32)
Punkt	24	Punkt	33
Punkt	25	Punkt	34
Punkt	25a	Punkt	35
Punkt	26	Punkt	36
Punkt	26a	Punkt	37
Punkt	26b	Punkt	38
Punkt	26c	Punkt	39
Punkt	26d	Punkt	40
Punkt	27	Punkt	41
Punkt	28	Punkt	42
Punkt	29	Punkt	43
Punkt	30	Punkt	44
Punkt	31	Punkt	45
Punkt	32	Punkt	46
Punkt	33	Punkt	47
Punkt	34	Punkt	48
Punkt	35	Punkt	49
Punkt	36	Punkt	50
Punkt	37	Punkt	51
Punkt	38	Punkt	52
Punkt	39	Punkt	53
Punkt	40	Punkt	54
Punkt	41	Punkt	55
Punkt	42	Punkt	56
Punkt	43	Punkt	57
Punkt	44	Punkt	58
Punkt	45	Punkt	59
Punkt	46	Punkt	60
Punkt	47	Punkt	61
		Nowa litera	61 lit. g)
Punkt	47 lit. g)	Punkt	61 lit. h)
Punkt	47 lit. h)	Punkt	61 lit i)
Punkt	48	Punkt	62
Punkt	49	Punkt	63
Punkt	50	Punkt	64
Punkt	51	Punkt	65
Punkt	52	Punkt	66
Punkt	53	Punkt	67
		Nowy punkt	68
Punkt	53a	Punkt	69
Punkt	53b	Punkt	70
		Nowy punkt	71
Punkt	53c	Punkt	72
Punkt	53d	Punkt	73
		Nowe punkty	(74)-(75)
Punkt	54	Punkt	76
		Nowy punkt	77
Punkt	55	Punkt	78
Punkt	56	Punkt	79
Punkt	57	Punkt	80
Punkt	58	Punkt	81
Punkt	59	Punkt	82
		Nowe punkty	(83)-(86)
Punkt	60	Punkt	87
Punkt	61	Punkt	88

1 Na przykład 6 marca 2022 r. rząd Federacji Rosyjskiej przyjął dekret nr 299 w sprawie zmian w ust. 2 metodologii ustalania kwoty odszkodowania wypłacanego uprawnionemu z patentu w przypadku podjęcia decyzji o wykorzystaniu wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego bez jego zgody, oraz trybu wypłacania tego odszkodowania. Nowelizacja ta przewiduje brak odszkodowania za wykorzystanie wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego "posiadaczy patentów" z obcych państw, którzy dopuszczają się "nieprzyjaznych działań".

2 Ukraina jest czwartym co do wielkości zewnętrznym dostawcą żywności do UE i głównym dostawcą zbóż (z państwa tego pochodzi 52 % kukurydzy i 19 % pszenicy zwyczajnej przywożonych do UE), olejów roślinnych (23 %) i nasion oleistych (22 %, zwłaszcza rzepaku: 72 %). Światowe ceny żywności są już wysokie i mogą jeszcze wzrosnąć w związku z zaistniałą sytuacją.

3 Na przykład według baz danych WIPO Global Brand, WIPO Global Designs i PatentSight w marcu 2022 r. przedsiębiorstwa unijne posiadały w Rosji, odpowiednio, około 150 000 znaków towarowych, 2 000 wzorów przemysłowych i 44 000 patentów. Chronione w Rosji znaki towarowe unijnych przedsiębiorstw dotyczą głównie następujących sektorów: farmaceutyczny, kosmetyczny, motoryzacyjny, chemiczny i dóbr konsumpcyjnych, mody i towarów luksusowych. Z uwagi na nieprecyzyjność sformułowań w nowelizacji metodologii ustalania odszkodowania wypłacanego uprawnionemu z patentu, dokonanej dekretem nr 299 z dnia 6 marca 2022 r. (zob. przypis 1) przyjętym przez rząd rosyjski, oraz ryzyko gospodarcze, na jakie są narażone unijne przedsiębiorstwa oraz wartości niematerialne i prawne, które przedsiębiorstwa te posiadają w Rosji, taki środek odwetowy może mieć potencjalnie szeroki i szkodliwy wpływ na unijne przedsiębiorstwa.

4 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/259 z dnia 23 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 1); Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/260 i 2022/261 z dnia 23 lutego 2022 r. dotyczące wykonania rozporządzenia (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 3; Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 15); rozporządzenie Rady (UE) 2022/262 z dnia 23 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 74; rozporządzenie Rady (UE) 2022/263 z dnia 23 lutego 2022 r. w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na uznanie niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego oraz nakazanie rozmieszczenia rosyjskich sił zbrojnych na tych obszarach (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 77); decyzja Rady (WPZiB) 2022/264 z dnia 23 lutego 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 95); decyzja Rady (WPZiB) 2022/265 i 2022/267 z dnia 23 lutego 2022 r. dotycząca zmiany decyzji 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 98; Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 114); i decyzja Rady (WPZiB) 2022/266 z dnia 23 lutego 2022 r. w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na uznanie niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego oraz nakazanie rozmieszczenia rosyjskich sił zbrojnych na tych obszarach (Dz.U. L 42 I z 23.2.2022, s. 109);

5 Decyzja Rady (WPZiB) 2022/327 z dnia 25 lutego 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 48 z 25.2.2022, s. 1); rozporządzenie Rady (UE) 2022/328 z dnia 25 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 49 z 25.2.2022, s. 1); decyzja Rady (WPZiB) 2022/329 z dnia 25 lutego 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 50 z 25.2.2022, s. 1); rozporządzenie Rady (UE) 2022/330 z dnia 25 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 51 z 25.2.2022, s. 1); decyzja Rady (WPZiB) 2022/331 z dnia 25 lutego 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 52 z 25.2.2022, s. 1); rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/332 z dnia 25 lutego 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 53 z 25.2.2022, s. 1); Decyzja Rady (UE) 2022/333 z dnia 25 lutego 2022 r. w sprawie częściowego zawieszenia stosowania Umowy między Wspólnotą Europejską a Federacją Rosyjską o ułatwieniach w wydawaniu wiz obywatelom Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej (Dz.U. L 54 z 25.2.2022, s. 1).

6 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/334 z dnia 28 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie Rady (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 57 z 28.2.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/335 z dnia 28 lutego 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/512/WPZiB dotyczącą środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 57 z 28.2.2022, s. 4).

7 Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/336 z dnia 28 lutego 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 58 z 28.2.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/337 z dnia 28 lutego 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 59 z 28.2.2022, s. 1).

8 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/345 z dnia 1 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 63 z 2.3.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/346 z dnia 1 marca 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/512/WPZiB dotyczącą środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 63 z 2.3.2022, s. 5).

9 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/350 z dnia 1 marca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 65 z 2.3.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/351 z dnia 1 marca 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 65 z 2.3.2022, s. 5).

10 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/355 z dnia 2 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 765/2006 dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi (Dz.U. L 67 z 2.3.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/356 z dnia 2 marca 2022 r. zmieniająca decyzję 2012/642/WPZiB dotyczącą środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi (Dz.U. L 67 z 2.3.2022, s. 103).

11 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/345 z dnia 1 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 63 z 2.3.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/354 z dnia 2 marca 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 63 z 2.3.2022, s. 5).

12 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/398 z dnia 9 marca zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 765/2006 dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U. L 82 z 9.3.2022, s. 1).

13 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/394 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 81 z 9.3.2022, s. 1).

14 Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/427 z dnia 15 marca 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 87 I z 15.3.2022, s. 1); rozporządzenie Rady (UE) 2022/428 z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 87I z 15.3.2022, s. 13).

15 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/428 z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 87 I z 15.3.2022, s. 13) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/430 z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 87 I z 15.3.2022, s. 56).

16 Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/427 z dnia 15 marca 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 87 I z 15.3.2022, s. 1) oraz decyzja Rady (WPZiB) 2022/429 z dnia 15 marca 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 87 I z 15.3.2022, s. 44).

17 Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/876 z dnia 3 czerwca 2022 r. w sprawie wykonania art. 8a ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 765/2006 dotyczącego środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 1); rozporządzenie Rady (UE) 2022/877 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 765/2006 dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 11); rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/878 z dnia 3 czerwca 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 15); rozporządzenie Rady (UE) 2022/879 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 53); rozporządzenie Rady (UE) 2022/880 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 75); decyzja wykonawcza Rady (WPZiB) 2022/881 z dnia 3 czerwca 2022 r. w sprawie wykonania decyzji 2012/642/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 77); decyzja Rady (WPZiB) 2022/882 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniająca decyzję 2012/642/WPZiB dotyczącą środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 88); decyzja Rady (WPZiB) 2022/883 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 92); decyzja Rady (WPZiB) 2022/884 z dnia 3 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 128); decyzja Rady (WPZiB) 2022/885 z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 153 z 3.6.2022, s. 139).

18 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1269 z dnia 21 lipca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 193 z 21.7.2022, s. 1), rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/1270 z dnia 21 lipca 2022 r. dotyczące wykonania rozporządzenia (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 193 z 21.7.2022, s. 133), decyzja Rady (WPZiB) 2022/1271 z dnia 21 lipca 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 193 z 21.7.2022, s. 196), decyzja Rady (WPZiB) 2022/1272 z dnia 21 lipca 2022 r. dotycząca zmiany decyzji 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 193 z 21.7.2022, s. 219).

19 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1903 z dnia 6 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2022/263 w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na uznanie niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego oraz nakazanie rozmieszczenia rosyjskich sił zbrojnych na tych obszarach (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 1), rozporządzenie Rady (UE) 2022/1904 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 3), rozporządzenie Rady (UE) 2022/1905 z dnia 6 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 76), rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2022/1906 z dnia 6 października 2022 r. wykonujące rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 79), decyzja Rady (WPZiB) 2022/1907 z dnia 6 października 2022 r. zmieniająca decyzję 2014/145/WPZiB w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami podważającymi integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażającymi (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 98), decyzja Rady (WPZiB) 2022/1908 z dnia 6 października 2022 r. zmieniająca decyzję (WPZiB) 2022/266 w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na uznanie niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego oraz nakazanie rozmieszczenia rosyjskich sił zbrojnych na tych obszarach (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 118), decyzja Rady (WPZiB) 2022/1909 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie zmiany decyzji 2014/512/WPZiB dotyczącej środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 259I z 6.10.2022, s. 122).

20 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2021) 660 final z dnia 13 października 2021 r. - Reakcja na rosnące ceny energii: zestaw działań i środków wsparcia.

21 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2022) 108 final z dnia 8 marca 2022 r. - REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie.

22 Za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 z dnia 10 lutego 2021 r. (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 1) Komisja pomaga państwom członkowskim, które zwrócą się z takim wnioskiem, w opracowywaniu i wdrażaniu reform mających na celu zapewnienie bardziej przystępnej cenowo, bezpiecznej i zrównoważonej energii.

23 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2022) 230 final z dnia 18 maja 2022 r. - Plan REPowerEU:

24 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2017/1938 i (WE) nr 715/2009 w odniesieniu do magazynowania gazu (Dz.U. L 173 z 30.6.2022, s. 17).

25 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2022) 360 final z dnia 20 lipca 2022 r. - "Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę":

26 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1).

27 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz.U. L 261I z 7.10.2022, s. 1).

28 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2022) 553 final z dnia 18 października 2022 r. - Kryzys energetyczny - wspólne przygotowania, zakupy i ochrona UE.

29 Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady, COM/2022/549 final z dnia 18 października 2022 r. - Zwiększenie solidarności dzięki lepszej koordynacji zakupów gazu, transgranicznej wymianie gazu i wiarygodnym poziomom odniesienia cen.

30 Projekcje makroekonomiczne ekspertów EBC dla strefy euro, wrzesień 2022 r.

31 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM(2022) 236 final z dnia 18 maja 2022 r., Krótkoterminowe interwencje na rynku energii i długoterminowe udoskonalenia struktury rynku energii elektrycznej - kierunek działania.

32 COM/2022/230 final z dnia 18 maja 2022 r.

33 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2017/1938 i (WE) nr 715/2009 w odniesieniu do magazynowania gazu (Dz.U. L 173 z 30.6.2022, s. 17).

34 Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Społecznej, Europejski plan zmniejszania zapotrzebowania na gaz, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2022, https://data.europa.eu/doi/10.2775/705563

35 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1).

36 Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51).

37 Interwencja musi być ograniczona do sytuacji, w których takie działanie leży we wspólnym interesie.

38 Co do zasady pomoc jest proporcjonalna, jeżeli nie wykracza poza przywrócenie struktury kapitałowej beneficjenta do struktury sprzed kryzysu spowodowanego rosyjską agresją na Ukrainę. Przy ocenie proporcjonalności pomocy uwzględniona zostanie pomoc państwa otrzymana lub planowana w kontekście obecnego kryzysu, a w szczególności pomoc udzielona na podstawie niniejszego komunikatu.

39 Komunikat Komisji - Wytyczne dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz.U. C 249 z 31.7.2014, s. 1).

40 Zachęca się państwa członkowskie do korzystania z możliwości przyznawania pomocy zatwierdzanej na podstawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią na 2022 r., zwłaszcza w odniesieniu do energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej lub innych środków obniżających emisyjność.

41 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1).

42 Zob. decyzja Komisji z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie SA.103012 (2022/NN) - Środek zachęcający do magazynowania gazu ziemnego w magazynie gazu w Bergermeer na następny okres grzewczy.

43 Zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 z dnia 29 czerwca 2022 r. (Dz.U. L 173 z 30.6.2022, s. 17).

44 COM(2022) 360/2 z 20 lipca 2022.

45 W odniesieniu do wytwarzania energii elektrycznej przykładem jest decyzja Komisji z dnia 30 września 2022 r. w sprawie pomocy państwa SA.103662(2022/N) - Niemcy - Tymczasowa rezerwa dostaw węgla brunatnego na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej w celu oszczędzania gazu.

46 Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190, zob. art. 2 ust. 1 pkt 28 dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

47 Dz.U. L 225 z 30.7.2014, s. 1, zob. art. 3 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

48 Komunikat w sprawie dokapitalizowania instytucji finansowych w związku z obecnym kryzysem finansowym: ograniczenie pomocy do niezbędnego minimum oraz mechanizmy zabezpieczające przed nadmiernym zakłóceniem konkurencji (Dz.U. C 10 z 15.1.2009, s. 2); komunikat Komisji w sprawie postępowania z aktywami o obniżonej wartości we wspólnotowym sektorze bankowym (Dz.U. C 72 z 26.3.2009, s. 1); komunikat w sprawie przywrócenia rentowności i oceny środków restrukturyzacyjnych stosowanych w sektorze finansowym w dobie kryzysu zgodnie z regułami pomocy państwa (Dz.U. C 195 z 19.8.2009, s. 9); komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 stycznia 2011 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego (Dz.U. C 329 z 7.12.2010, s. 7); komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 stycznia 2012 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego (Dz.U. C 356 z 6.12.2011, s. 7); oraz komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 sierpnia 2013 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego ("komunikat bankowy z 2013 r.") (Dz.U. C 216 z 30.7.2013, s. 1).

49 Wszelkie środki wsparcia dla instytucji kredytowych lub innych instytucji finansowych, które stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE i nie wchodzą w zakres niniejszego komunikatu, muszą być zgłaszane Komisji i będą oceniane na podstawie odpowiednich zasad pomocy państwa.

50 Zgodnie z definicją w przypisie 48.

51 Sprawy połączone T-132/96 oraz T-143/96 Freistaat Sachsen i in. przeciwko Komisji, EU:T:1999:326, pkt 167.

52 Decyzja Komisji 98/490/WE w sprawie C 47/96 Crédit Lyonnais (Dz.U. L 221 z 8.8.1998, s. 28), pkt 10.1; decyzja Komisji 2005/345/WE w sprawie C 28/02 Bankgesellschaft Berlin (Dz.U. L 116 z 4.5.2005, s. 1), pkt 153 i nast.; oraz decyzja Komisji 2008/263/WE w sprawie C 50/06 BAWAG (Dz.U. L 83 z 26.3.2008, s. 7), pkt 166. Zob. decyzja Komisji w sprawie NN 70/07, Northern Rock (Dz.U. C 43 z 16.2.2008, s. 1); decyzja Komisji w sprawie NN 25/08, Pomoc na ratowanie przedsiębiorstw dla Risikoabschirmung WestLB (Dz.U. C 189 z 26.7.2008, s. 3); decyzja Komisji z dnia 4 czerwca 2008 r. dotycząca pomocy państwa C 9/08 SachsenLB (Dz.U. L 104 z 24.4.2009, s. 34); oraz decyzja Komisji z dnia 16 czerwca 2017 r. w sprawie SA.32544 (2011/C) restrukturyzacja TRAINOSE S.A (Dz.U. L 186 z 24.7.2018, s. 25).

53 Na przykład art. 12 rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 z dnia 31 lipca 2014 r. dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 229 z 31.7.2014, s. 1).

54 Biorąc pod uwagę szczególną sytuację związaną z wystąpieniem, jeden po drugim, dwóch kryzysów, które miały wielorakie konsekwencje dla przedsiębiorstw, państwa członkowskie mogą postanowić udzielać pomocy na podstawie niniejszego komunikatu również przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji.

55 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.U. L 352 z 24.12.2013, s. 1); rozporządzenie Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz.U. L 352 z 24.12.2013, s. 9); Rozporządzenie Komisji (UE) nr 717/2014 z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury (Dz.U. L 190 z 28.6.2014, s. 45); oraz rozporządzenie Komisji (UE) nr 360/2012 z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.U. L 114 z 26.4.2012, s. 8).

56 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz.U. L 187 z 26.6.2014, s. 1); rozporządzenie Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznające niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 193 z 1.7.2014, s. 1); oraz rozporządzenie Komisji (UE) nr 1388/2014 z dnia 16 grudnia 2014 r. uznające niektóre kategorie pomocy udzielanej przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w zakresie produkcji, przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 369 z 24.12.2014, s. 37).

57 Komunikat Komisji "Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19" (Dz.U. C 91 I z 20.3.2020, s. 1), zmieniony komunikatami Komisji C(2020) 2215 (Dz.U. C 112 I z 4.4.2020, s. 1), C(2020) 3156 (Dz.U. C 164 z 13.5.2020, s. 3), C(2020) 4509 (Dz.U. C 218 z 2.7.2020, s. 3), C(2020) 7127 (Dz.U. C 340I z 13.10.2020, s. 1), C(2021) 564 (Dz.U. C 34 z 1.2.2021, s. 6) i C(2021) 8442 (Dz.U. C 473 z 24.11.2021, s. 1).

58 Przy określaniu, czy odpowiedni pułap został przekroczony, nie będzie brana pod uwagę pomoc przyznana w ramach programów zatwierdzonych na podstawie niniejszej sekcji i zwrócona przed przyznaniem nowej pomocy na podstawie niniejszej sekcji.

59 Gdy pomoc przyznawana jest w formie gwarancji na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 61 lit. i).

60 Gdy pomoc przyznawana jest w formie pożyczek na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 64 lit. g).

61 Jeżeli pomoc przyznawana jest w formie korzyści podatkowej, korzyść taka może dotyczyć wyłącznie zobowiązania podatkowego, które powstało nie później niż 31 grudnia 2023 r.

62 Zgodnie z definicją w art. 2 pkt 6 oraz art. 2 pkt 7 rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 193 z 1.7.2014, s. 1).

63 Przy określaniu, czy odpowiedni pułap został przekroczony, nie bierze się pod uwagę pomocy przyznanej na podstawie programów zatwierdzonych na podstawie niniejszej sekcji i zwróconej przed przyznaniem nowej pomocy na podstawie niniejszej sekcji.

64 Gdy pomoc przyznawana jest w formie gwarancji na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 61 lit. i).

65 Gdy pomoc przyznawana jest w formie pożyczek na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 64 lit. g).

66 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 717/2014 z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury (Dz.U. L 90 z 28.6.2014, s. 45).

67 Do celów niniejszej sekcji termin "gwarancje publiczne na spłatę pożyczek" obejmuje również gwarancje na niektóre produkty faktoringu, mianowicie gwarancje regresu i faktoring odwrotny, w przypadku gdy faktor ma prawo regresu wobec faktoranta. Kwalifikujące się produkty faktoringu odwrotnego muszą ograniczać się do produktów, które są wykorzystywane dopiero po tym, jak sprzedawca wykonał już swoją część transakcji, tj. produkt lub usługa zostały dostarczone. Termin "gwarancje publiczne na spłatę pożyczek" obejmuje również leasing finansowy. W przypadku gdy gwarancje publiczne mają na celu zaspokojenie zapotrzebowania na płynność przedsiębiorstw, które muszą zapewnić zabezpieczenia finansowe na potrzeby działalności handlowej na rynkach energii, gwarancje te mogą wyjątkowo obejmować również gwarancje bankowe lub mogą być udzielane jako zabezpieczenie finansowe kontrahentom centralnym lub członkom rozliczającym.

68 W przypadku gdy beneficjentami środka są nowo powstałe przedsiębiorstwa, które nie posiadają trzech zamkniętych rocznych sprawozdań finansowych, obowiązujący pułap przewidziany w pkt 61 lit. e) ppkt (i) będzie obliczany na podstawie czasu istnienia przedsiębiorstwa w momencie złożenia przez nie wniosku o pomoc.

69 W przypadku gdy beneficjentami środka są nowo powstałe przedsiębiorstwa, które nie posiadają dokumentacji za cały okres poprzednich dwunastu miesięcy, obowiązujący pułap przewidziany w pkt 61 lit. e) ppkt (ii) będzie obliczany na podstawie czasu istnienia przedsiębiorstwa w momencie złożenia przez nie wniosku o pomoc.

70 Odpowiednie uzasadnienie może być związane z faktem, że beneficjenci prowadzą działalność w sektorach szczególnie dotkniętych bezpośrednimi lub pośrednimi skutkami agresji, w tym sankcjami nałożonymi przez UE i jej partnerów międzynarodowych oraz środkami odwetowymi wprowadzonymi np. przez Rosję. Skutki te mogą obejmować zakłócenia w łańcuchach dostaw lub nieuregulowane płatności z Rosji lub Ukrainy, zwiększone ryzyko cyberataków lub wzrost cen niektórych środków produkcji lub surowców wskutek obecnego kryzysu.

71 Zgodnie z definicją w załączniku I do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.

72 Plan zachowania płynności może obejmować zarówno kapitał obrotowy, jak i koszty inwestycji. Komisja wyjaśnia, że w czasie obowiązywania niniejszego komunikatu państwa członkowskie mogą przyznać na podstawie niniejszej sekcji dodatkowe gwarancje publiczne beneficjentom, którzy otrzymali już takie wsparcie, aby uwzględnić nowe zapotrzebowanie na płynność, którego pierwotna ocena zapotrzebowania na płynność nie obejmowała. Każde takie wsparcie musi spełniać wszystkie warunki określone w niniejszym komunikacie i musi zapewniać zaspokojenie tego samego zapotrzebowania na płynność tylko raz.

73 Jak wyjaśniono w przypisie 67, w przeciwieństwie do gwarancji publicznych na spłatę pożyczek na podstawie niniejszej sekcji, które są stosowane, aby ułatwić zapewnienie płynności bezpośrednio przedsiębiorstwom, gwarancje publiczne udzielane jako zabezpieczenie finansowe na podstawie niniejszego pkt(61) lit. g) stanowią ochronę nierzeczywistą i są udzielane bezpośrednio kontrahentom centralnym lub członkom rozliczającym bez żadnych bazowych instrumentów finansowych.

74 Dz.U. L 52 z 23.2.2013, s. 41.

75 Stopy bazowe obliczane zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz.U. C 14 z 19.1.2008, s. 6) i publikowane na stronie internetowej DG ds. Konkurencji: https://ec.europa.eu/competition-policy/ state-aid/legislation/reference-discount-rates-and-recovery-interest-rates_en

76 W przypadku pożyczek udzielonych do 31 grudnia 2022 r. można zastosować stopę bazową z 1 lutego 2022 r.

77 Jeśli stosuje się okres karencji do spłaty odsetek, należy przestrzegać minimalnych stóp procentowych określonych w pkt 64 lit. b), a odsetki muszą być naliczane od pierwszego dnia okresu karencji i kapitalizowane co najmniej raz w roku. Okres obowiązywania umów pożyczki pozostanie ograniczony do maksymalnie sześciu lat od momentu udzielenia pożyczki, chyba że zostanie zmodyfikowany zgodnie z pkt 64 lit. c), a łączna kwota pożyczek na beneficjenta, o której mowa w pkt 64 lit. e), nie zostanie przekroczona.

78 Minimalna łączna stopa oprocentowania (stopa bazowa powiększona o marże ryzyka kredytowego) powinna wynosić co najmniej 10 punktów bazowych rocznie.

79 Minimalna łączna stopa oprocentowania (stopa bazowa powiększona o marże ryzyka kredytowego) powinna wynosić co najmniej 10 punktów bazowych rocznie.

80 Minimalna łączna stopa oprocentowania (stopa bazowa powiększona o marże ryzyka kredytowego) powinna wynosić co najmniej 10 punktów bazowych rocznie.

81 Zob. podsumowanie praktyki w zakresie modyfikowania na podstawie pkt 64 lit. c) opublikowane na stronie internetowej DG ds. Konkurencji pod adresem https://ec.europa.eu/competition-policy/state-aid/ukraine_en

82 W przypadku gdy beneficjentami środka są nowo powstałe przedsiębiorstwa, które nie posiadają trzech zamkniętych rocznych sprawozdań finansowych, obowiązujący pułap przewidziany w pkt 64 lit. e) ppkt (i) będzie obliczany na podstawie czasu istnienia przedsiębiorstwa w momencie złożenia przez nie wniosku o pomoc.

83 W przypadku gdy beneficjentami środka są nowo powstałe przedsiębiorstwa, które nie posiadają dokumentacji za cały okres poprzednich dwunastu miesięcy, obowiązujący pułap przewidziany w pkt 64 lit. e) ppkt (ii) będzie obliczany na podstawie czasu istnienia przedsiębiorstwa w momencie złożenia przez nie wniosku o pomoc.

84 Odpowiednie uzasadnienie może być związane z faktem, że beneficjenci prowadzą działalność w sektorach szczególnie dotkniętych bezpośrednimi lub pośrednimi skutkami rosyjskiej agresji, w tym gospodarczymi środkami ograniczającymi wprowadzonymi przez Unię i jej partnerów międzynarodowych oraz środkami odwetowymi wprowadzonymi przez Rosję. Skutki te mogą obejmować zakłócenia w łańcuchach dostaw lub nieuregulowane płatności z Rosji lub Ukrainy, zwiększoną zmienność cen na rynkach energii i związane z tym potrzeby w zakresie zabezpieczeń, zwiększone ryzyko cyberataków lub wzrost cen określonych środków produkcji lub surowców wskutek obecnego kryzysu.

85 Zgodnie z definicją w załączniku I do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.

86 Plan zachowania płynności może obejmować zarówno kapitał obrotowy, jak i koszty inwestycji. Komisja wyjaśnia, że w czasie obowiązywania niniejszego komunikatu państwa członkowskie mogą przyznać na podstawie niniejszej sekcji dodatkowe subsydiowane pożyczki beneficjentom, którzy otrzymali już takie wsparcie, aby uwzględnić nowe zapotrzebowanie na płynność, którego pierwotna ocena zapotrzebowania na płynność nie obejmowała. Każde takie wsparcie musi spełniać wszystkie warunki określone w niniejszym komunikacie i musi zapewniać zaspokojenie tego samego zapotrzebowania na płynność tylko raz.

87 Na zasadzie odstępstwa, jeżeli pomoc przyznaje się dopiero po weryfikacji ex post dokumentacji uzupełniającej beneficjenta, a państwo członkowskie postanawia nie uwzględniać możliwości przyznawania płatności zaliczkowych zgodnie z pkt 68, pomoc można przyznawać do 31 marca 2024 r., pod warunkiem że przestrzegany jest okres kwalifikowalny określony w pkt 66 lit. e) oraz spełnione są warunki określone w pkt 68.

88 Jeżeli pomoc przyznawana jest w formie korzyści podatkowej, korzyść taka może dotyczyć wyłącznie zobowiązania podatkowego, które powstało nie później niż 31 grudnia 2023 r.

89 Gdy pomoc przyznawana jest w formie gwarancji na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 61 lit. i).

90 Gdy pomoc przyznawana jest w formie pożyczek na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają dodatkowe warunki określone w pkt 64 lit. g).

91 COM(2022) 360 final.

92 W przypadku sieci systemów ciepłowniczych lub chłodniczych nie zawsze możliwe jest dokładne ustalenie, jakie paliwo jest wykorzystywane przez centralne źródło. W takich sytuacjach państwa członkowskie mogą się oprzeć na poświadczeniach od operatorów systemów ciepłowniczych lub na szacunkach dotyczących koszyka energetycznego odnośnych sieci i wykorzystać te informacje do obliczenia tej części zużycia energii cieplnej lub chłodniczej, która może się kwalifikować do rekompensaty w ramach niniejszej sekcji.

93 Wyłącznie do celów sekcji 2.4 "beneficjent" oznacza przedsiębiorstwo lub podmiot prawny stanowiący część przedsiębiorstwa.

94 Do wykazania przez beneficjenta, np. na podstawie odpowiedniego rachunku. Uwzględniane będzie tylko zużycie energii przez użytkowników końcowych, natomiast sprzedaż i własna produkcja są wyłączone. Wyłączone jest zużycie energii w samym sektorze energetycznym oraz straty powstałe podczas transformacji i dystrybucji energii.

95 "Zakład energochłonny" to podmiot prawny, którego koszty nabycia produktów energetycznych (w tym produktów energetycznych innych niż gaz ziemny i energia elektryczna) wynoszą przynajmniej 3,0 % wartości produkcji lub obrotów na podstawie danych ze sprawozdań finansowych za rok kalendarzowy 2021. Alternatywnie wykorzystać można dane za pierwsze półrocze 2022 r. - w takim przypadku beneficjent może zostać uznany za "zakład energochłonny", jeżeli koszty nabycia produktów energetycznych (w tym produktów energetycznych innych niż gaz ziemny i energia elektryczna) wynoszą przynajmniej 6,0 % wartości produkcji lub obrotów.

96 EBITDA oznacza wynik finansowy przed odsetkami, opodatkowaniem, deprecjacją i amortyzacją, z wyłączeniem jednorazowych strat z tytułu utraty wartości.

97 Załącznik I zawiera wykaz wszystkich sektorów i podsektorów uznanych za szczególnie narażone na utratę konkurencyjności z powodu kryzysu energetycznego; przy czym intensywność handlu tego (pod)sektora z państwami trzecimi oraz intensywność emisji stanowi obiektywny wskaźnik zastępczy tej utraty konkurencyjności. Beneficjent będzie uważany za działającego w sektorze lub podsektorze wymienionym w załączniku I zgodnie z klasyfikacją beneficjenta w sektorowych rachunkach narodowych lub jeśli co najmniej jeden z rodzajów działalności, które prowadzi i które są wymienione w załączniku I, wygenerował ponad 50 % jego obrotów lub wartości produkcji w 2021 r.

98 COM/2022/230 final z dnia 18 maja 2022 r.

99 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82).

100 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 1).

101 Czynniki te mogą na przykład obejmować obowiązkowe ograniczenia w przemieszczaniu się ludności wprowadzone w związku z pandemią lub zakłócenia łańcucha dostaw wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu. Nie obejmują one jednak opóźnień w uzyskaniu wymaganych zezwoleń na potrzeby projektu.

102 Np. EUR na tonę redukcji CO2.

103 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (UE) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1).

104 Na podstawie kontraktu na transakcje różnicowe beneficjent jest uprawniony do otrzymania płatności równej różnicy między ustalonym kursem wykonania a kursem odniesienia, takim jak cena rynkowa, na jednostkę produkcji. Kontrakty na transakcje różnicowe mogą również obejmować zwroty od beneficjentów na rzecz podatników lub konsumentów za okresy, w których kurs odniesienia był wyższy niż kurs wykonania.".

105 Pomoc na inwestycje, które mają na celu ograniczenie bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych lub zużycia energii, w tym poniżej progów, o których mowa w pkt 73 lit. d) niniejszego komunikatu, może być zwolniona z obowiązku notyfikacji pod warunkiem przestrzegania przepisów ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.

106 Zmniejszenie bezpośredniej emisji gazów cieplarnianych musi być mierzone w odniesieniu do średniej bezpośredniej emisji gazów cieplarnianych w okresie pięciu lat poprzedzających wniosek o przyznanie pomocy (średnia emisja w skali roku).

107 Zmniejszenie zużycia energii musi być mierzone w odniesieniu do zużycia energii w ciągu pięciu lat poprzedzających wniosek o przyznanie pomocy (średnie zużycie w skali roku).

108 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/447 z dnia 12 marca 2021 r. określające zmienione wartości wskaźników emisyj- ności na potrzeby przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na lata 2021-2025 zgodnie z art. 10a ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 87 z 15.3.2021, s. 29).

109 Czynniki te mogą na przykład obejmować obowiązkowe ograniczenia w przemieszczaniu się ludności wprowadzone w związku z pandemią lub zakłócenia łańcucha dostaw wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu. Nie obejmują one jednak opóźnień w uzyskaniu wymaganych zezwoleń na potrzeby projektu.

110 Zgodnie z definicją zawartą w pkt 19 ppkt 89) komunikatu Komisji - Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią z 2022 r. (Dz.U. C 80 z 18.2.2022, str. 1).

111 Zmniejszenie bezpośredniej emisji gazów cieplarnianych lub zużycia energii musi być mierzone w odniesieniu do średniej bezpośredniej emisji gazów cieplarnianych lub zużycia energii w okresie pięciu lat poprzedzających wniosek o przyznanie pomocy (średnia emisja/średnie zużycie w skali roku).

112 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz.U. L 261I z 7.10.2022, s. 1).

113 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1).

114 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz.U. L 261I z 7.10.2022, s. 1).

115 Taką pomoc na ogół uznaje się za konieczną, jeżeli przyczynia się do zmniejszenia zużycia gazu.

116 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (wersja przekształcona) (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125).

117 Tj. system, który dokonuje pomiaru zużycia osobno w czasie, kiedy dodatkowe zmniejszenie zapotrzebowania jest wymagane, oraz w czasie, kiedy nie jest ono wymagane.

118 Termin "godziny poza szczytem" musi być zdefiniowany tak, by zasadniczo uniknąć używania energii elektrycznej, kiedy do jej wytworzenia wykorzystuje się gaz.

119 Na przykład jeżeli beneficjenci są wybierani na podstawie ceny mocy wytwórczych (EUR/MW) w przypadku zmniejszenia zużycia w czasie stałej liczby godzin. W takim przypadku ta liczba godzin musi zostać określona ex ante.

120 Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz.U. L 261I z 7.10.2022, s. 1).

121 Dotyczy informacji wymaganych w załączniku III do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. i w załączniku III do rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014. W przypadku zaliczek zwrotnych, gwarancji, pożyczek, pożyczek podporządkowanych i innych form pomocy podaje się w odniesieniu do każdego beneficjenta wartość nominalną instrumentu bazowego. W przypadku korzyści podatkowych i korzystnych warunków płatności kwota pomocy indywidualnej może zostać podana w przedziałach.

122 Dotyczy informacji wymaganych w załączniku III do rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 i w załączniku III do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1388/2014 z dnia 16 grudnia 2014 r. W przypadku zaliczek zwrotnych, gwarancji, pożyczek, pożyczek podporządkowanych i innych form pomocy podaje się w odniesieniu do każdego beneficjenta wartość nominalną instrumentu bazowego. W przypadku korzyści podatkowych i korzystnych warunków płatności kwota pomocy indywidualnej może zostać podana w przedziałach.

123 Strona wyszukiwania publicznego w zakresie przejrzystości pomocy państwa umożliwia dostęp do danych przekazanych przez państwa członkowskie, dotyczących przyznanej pomocy państwa przypadającej na poszczególnych beneficjentów, zgodnie z europejskimi wymogami przejrzystości w zakresie pomocy państwa i jest dostępna pod adresem: https://webgate.ec.europa.eu/competition/ transparency/public?lang=en

124 Dz.U. L 140 z 30.4.2004, s. 1.

125 Dz.U. C 131I z 24.3.2022, s. 1.

126 Dz.U. C 280 z 21.7.2022, s. 1.

127 Dz.U. C 119 z 22.5.2002, s. 22.

128 (Pod)sektory wymienione w związku z ich intensywnością emisji oraz intensywnością handlu odpowiadają (pod)sektorom wymienionym w decyzji delegowanej Komisji (UE) 2019/708 z dnia 15 lutego 2019 r. uzupełniającej dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wskazania sektorów i podsektorów uznanych za narażone na ryzyko ucieczki emisji w okresie 2021-2030 (Dz.U. L 120 z 8.5.2019, s. 20).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2022.426.1
• Rodzaj: Komunikat
• Tytuł: Komunikat Komisji - Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy
• Data aktu: 09/11/2022
• Data ogłoszenia: 09/11/2022
• Data wejścia w życie: 09/11/2022