P8_TA(2019)0241Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2019 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Umowy o ramach instytucjonalnych między Unią Europejską a Konfederacją Szwajcarską (2018/2262(INI))
(2021/C 108/13)
(Dz.U.UE C z dnia 26 marca 2021 r.)
Parlament Europejski,
AA. mając na uwadze, że w Szwajcarii mieszczą się siedziby setek międzynarodowych organizacji pozarządowych, które oferują doradztwo na rzecz ONZ i innych organizacji pozarządowych;
AB. mając na uwadze, że w dniu 20 października 2019 r. mają odbyć się w Szwajcarii wybory federalne;
1. przedkłada Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa następujące zalecenia:
a) podkreśla, że Szwajcaria i UE utrzymują bliskie, szerokie i złożone partnerstwo, które przynosi wzajemne korzyści i opiera się na wspólnej historii kultury oraz wspólnych wartościach, i że więzi gospodarcze, polityczne, społeczne, środowiskowe, naukowe i międzyludzkie są wzorowe oraz świadczą o wyjątkowej bliskości kulturalnej i geograficznej między obydwiema stronami;
b) podkreśla, że Szwajcaria jest w wysokim stopniu zintegrowana z UE, jest partnerem o podobnych poglądach oraz stoi wraz z UE przed wspólnymi regionalnymi i globalnymi wyzwaniami; wyraża zadowolenie z oświadczenia Szwajcarii, że w interesie tego kraju leży odnowienie i skonsolidowanie dwustronnego podejścia i dążenie do zacieśniania stosunków;
c) odnotowuje, że UE jest głównym partnerem handlowym Szwajcarii, do którego trafia 52 % eksportu tego kraju i na który przypada ponad 71 % jej importu, oraz że wartość handlu towarami w ramach obecnych dwustronnych umów handlowych wynosi nie mniej niż 1 mld CHF dziennie 13 ; zwraca uwagę, że Szwajcaria jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym UE, z którym wymiana handlowa stanowi 7 % łącznej wymiany handlowej UE; uznaje, że znaczny stopień integracji Szwajcarii z rynkiem wewnętrznym UE jest zasadniczym czynnikiem wzrostu gospodarczego, co czyni UE najważniejszym partnerem gospodarczym i handlowym Szwajcarii;
d) podkreśla, że UE wykazała wielką elastyczność w negocjacjach dotyczących umowy o ramach instytucjonalnych i że fakt ten musi zostać uznany przez wszystkie zainteresowane strony;
e) wzywa do jak najszybszego zawarcia dwustronnej umowy o ramach instytucjonalnych w celu zapewnienia spójności istniejącego kompleksowego pakietu umów dwustronnych, w tym ustanowienia mechanizmu rozstrzygania sporów; z zadowoleniem przyjmuje porozumienie negocjatorów w sprawie ostatecznego brzmienia umowy; w związku z tym wzywa szwajcarską Radę Federalną do podjęcia decyzji o zawarciu umowy, gdy tylko pozytywnie zakończą się konsultacje z zainteresowanymi stronami;
f) przypomina, że warunkiem wstępnym dalszego rozwoju podejścia sektorowego jest nadal przyjęcie wspólnych ram instytucjonalnych dotyczących obowiązujących i przyszłych umów, które umożliwiają Szwajcarii udział w jednolitym rynku UE, aby zapewnić obywatelom i przedsiębiorstwom jednolitość i pewność prawa; podkreśla, że po czterech latach negocjacji nadszedł czas, by zawrzeć umowę o ramach instytucjonalnych; uważa, że zawarcie umowy umożliwi pełne rozwinięcie potencjału wszechstronnego partnerstwa między UE i Szwajcarią;
g) dostrzega potrzebę zawarcia umowy o ramach instytucjonalnych, ponieważ stosunki między UE a Szwajcarią opierają się na złożonym systemie 120 umów sektorowych, a dodatkowa spójność i pewność prawna byłyby korzystne dla wszystkich stron;
h) wzywa strony do jak najszybszego zorganizowania międzyparlamentarnego posiedzenia prawodawców UE i Szwajcarii w celu omówienia wszystkich kwestii związanych z tą umową;
i) wyraża ubolewanie, że Komisja dopiero w dniu 6 lutego 2019 r. przekazała Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Handlu Międzynarodowego wynegocjowany tekst umowy o ramach instytucjonalnych, mimo że został on sfinalizowany w listopadzie 2018 r.;
j) uznaje, że bliskie stosunki między UE i Szwajcarią wykraczają poza integrację gospodarczą i rozszerzenie jednolitego rynku oraz przyczyniają się do stabilności i dobrobytu z korzyścią dla wszystkich obywateli i przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP); podkreśla, jak ważne jest zagwarantowanie właściwego funkcjonowania jednolitego rynku w celu stworzenia równych warunków działania i tworzenia miejsc pracy;
k) uważa, że zapewnienie umowy o ramach instytucjonalnych ze Szwajcarią ma ogromne znaczenie, ponieważ gwarantowałoby pewność prawa zarówno Szwajcarii, jak i UE, dynamiczne włączenie dorobku prawnego UE, lepszy dostęp do rynku wewnętrznego dla Szwajcarii z korzyścią dla obu stron oraz właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przypadku nierozstrzygniętych sporów dotyczących stosowania lub interpretacji umowy o ramach instytucjonalnych;
l) z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji z dnia 20 grudnia 2018 r. o uznaniu systemów obrotu w Szwajcarii za kwalifikujące się do przestrzegania obowiązku obrotu w odniesieniu do akcji, jak określono w nowej dyrektywie (MiFID II) 14 i rozporządzeniu (MiFIR) 15 w sprawie rynków instrumentów finansowych; podkreśla, że równoważność ta jest ograniczona do dnia 30 czerwca 2019 r., ale może zostać przedłużona pod warunkiem, że poczynione zostaną postępy w kierunku podpisania umowy ustanawiającej wspólne ramy instytucjonalne;
m) podkreśla wspólnie z Radą, że swobodny przepływ osób jest podstawowym i niepodlegającym negocjacjom filarem unijnej polityki i rynku wewnętrznego oraz że cztery swobody rynku wewnętrznego są niepodzielne; ubolewa z powodu podjęcia przez Szwajcarię nieproporcjonalnych, jednostronnych środków wspomagających, które obowiązują od 2004 r.; zwraca się do Szwajcarii, która uważa, że środki wspomagające mają istotne znaczenie, o znalezienie rozwiązania w pełni zgodnego z odpowiednimi instrumentami UE; apeluje do Szwajcarii, by także rozważyła skrócenie okresu stosowania środków przejściowych dotyczących pracowników z Chorwacji, mając na uwadze korzyści płynące ze swobodnego przepływu osób między UE a Szwajcarią;
n) przyjmuje do wiadomości wprowadzenie inicjatywy tzw. "preferencji w wersji light" oraz opinię Rady, że będący wynikiem tego procesu tekst, przyjęty w dniu 16 grudnia 2016 r. przez szwajcarskie Zgromadzenie Federalne, może być wdrażany w sposób zgodny z prawami obywateli UE na mocy umowy o swobodnym przepływie osób (FMPA), jeśli w niezbędnych przepisach wykonawczych sprecyzowane zostaną wciąż otwarte kwestie, takie jak prawo do informacji o wolnych miejscach pracy i przestrzeganie praw pracowników przygranicznych; przypomina jednak, że kwestia migracji obywateli z państw trzecich nie powinna być mylona z zapisanym w Traktatach swobodnym przepływem osób; podkreśla, że należy ściśle monitorować wdrażanie wspomnianych przepisów wykonawczych w celu oceny ich zgodności z umową o swobodnym przepływie osób;
o) podkreśla, że Szwajcaria czerpie znaczne korzyści z demokratycznego i konkurencyjnego rozwoju swoich europejskich sąsiadów i że w związku z tym jej wkłady finansowe na rzecz programów, takich jak Fundusz Spójności, leżą w jej własnym interesie i dlatego w dalszym ciągu powinna je wnosić; z zadowoleniem przyjmuje pozytywne efekty wkładu w państwach członkowskich, które go otrzymują; przypomina, że Szwajcaria czerpie spore korzyści z uczestnictwa w jednolitym rynku; podkreśla, że przyszły wkład Szwajcarii w spójność UE jest ważny i że należy go istotnie zwiększyć, zgodnie z przykładem ustanowionym przez EOG/Norwegię;
p) z zadowoleniem przyjmuje intensywną debatę wewnętrzną na temat współpracy z UE, która toczy się w Szwajcarii; sugeruje jednak, aby Szwajcaria starała się jeszcze lepiej informować swoich obywateli o wielu wymiernych korzyściach płynących z dostępu do rynku wewnętrznego oraz o potrzebie ścisłej współpracy z UE;
q) zwraca się z apelem o niezwłoczne przedłożenie umowy o ramach instytucjonalnych, natychmiast po jej zawarciu, Parlamentowi Europejskiemu, państwom członkowskim i parlamentowi Szwajcarii celem zatwierdzenia oraz o przeprowadzenie wśród szwajcarskiego elektoratu referendum zgodnie z konstytucją Szwajcarii;
r) zwraca uwagę, że 1,4 mln obywateli UE mieszka w Szwajcarii, a ponad 450 000 obywateli Szwajcarii mieszka w UE;
s) przypomina, że po referendum, jakie miało miejsce 9 lutego 2014 r., szwajcarski parlament przyjął w 2016 r. poprawkę do ustawy o cudzoziemcach dotyczącą wdrożenia art. 121a konstytucji Konfederacji Szwajcarskiej, a poprawka ta miała wejść w życie z dniem 1 lipca 2018 r.; podkreśla, że Rada Federalna powinna zwrócić szczególną uwagę na wdrożenie art. 121a, aby nie zagrozić prawu obywateli UE do swobodnego przemieszczania się;
t) ubolewa nad skutkami ewentualnych inicjatyw kantonalnych i krajowych, które mogłyby spowodować ograniczenie dostępu do szwajcarskiego rynku pracy dla pracowników z UE, w szczególności pracowników transgranicznych, co naruszyłoby prawa obywateli UE wynikające z umowy o swobodnym przepływie osób i zakłóciło współpracę między UE a Szwajcarią;
u) z ogromnym zadowoleniem przyjmuje polityczne oświadczenie o zamiarze unowocześnienia Porozumienia w sprawie zamówień publicznych oraz umowy o wolnym handlu między UE a Szwajcarią z 1972 r. oraz popiera ambitny cel osiągnięcia zmienionego partnerstwa handlowego obejmującego takie dziedziny, jak usługi wykraczające poza zakres umowy o ramach instytucjonalnych i tylko częściowo objęte postanowieniami umowy w sprawie swobodnego przepływu osób (FMPA), w tym aspekty cyfrowe, prawa własności intelektualnej, ułatwienia w handlu, wzajemne uznawanie ocen zgodności i zamówienia publiczne, w uzupełnieniu do rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju; apeluje o dalszą współpracę w celu lepszej ochrony oznaczeń geograficznych i rozszerzenia nowoczesnego i niezawodnego mechanizmu rozstrzygania sporów między państwami, zawartego w projekcie umowy o ramach instytucjonalnych, aby objąć przyszłe dwustronne stosunki handlowe i skutecznie rozwiązać problem barier handlowych między stronami;
v) jest świadomy, że między UE a Szwajcarią nie zawarto kompleksowej umowy o usługach oraz że usługi są jedynie częściowo objęte umową w sprawie swobodnego przepływu osób, co pokazuje, że istnieje potencjał dalszego rozwoju w tej dziedzinie;
w) przyjmuje do wiadomości zmienioną ustawę o zamówieniach publicznych przyjętą w 2017 r. w kantonie Ticino, która będzie zgodna z Porozumieniem WTO w sprawie zamówień publicznych oraz odpowiednim porozumieniem sektorowym UE-Szwajcaria, obowiązującym od 2002 r; zdecydowanie zachęca instytucje zamawiające do traktowania dostawców i usługodawców z UE w sposób niedyskryminacyjny, nawet w przypadku zamówień publicznych o wartości poniżej progu;
x) zachęca do utrzymania obecnej praktyki zezwalającej przedsiębiorstwom taksówkowym z państw członkowskich UE na nieograniczone świadczenie usług, gdyż od dawna przyczynia się ono do rozwoju gospodarczego szwajcarskiego regionu przygranicznego i przynosi korzyści obu stronom;
y) uważa, że zasady wzajemności i sprawiedliwości w stosunkach między EOG i Szwajcarią są niezbędne, aby umożliwić obu stronom czerpanie korzyści z udziału w jednolitym rynku;
z) zwraca uwagę, że współpraca na mocy umowy między UE a Szwajcarią w sprawie wzajemnego uznawania w odniesieniu do oceny zgodności jest ogólnie zadowalająca; z zadowoleniem przyjmuje najnowszą aktualizację umowy w sprawie wzajemnego uznawania w 2017 r. i wyraża nadzieję, że przyszłe aktualizacje mogą być realizowane szybko, jak tylko potencjał przyszłej umowy o ramach instytucjonalnych zostanie w pełni wykorzystany.
aa) z zadowoleniem przyjmuje nowe przepisy podatkowe, które ograniczą preferencyjne systemy i przybliżą praktyki podatkowe do międzynarodowych standardów, oraz wyraża nadzieję na pozytywny wynik zbliżającego się referendum w Szwajcarii; podkreśla potrzebę dalszej poprawy współpracy w celu walki z unikaniem opodatkowania i zwiększenia sprawiedliwości podatkowej;
ab) wzywa Szwajcarię do kontynuowania prac nad strategią dotyczącą cyfryzacji Szwajcarii w celu jej dostosowania do jednolitego rynku cyfrowego UE;
ac) docenia wkład dwustronnych porozumień sektorowych w sprawie swobodnego przepływu osób, emerytur, środowiska, danych statystycznych, współpracy sądowej i policyjnej, strefy Schengen, azylu (konwencja dublińska), WPZiB/WPBiO, nawigacji satelitarnej, badań naukowych, lotnictwa cywilnego, transportu lądowego, wzajemnego dostępu do rynku dla uzgodnionych towarów i usług, przetworzonych produktów rolnych, harmonizacji przepisów, wzajemnego uznawania, zwalczania oszustw finansowych, opodatkowania i oszczędności w bliskie partnerstwo między UE a Szwajcarią; wyraża jednak przekonanie, że nadszedł najwyższy czas, aby podnieść rangę tego partnerstwa oraz podjąć bardziej kompleksowe i istotniejsze działania w stosunkach dwustronnych poprzez jak najszybsze zawarcie umowy ramowej;
ad) wyraża zadowolenie, że już od bardzo dawna propagowanie pokoju, mediacja i pokojowe rozwiązywanie konfliktów stanowią ważny element szwajcarskiej polityki zagranicznej; z zadowoleniem przyjmuje ważną rolę Szwajcarii w budowaniu pokoju i jej zaangażowanie w poszukiwanie rozwiązań kryzysów, ułatwianie dialogu, rozwój środków budowania zaufania i pojednania; z zadowoleniem przyjmuje rolę Szwajcarii jako podmiotu wspomagającego wdrażanie złożonych struktur federalnych oraz przepisów konstytucyjnych mających na celu zaprowadzenie pokoju, aby ułatwić współistnienie różnych grup etnicznych;
ae) wyraża zadowolenie z udziału Szwajcarii w unijnych misjach prowadzonych w ramach polityki bezpieczeństwa i obrony oraz wsparcia tych misji, takich jak EUFOR ALTHEA, EULEX KOSOWO, EUTM Mali i EUBAM Libia, a także z jej zaangażowania w prace Europejskiej Agencji Obrony; z zadowoleniem przyjmuje ścisłą współpracę ze Szwajcarią w zakresie pomocy humanitarnej, ochrony ludności, przeciwdziałania terroryzmowi i zmiany klimatu;
af) wyraża uznanie dla wkładu Szwajcarii i jej współpracy w kontekście masowej migracji do strefy Schengen oraz w ramach wdrażania europejskiego programu w dziedzinie migracji; zachęca Szwajcarię do przystąpienia do globalnego porozumienia w sprawie migracji i oczekuje, że stanie się to po debacie w szwajcarskim parlamencie;
ag) wzywa Szwajcarię do stosowania odpowiednich dyrektyw UE w celu utrzymania swojego obecnego poziomu ochrony socjalnej i poziomu płac w odniesieniu do transgranicznego świadczenia usług;
ah) podkreśla znaczenie zapewnienia, by umowa o ramach instytucjonalnych między UE a Szwajcarią zawierała klauzulę o dobrym zarządzaniu w kwestiach podatkowych, która obejmuje szczegółowe przepisy dotyczące pomocy państwa w postaci korzyści podatkowych, wymagania dotyczące przejrzystości automatycznej wymiany informacji dotyczących kwestii podatkowych i własności rzeczywistej oraz postanowienia dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy;
ai) z zadowoleniem przyjmuje decyzję Szwajcarii o przystąpieniu w kwietniu 2018 r. do Wspólnej Grupy Zadaniowej ds. Przeciwdziałania Cyberprzestępczości (J-CAT) Europolu jako proaktywny krok w walce z międzynarodowymi zagrożeniami związanymi z cyberprzestępczością;
aj) z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie się Szwajcarii w ramach wszystkich elementów programu "Horyzont 2020" i ma nadzieję na dalszą współpracę w przyszłych programach badawczych;
ak) apeluje do Szwajcarii o zaangażowanie się w negocjacje w sprawie przystąpienia tego kraju do programów Erasmus+;
al) z zadowoleniem przyjmuje postępy w budowie transalpejskiego połączenia kolejowego, zwanego również "Nowym połączeniem kolejowym przez Alpy" (NRLA/ NEAT), inwestycji finansowanej przez Szwajcarię, która jest również korzystna dla UE;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a także Zgromadzeniu Federalnemu i Radzie Federalnej Konfederacji Szwajcarskiej.