(2019/C 101/03)(Dz.U.UE C z dnia 15 marca 2019 r.)
Pismem z dnia 6 lipca 2018 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Portugalię o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego programu pomocy wdrożonego przez Portugalię na rzecz przedsiębiorstw mających siedzibę w Zona Franca Madeira.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat wdrożonego przez Portugalię programu pomocy, względem którego Komisja wszczyna postępowanie*, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma, kierując je do Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres:
European Commission
Directorate-General for Competition
State aid Greffe
1049 Brussels
BELGIUM
Faks: + 32 22961242
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom portugalskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
Dwa powyższe kryteria zgodności to kluczowe elementy, na podstawie których Komisja w 2007 i 2013 r. uznała zgłoszony program ZFM za zgodny z rynkiem wewnętrznym. Na tym etapie Komisja ma zatem wątpliwości, czy program w formie wdrażanej przez Portugalię można uznać za program zatwierdzony przez Komisję i czy w konsekwencji nie jest on objęty zakresem decyzji Komisji z 2007 i 2013 r. W związku z powyższym program wdrożony przez Portugalię stanowi pomoc niezgodną z prawem, jako że został wprowadzony z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE 11 . W każdym wypadku powyższe okoliczności wskazują na co najmniej nadużycie pomocy, ponieważ beneficjenci wykorzystali pomoc niezgodnie z kryteriami kwalifikowalności zawartymi w dwóch przedmiotowych decyzjach.
Zatwierdzenie Systemu III było oparte na wytycznych dotyczących pomocy regionalnej z 2007 r. (RAG). Program w formie wdrażanej przez Portugalię narusza zatwierdzony przez Komisję System III. Kryteria kwalifikowalności zawarte w decyzjach Komisji z 2007 i 2013 r., które zostały naruszone podczas wdrażania programu przez Portugalię, odzwierciedlają fundamentalne warunki zatwierdzania pomocy operacyjnej zgodnie z wytycznymi dotyczącymi pomocy regionalnej z 2007 r. (RAG). Komisja ma zatem poważne wątpliwości co do zgodności programu z tymi wytycznymi.
Komisja ma również wątpliwości co do tego, czy środki pomocy indywidualnej udzielone w ramach programu można uznać za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r. (GBER). Ponieważ wydaje się, że od beneficjentów programu wdrożonego przez Portugalię nie wymaga się faktycznego wykonywania działalności na Maderze, a kwoty pomocy niekoniecznie są związane z wartością dodaną brutto, kosztami pracy lub obrotem wygenerowanym na Maderze. Jeśli chodzi zatem o elementy, co do których Komisja wyraża poważne wątpliwości w niniejszej decyzji, odpowiednie indywidualne środki pomocy nie są zgodne z przepisami GBER z 2014 r.
Ponadto Komisja ma wątpliwości, czy program w formie wdrożonej przez Portugalię można uznać za bezpośrednio zgodny z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE, ponieważ wydaje się, iż Portugalia stosowała program w sposób, który nie zaradził trudnościom strukturalnym, z jakimi mogą faktycznie borykać się przedsiębiorstwa prowadzące działalność na Maderze.
W związku z tym na obecnym etapie Komisja ma poważne wątpliwości co do zgodności z rynkiem wewnętrznym wdrożonego przez Portugalię programu.
Zgodnie z art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjentów.
TEKST PISMA
1 W kontekście monitorowania Komisja zbadała stosowanie przez państwa członkowskie w latach 2012-2013 r. wybranych istniejących programów.
2 C(2007)3037 final w sprawie N 421/2006 (Dz.U. C 240 z 12.10.2007, s. 1).
3 C(2013) 4043 final w sprawie SA.34160 (2011/N) (Dz.U. C 220 z 1.8.2013, s. 1).
4 Program ZFM został po raz pierwszy zatwierdzony w 1987 r. (System I) decyzją Komisji z dnia 27.5.1987 w sprawie N 204/86, a następnie został przedłużony w 1992 r. decyzją Komisji z dnia 27.1.1992 r. w sprawie E 13/91 oraz w 1995 r. decyzją Komisji z dnia 3.2.1995 r. w sprawie E 19/94. Kolejne wersje programu zostały zatwierdzone przez Komisję w 2002 r. (System II) decyzją Komisji z dnia 11.12.2002 w sprawie N222a/2002, w 2007 r. (System III) decyzją Komisji z dnia 27.6.2007 w sprawie N 421/ 2006, w 2013 r. (zmiana Systemu III) decyzją Komisji z dnia 2.7.2013 w sprawie SA. 34160 (2011/N) i decyzją Komisji z dnia 26.11.2013 r. w sprawie SA. 37668 (2013/N) oraz w 2014 r. (przedłużenie Systemu III do końca 2014 r.) decyzją Komisji z dnia 8.5.2014 w sprawie SA. 38586 (2014/N).
5 Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 (Dz.U. C 54 z 4.3.2006, s. 13).
6 Po dwóch przedłużeniach programu zatwierdzonych decyzjami Komisji wspomnianymi w przypisie 4, datę jego wygaśnięcia przesunięto na dzień 31 grudnia 2014 r.
7 Oddalenie, wyspiarskie położenie, niewielka powierzchnia, trudna topografia i klimat oraz zależność gospodarcza od niewielkiej liczby produktów.
8 3 % od 2007 do 2009, 4 % od 2010 do 2012, 5 % od 2013 do 2020.
9 W przypadku spełnienia co najmniej dwóch z następujących czterech kryteriów: a) unowocześnienie regionalnej struktury gospodarczej przez innowacje technologiczne dotyczące produktów, procesu produkcji lub metod prowadzenia działalności gospodarczej; b) zróżnicowanie gospodarki regionalnej, szczególnie przez wprowadzenie nowych rodzajów działalności o wysokiej wartości dodanej; c) zatrudnienie wysoko wykwalifikowanych zasobów ludzkich; d) poprawa warunków w zakresie ochrony środowiska; oraz e) utworzenie co najmniej 15 nowych miejsc pracy, które zostaną utrzymane przez co najmniej pięć lat.
10 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 29/2002 z dnia 19 grudnia 2001 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej (Dz.U. L 6 z 10.1.2002, s. 3).
11 Zgodnie z art. 1 lit. f) rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).
12 No exercício de controlo, a Comissão verifica se os Estados-Membros aplicam corretamente as disposições em matéria de auxílios estatais ao nível da base jurídica e da execução, ou seja, a concessão de auxílios individuais. Na Monitorização de 2015, verificou-se a concessão de auxílios individuais durante o período de 2012 a 2013.
13 C(2007) 3037 final, no Processo N 421/2006, JO C 240 de 12.10.2007, p. 1.
14 C(2013) 4043 final, no processo SA.34160 (2011/N), JO C 220 de 1.8.2013, p. 1.
15 O regime ZFM foi inicialmente aprovado em 1987 (Regime I) pela Decisão da Comissão de 27.5.1987, no Processo N 204/86; em 1992, foi prorrogado pela Decisão da Comissão de 27.1.1992 no Processo E 13/91 e, em 1995, pela Decisão da Comissão de 3.2.1995 no Processo E 19/94. Os regimes posteriores foram aprovados pela Comissão em 2002 (Regime II) pela Decisão da Comissão de 11.12.2002 no Processo N222a/2002, em 2007 (Regime III) pela Decisão da Comissão de 27.6.2007 no Processo N 421/2006, em 2013 (alteração ao Regime III) pela Decisão da Comissão de 2.7.2013 no Processo SA. 34160 (2011/N), pela Decisão da Comissão de 26.11.2013 no Processo SA. 37668 (2013/N) e, em 2014, (prorrogação do Regime III até ao final de 2014) pela Decisão da Comissão de 8.5.2014 no Processo SA. 38586 (2014/N).
16 Orientações relativas aos auxílios estatais com finalidade regional para o período 2007-2013 (JO C 54 de 4.3.2006, p. 13).
17 Na sequência de duas prorrogações autorizadas pelas decisões da Comissão referidas na nota 4, este prazo foi prorrogado até 31 de dezembro de 2014.
18 Afastamento, insularidade, pequena superfície, relevo e clima difíceis, dependência económica em relação a um pequeno número de produtos.
19 3 % de 2007 a 2009, 4 % de 2010 a 2012 e 5 % de 2013 a 2020.
20 Pelo menos dois dos critérios seguintes: a) Modernização do tecido económico regional através de inovações tecnológicas relacionadas com produtos, fabrico ou métodos empresariais; b) Diversificação da economia regional, nomeadamente através da introdução de novas atividades de elevado valor acrescentado; c) Emprego de recursos humanos altamente qualificados; d) Melhoria das condições ambientais; e e) Criação de pelo menos 15 novos empregos que deveriam ser mantidos durante um mínimo de cinco anos.
21 Regulamento (CE) n.o 29/2002 da Comissão, de 19 de dezembro de 2001, que altera o Regulamento (CEE) n.o 3037/90 do Conselho relativo à nomenclatura estatística das atividades económicas na Comunidade Europeia (JO L 6 de 10.1.2002).
22 Nomeadamente, contratos a termo, teletrabalho, contratos por tempo indeterminado, colocação/destacamento, empréstimo, trabalho temporário, trabalho a tempo parcial, trabalho intermitente, destacamentos, missões ocasionais, contratos com vários empregadores, etc.
23 Com base na definição constante do n.o 58 e da nota de rodapé 52 das OAR de 2007.
24 O Modelo 10 é apresentado pelas empresas para declarar os rendimentos sujeitos a imposto, isentos e não sujeitos auferidos por sujeitos passivos de IRS (trabalhadores da empresa) que são residentes portugueses para efeitos fiscais. O Modelo 30 é o mesmo tipo de declaração fiscal, mas abrange os sujeitos passivos (trabalhadores da empresa) que não são residentes em Portugal. A Declaração Mensal de Remunerações («DMR») que entrou em vigor a partir do exercício fiscal de 2013 (Portaria n.o 6/2013 de 10 de janeiro de 2013) tem a mesma função, mas só abrange os rendimentos provenientes do trabalho dependente e numa base mensal. Todas estas declarações são consideradas obrigações acessórias pela autoridade fiscal, visto não darem origem a liquidação fiscal.
25 Regulamento (CE) n.o 800/2008 da Comissão, de 6 de agosto de 2008, que declara certas categorias de auxílios compatíveis com o mercado comum, em aplicação dos artigos 87.o e 88.o do Tratado (JO L 214 de 9.8.2008, p. 3).
26 SGPS - sociedades gestoras de participações.
27 Artigo 36.o, n.o 8, do Estatuto dos Benefícios Fiscais.
28 Pedido de informações de 9 de novembro de 2006, D/59422.
29 Resposta apresentada por Portugal em 19 de dezembro de 2006, registada pela Comissão com o número SUB-A/40387. No âmbito da autorização de 2002 do Regime II, Portugal tinha também indicado que as vantagens fiscais do sistema seriam limitadas às atividades efetiva e materialmente realizadas na Madeira e a Comissão tinha baseado a sua análise da compatibilidade novamente também sobre esta condição fundamental. Os anteriores e posteriores regimes ZFM sempre foram considerados geradores de atividade efetiva na região.
30 Ver secção 2.3.2 da presente decisão.
31 Ver nota de rodapé 52 das OAR de 2007.
32 Recomendação da Comissão, de 6 de maio de 2003, relativa à definição de micro, pequenas e médias empresas (JO L 124 de 20.5.2003, p. 36). Nesta recomendação, o conceito de UTA é referido como unidades trabalho-ano.
33 Regulamento (UE) n.o 651/2014 da Comissão, de 17 de junho de 2014, que declara certas categorias de auxílio compatíveis com o mercado interno, em aplicação dos artigos 107.o e 108.o do Tratado, JO L 187 de 26.6.2014, p. 1, com a redação que lhe foi dada pelo Regulamento (UE) 2017/1084 da Comissão, de 14 de junho de 2017, que altera o Regulamento (UE) n.o 651/2014 no que se refere aos auxílios às infraestruturas portuárias e aeroportuárias, aos limiares de notificação para os auxílios a favor da cultura e da conservação do património e para os auxílios a infraestruturas desportivas e recreativas multifuncionais, bem como aos regimes de auxílio regional ao funcionamento nas regiões ultraperiféricas e que altera o Regulamento (UE) n.o 702/2014 no que se refere ao cálculo dos custos elegíveis (JO L 156 de 20.6.2017, p. 1).
34 Nos termos do artigo 1.o, alínea f), do Regulamento (UE) 2015/1589 do Conselho, de 13 de julho de 2015, que estabelece as regras de execução do artigo 108.o do Tratado sobre o Funcionamento da União Europeia (JO L 248 de 24.9.2015, p. 9).
35 3 % de 2007 a 2009, 4 % de 2010 a 2012, 5 % de 2013 a 2020, em vez de 29 % em 2007, 20 % entre 2008 e 2011, 25 % entre 2012 e 2014;
36 Processo C-39/94 SFEI e outros, Col. 1996, p. I-3547, n.o 60; Processo C-342/96 Espanha/Comissão, Col. 1999, p. I-2459, n.o 41;
37 Processo C-143/99, Adria-Wien Pipeline, Col. 2001, p. I-8365, n.o 38; Processo C-387/92 Banco Exterior de España, Coletânea 1994, p. I-877, n.o 13; e Processo C-200/97 Ecotrade Col. 1998, p. I-7907, n.o 34).
38 Processo C-222/04, Cassa di Risparmio di Firenze e outros, Col. 2006, p. I-289, n.o 132.
39 Processo 730/79, Philip Morris, Col. 1980, p. 267, n.o 11, Processos apensos T-298/97, T-312/97, T-313/97, T-315/97, T-600/97 a 607/97, T-1/98, T-3/98 a T-6/98 e T-23/98, Alzetta Mauro e outros/Comissão, Col. 2000, p. II-2325, n.o 80.
40 A Comissão considera que não é necessário proceder a uma análise do caráter de auxílio do regime, uma vez que Portugal nunca alegou que o regime aplicado fosse excluído do âmbito de aplicação das regras em matéria de auxílios estatais.
41 Regulamento (UE) n.o 651/2014 da Comissão, de 17 de junho de 2014, que declara certas categorias de auxílio compatíveis com o mercado interno, em aplicação dos artigos 107.o e 108.o do Tratado, JO L 187 de 26.6.2014, p. 1, com a redação que lhe foi dada pelo Regulamento (UE) 2017/1084 da Comissão, de 14 de junho de 2017, que altera o Regulamento (UE) n.o 651/2014 no que se refere aos auxílios às infraestruturas portuárias e aeroportuárias, aos limiares de notificação para os auxílios a favor da cultura e da conservação do património e para os auxílios a infraestruturas desportivas e recreativas multifuncionais, bem como aos regimes de auxílio regional ao funcionamento nas regiões ultraperiféricas e que altera o Regulamento (UE) n.o 702/2014 no que se refere ao cálculo dos custos elegíveis (JO L 156 de 20.6.2017, p. 1).
42 Nos termos do artigo 58.o, n.o 1, do RGIC de 2014.