Wykorzystywanie wymiaru sprawiedliwości w celach politycznych w Rosji (2012/2789(RSP)).

Wykorzystywanie wymiaru sprawiedliwości w celach politycznych w Rosji

P7_TA(2012)0352

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 września 2012 r. w sprawie wykorzystywania w Rosji wymiaru sprawiedliwości do celów politycznych (2012/2789(RSP))

(2013/C 353 E/17)

(Dz.U.UE C z dnia 3 grudnia 2013 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając swoje wcześniejsze sprawozdania i rezolucje w sprawie Rosji, w szczególności rezolucję z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie wyniku wyborów prezydenckich w Rosji ¹ , z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie zbliżających się wyborów prezydenckich w Rosji ² , z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie wyborów do Dumy Państwowej ³ i z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie przygotowań do wyborów do rosyjskiej Dumy Państwowej w grudniu 2011 r. ⁴ ,

– uwzględniając trwające negocjacje w sprawie nowej umowy określającej nowe, kompleksowe ramy stosunków między UE a Rosją, a także uwzględniając zainicjowane w 2010 r. partnerstwo na rzecz modernizacji,

– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, która stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego wysłuchania przed właściwym, niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym przez prawo,

– uwzględniając konstytucję Rosji, w szczególności jej art. 118, który stanowi, że sprawiedliwość w Federacji Rosyjskiej sprawują wyłącznie sądy, oraz art. 120, który stanowi, że sędziowie są niezawiśli, a podlegają tylko konstytucji Federacji Rosyjskiej i prawu federalnemu,

– uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z dnia 17 sierpnia 2012 r. w sprawie wyroku wydanego w Rosji na członkinie zespołu punkowego "Pussy Riot",

– uwzględniając wniosek rosyjskiego prokuratora generalnego z dnia 12 września 2012 r. o głosowanie w sprawie pozbawienia mandatu Giennadija Gudkowa, wybranego do rosyjskiej Dumy z ramienia partii Sprawiedliwa Rosja,

– uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że Federacja Rosyjska jako pełnoprawny członek Rady Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie zobowiązała się do przestrzegania zasad demokracji i praworządności oraz praw człowieka; mając na uwadze, że w ciągu ostatnich miesięcy doszło w Rosji do serii poważnych naruszeń zasad praworządności i przyjęto restrykcyjne akty prawne, w wyniku czego rosną obawy co do wypełniania przez Rosję jej zobowiązań międzynarodowych i krajowych;

B. mając na uwadze, że Unia Europejska jest nadal gotowa do dalszego pogłębiania i rozwijania stosunków z Rosją, co potwierdza jej zobowiązanie do rzeczowego udziału w negocjacjach dotyczących nowej umowy ramowej regulującej dalszy rozwój stosunków między UE a Rosją, oraz mając na uwadze, że Unia Europejska i Rosja nawiązały ścisłe i rozległe stosunki, zwłaszcza w dziedzinie energetyki, gospodarki i przedsiębiorczości, a w ramach gospodarki światowej są od siebie wzajemnie uzależnione;

C. mając na uwadze, że sytuacja pod względem przestrzegania praw człowieka w Rosji dramatycznie się pogorszyła w ciągu ostatnich kilku miesięcy, a rosyjskie władze przyjęły niedawno serię aktów prawnych zawierających niejednoznaczne przepisy, które mogą być wykorzystywane do dalszego ograniczania działań opozycji i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego oraz do utrudniania korzystania z wolności słowa i zgromadzeń; mając na uwadze, że sprawami tymi należy się zająć priorytetowo w odpowiednim trybie, zwłaszcza w ramach posiedzeń dwustronnych i negocjacji między UE a Rosją;

D. mając na uwadze, że dotychczas nie wyjaśniono okoliczności śmierci Anny Politkowskiej, Natalii Estemirowej, Anastazji Baburowej, Stanisława Markiełowa oraz Siergieja Magnickiego;

E. mając na uwadze, że w dniu 30 grudnia 2010 r. sąd rejonowy Moskwa-Chamowniki wydał na Michaiła Chodorkowskiego i jego wspólnika Płatona Lebiediewa wyrok skazujący za defraudację; mając na uwadze, że śledztwo, proces i wyrok opisywano na arenie międzynarodowej jako politycznie umotywowane;

F. mając na uwadze, że sprawa Siergieja Magnickiego to tylko jeden z przykładów nadużywania władzy przez rosyjskie organy ścigania, że w sprawie tej doszło do pogwałcenia zasad praworządności i że nie ukarano winnych spowodowania śmierci Siergieja Magnickiego; mając na uwadze wiele innych procesów, w których względy polityczne wykorzystuje się do wyeliminowania rywalizacji politycznej i zastraszenia społeczeństwa obywatelskiego;

G. mając na uwadze, że wyrok skazujący członkinie rosyjskiego zespołu punkowego "Pussy Riot" na dwa lata więzienia za będące protestem przeciwko prezydentowi Władimirowi Putinowi wystąpienie w moskiewskiej cerkwi jest niewspółmierny do czynu;

H. mając na uwadze, że na dzień 12 września 2012 r. w Dumie zaplanowano głosowanie nad pozbawieniem mandatu deputowanego Giennadija Gudkowa za prowadzenie działalności gospodarczej w czasie sprawowania mandatu, bez zastosowania niezbędnych procedur demokratycznych; mając na uwadze, że w duchu praworządności przepisy parlamentarne powinny być stosowane jednakowo i bezstronnie do wszystkich deputowanych Dumy; mając na uwadze, że podobne zarzuty postawiono innym członkom partii Sprawiedliwa Rosja, takim jak Dmitrij Gudkow i Ilia Ponomariow;

I. mając na uwadze, że nowe przepisy dotyczące organizacji pozarządowych i przepisy dotyczące wolności zgromadzeń mogą być wykorzystywane do tłumienia działalności społeczeństwa obywatelskiego, dławienia opozycyjnych opinii politycznych oraz nękania organizacji pozarządowych, demokratycznej opozycji i mediów; mając na uwadze, że w lipcu 2012 r. rosyjski parlament uchwalił ustawę nadającą status "zagranicznych agentów" rosyjskim organizacjom niekomercyjnym prowadzącym działalność polityczną i finansowanym z zagranicy;

J. mając na uwadze, że wbrew oświadczeniom i zobowiązaniom prezydenta Władimira Putina i premiera Dmitrija Miedwiediewa rośnie presja na swobody polityczne przynależne obywatelom Rosji; mając na uwadze, że prezydent Władimir Putin oświadczył, iż istnieje pilna potrzeba zwalczenia szeroko rozpowszechnionej w Rosji korupcji, publicznie zobowiązał się do poprawy przestrzegania zasad praworządności w Rosji oraz wyraził zaniepokojenie sprawą niezawisłości rosyjskiego sądownictwa i systemu prawnego;

1. zauważa, że poważne i konstruktywne stosunki między UE a Rosją zależą od starań o umocnienie demokracji, praworządności i przestrzegania praw podstawowych; podkreśla, że średnio- i długoterminowa stabilność polityczno-gospodarcza oraz rozwój Rosji zależy od powszechnego przestrzegania zasad praworządności i umożliwienia dokonywania prawdziwie demokratycznych wyborów;

2. jest zdania, że Rosja jako członek Rady Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie powinna wywiązywać się z podjętych zobowiązań; podkreśla, że ostatnie wypadki stanowią krok w kierunku przeciwnym do reform niezbędnych do poprawy standardów demokratycznych i zasad praworządności oraz niezawisłości sądownictwa w Rosji;

3. z zadowoleniem przyjmuje decyzję sądu najwyższego z dnia 25 lipca 2012 r. w sprawie rewizji spraw Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa zgodnie z zaleceniem prezydenckiej rady ds. praw człowieka z grudnia 2011 r.; odnotowuje skrócenie wyroku Płatona Lebiediewa o trzy lata; wzywa do kontynuowania dogłębnej rewizji tych przypadków zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Rosji do zapewniania uczciwych i przejrzystych procesów oraz apeluje o pełne przestrzeganie i wdrażanie ustaleń i zaleceń prezydenckiej rady ds. praw człowieka w odniesieniu do sprawy Michaiła Chodorkowskiego;

4. wzywa rosyjskie władze, by pociągnęły do odpowiedzialności winnych zabójstwa Anny Politowskiej i Natalii Estemirowej, oraz apeluje do nich o przeprowadzenie wiarygodnego i niezależnego śledztwa w sprawie Siergieja Magnickiego i w innych podobnych sprawach oraz o położenie kresu wszechobecnej bezkarności i powszechnej korupcji w tym kraju;

5. wyraża poważne zaniepokojenie z powodu innych politycznie umotywowanych procesów, zwłaszcza z powodu postawienia zarzutów karnych naukowcom oskarżanym o szpiegostwo, gdyż współpracowali oni z zagranicznymi instytucjami naukowymi, z powodu skazania działaczki opozycji Tajsiji Osipowej na osiem lat kolonii karnej na podstawie zarzutów karnych i w wyniku procesu określanego jako politycznie umotywowany, w którym wykorzystano wątpliwe i prawdopodobnie sfabrykowane dowody oraz nie przestrzegano standardów sprawiedliwego procesu, z powodu zatrzymania i postawienia politycznie umotywowanych zarzutów kilkunastu uczestnikom protestów w Moskwie w dniu 6 maja 2012 r., których niesłusznie oskarżono o udział w rzekomych "masowych zamieszkach", a także x powodu dochodzenia karnego przeciwko działaczom opozycji, np. Aleksiejowi Nawalnemu, Borysowi Niemcowowi i Siergiejowi Udalcowowi;

6. wyraża głębokie rozczarowanie niewspółmiernym wyrokiem skazującym wydanym przez sąd rejonowy Moskwa-Chamowniki w sprawie Nadieżdy Tołokonnikowej, Mariji Alochiny i Jekatieriny Samucewicz, członkiń zespołu punkowego "Pussy Riot"; zaznacza z zaniepokojeniem, że sprawa ta to element niedawnej fali politycznie motywowanego zastraszania i prześladowania działaczy opozycji w Federacji Rosyjskiej, a przy tym stwierdza, że tendencja ta budzi coraz większe zaniepokojenie Unii Europejskiej; ponownie wyraża przekonanie, że nastąpi rewizja wyroku i że zostanie on uchylony zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Rosji;

7. odnotowuje wniosek prokuratora generalnego o głosowanie nad wcześniejszym pozbawieniem Giennadija Gudkowa statusu deputowanego do Dumy za prowadzenie działalności gospodarczej w czasie pełnienia mandatu parlamentarnego, co jest niezgodne z art. 289 rosyjskiego kodeksu karnego; podkreśla, że wszczęcie politycznej procedury parlamentarnej w celu pozbawienia mandatu Giennadija Gudkowa, członka opozycyjnej partii Sprawiedliwa Rosja, jest powszechnie postrzegane jako zastraszanie ukierunkowane na uprawnioną działalność polityczną partii opozycyjnej popierającej żądania ruchu protestacyjnego; wzywa Rosję, by powstrzymała się od arbitralnego wykorzystywania przepisów do ograniczania działalności opozycji;

8. wyraża jednak zaniepokojenie pogarszającym się klimatem dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Rosji, zwłaszcza jeśli chodzi o niedawne przyjęcie serii aktów prawnych dotyczących demonstracji, organizacji pozarządowych, zniesławienia i internetu, a zawierających niejednoznaczne przepisy mogące prowadzić do ich arbitralnego egzekwowania; przypomina rosyjskim władzom, że nowoczesne i dobrze prosperujące społeczeństwo musi uznawać i chronić prawa jednostki i prawa zbiorowe przynależne wszystkim obywatelom; w związku z tym wzywa właściwe organy rosyjskie do zmiany nowych przepisów dotyczących organizacji pozarządowych, by chronić stowarzyszenia obywatelskie otrzymujące wsparcie finansowe z renomowanych zagranicznych funduszy przed prześladowaniami politycznymi;

9. wyraża również zaniepokojenie z powodu przepisów o ekstremizmie, umożliwiających bardzo swobodne interpretowanie podstawowych pojęć, jakimi są "działania ekstremistyczne" i "organizacje ekstremistyczne", co zdaniem komisji weneckiej Rady Europy może prowadzić do arbitralności oraz ograniczania wolności zrzeszania się, słowa i przekonań; apeluje do rosyjskich władz, by zareagowały na te obawy, nowelizując ustawę;

10. przypomina, że były prezydent Dmitrij Miedwiediew powołał grupę roboczą ds. reformy systemu wyborczego oraz poprawy przestrzegania zasad praworządności i praw podstawowych w Rosji; przypomina, że Parlament Europejski wezwał rosyjskie władze do kontynuowania tych reform i że stale oferuje on wsparcie ze strony UE, w tym w ramach partnerstwa na rzecz modernizacji;

11. potępia przyjęte niedawno w niektórych regionach Rosji akty prawne, w których za przestępstwo uznano publiczne informowanie o orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, a także podobne plany na szczeblu federalnym; przypomina rosyjskim władzom, że mają obowiązek stać na straży wolności słowa i praw osób LGBT;

12. wzywa wysoką przedstawiciel/ wiceprzewodniczącą Komisji oraz Komisję, by oferowały działaczom społeczeństwa obywatelskiego i przedstawicielom nowego oddolnego ruchu społecznego konsekwentne i zdecydowane wsparcie; apeluje do UE, by wywierała na władze Rosji ciągłą presję, domagając się przestrzegania standardów OBWE w zakresie praw człowieka, demokracji, praworządności i niezawisłości sądownictwa;

13. podkreśla znaczenie stałej, poświęconej prawom człowieka wymiany poglądów z Rosją w ramach konsultacji między UE a Rosją na temat praw człowieka, gdyż jest to sposób doskonalenia interoperacyjności stron we wszystkich dziedzinach współpracy, a także żąda poprawy formatu posiedzeń, by zwiększyć ich skuteczność, ze szczególnym uwzględnieniem wspólnych działań przeciwko rasizmowi i ksenofobii, a ponadto domaga się otwarcia tego procesu na rzeczywisty udział Parlamentu Europejskiego, Dumy Państwowej i organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka oraz oczekuje, że spotkania w ramach dialogu będą się odbywać na zmianę w Rosji i w jednym z państw członkowskich UE;

14. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, a także Radzie Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

1 Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0088.

2 Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0054.

3 Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0575.

4 Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0335.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2013.353E.134
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Wykorzystywanie wymiaru sprawiedliwości w celach politycznych w Rosji (2012/2789(RSP)).
• Data aktu: 13/09/2012
• Data ogłoszenia: 03/12/2013