(2013/C 217/24)(Dz.U.UE C z dnia 30 lipca 2013 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 136 w związku z art. 121 ust. 2,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 1 , w szczególności jego art. 5 ust. 2,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 2 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,
uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,
uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
uwzględniając opinię Komitetu Polityki Gospodarczej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Na Eurogrupie spoczywa szczególna odpowiedzialność w dziedzinie zarządzania gospodarczego w strefie euro. Kryzys gospodarczy i finansowy wyraźnie pokazał ścisłe wzajemne powiązania w strefie euro, uwypuklając potrzebę spójnego wspólnego kursu polityki, która uwzględnia te silne wzajemne zależności między państwami członkowskimi, których walutą jest euro (zwanymi dalej "państwami członkowskimi strefy euro"), a także potrzebę skutecznych rozwiązań pozwalających koordynować działania i szybko reagować na zmiany w otoczeniu gospodarczym.
(2) Państwa członkowskie strefy euro zobowiązały się do wprowadzenia pakietu dalekosiężnych dodatkowych reform oraz koordynacji polityki poprzez podpisanie w dniu 2 marca 2012 r. Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej. Wejście w życie w 2013 r. rozporządzeń wchodzących w skład tak zwanego "dwupaku" 3 przyczyni się do dalszego pogłębienia koordynacji polityki budżetowej i gospodarczej w strefie euro.
(3) Trwają prace nad dalszym pogłębieniem unii gospodarczej i walutowej (UGW). W dniu 28 listopada 2012 r. Komisja przedstawiła komunikat w sprawie planu działania na rzecz pogłębionej i rzeczywistej unii gospodarczej i walutowej. W planie działania przedstawiono uzasadnienie i cele rzeczywistej UGW, a także omówiono instrumenty i działania umożliwiające ich osiągnięcie. Plan działania miał zapoczątkować debatę europejską. W dniu 12 września 2012 r. Komisja przedstawiła plan działania na rzecz unii bankowej. Do tego komunikatu dołączone zostały wnioski w sprawie dwóch rozporządzeń koniecznych do ustanowienia jednolitego mechanizmu nadzorczego. W dniu 5 grudnia 2012 r. przewodniczący Rady Europejskiej przedstawił sprawozdanie, które zostało przygotowane w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji, przewodniczącym Eurogrupy oraz prezesem EBC i zawierało konkretny harmonogram działań zmierzających do utworzenia rzeczywistej UGW. W sprawozdaniu poruszone zostały zagadnienia dotyczące zintegrowanych ram polityki finansowej, budżetowej i gospodarczej oraz demokratycznej legitymacji i odpowiedzialności.
W dniu 14 grudnia 2012 r. szefowie państw lub rządów państw członkowskich postanowili kontynuować prace nad planem działania na rzecz ukończenia tworzenia UGW, uznając współzależność między gospodarkami państw członkowskich strefy euro oraz korzyści wynikające ze stabilności w strefie euro dla jej członków i całej Unii.
(4) Parlament Europejski został należycie włączony w europejski semestr i wyraził swoje poglądy na temat pogłębienia UGW w swojej rezolucji z dnia 20 listopada 2012 r. pt. "W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej".
(5) Zarządzanie w sytuacji kryzysowej w strefie euro charakteryzuje silna determinacja. Nie pozostawiając żadnych wątpliwości, jednoznacznie wyrażono zobowiązanie wszystkich państw członkowskich oraz instytucji UE do ochrony integralności strefy euro. Skuteczność zarządzania strefą euro, a także sposób zarządzania w sytuacji kryzysowej przez Eurogrupę wymagają jednak dalszej poprawy, tak aby w pełni zapewnić skuteczną koordynację na poziomie strefy euro. Konieczna jest także wzmocniona koordynacja, by wypracować spójny wspólny kurs polityki w strefie euro oraz zapewnić wdrażanie niezbędnych środków polityki. Osiągnięcie tych celów umocni zaufanie obywateli i rynków, a tym samym przyczyni się do ożywienia gospodarczego oraz stabilności finansowej w strefie euro.
(6) Wdrożenie rozporządzeń wchodzących w skład tak zwanego "dwupaku" dodatkowo wzmocni nadzór budżetowy w strefie euro. Zgodnie z tymi rozporządzeniami Eurogrupie powierza się zadanie omawiania projektów budżetów poszczególnych państw członkowskich, a także perspektyw budżetowych dla strefy euro jako całości w celu zapewnienia odpowiedniego ogólnego kursu polityki budżetowej. Dyskusje te prowadzone są w oparciu o opinie Komisji na temat projektów planów budżetowych państw członkowskich strefy euro oraz na podstawie dokonanej przez Komisję ogólnej oceny projektów planów budżetowych w strefie euro i ich wzajemnego oddziaływania. Co się tyczy konsolidacji fiskalnej w strefie euro, wyzwaniem jest trwałe sprowadzenie wskaźnika zadłużenia na ścieżkę spadkową. Można to osiągnąć poprzez realizowanie zróżnicowanej i sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu polityki konsolidacji fiskalnej przy jednoczesnym pobudzaniu potencjału wzrostu strefy euro.
Funkcja naprawcza paktu stabilności i wzrostu przewiduje korektę budżetową określoną w kategoriach strukturalnych w kierunku nominalnej wartości odniesienia, z uwzględnieniem zróżnicowania zagrożeń dla stabilności w poszczególnych państwach, zarówno w perspektywie krótko-, jak i średnioterminowej, oraz umożliwia działanie automatycznych stabilizatorów równolegle do ścieżki dostosowania. Funkcja zapobiegawcza paktu stabilności i wzrostu przewiduje stopniowe dostosowanie w kierunku osiągnięcia średniookresowych celów budżetowych przy corocznej poprawie salda strukturalnego o 0,5 % rozumiane jako wartość odniesienia. Możliwe są przy tym modyfikacje zgodnie ze specyfiką danego państwa uwzględniające warunki koniunkturalne oraz zagrożenia dla zdolności obsługi zadłużenia. Wiarygodność polityki budżetowej w perspektywie średnioterminowej byłaby wzmocniona, gdyby struktura wydatków i dochodów publicznych lepiej odzwierciedlała wpływ różnych pozycji po stronie wydatków oraz źródeł dochodów na wzrost gospodarczy. Ponadto możliwe jest zwiększenie potencjału wzrostu gospodarki poprzez dalsze reformy strukturalne oraz wykorzystanie możliwości, jakie istniejące unijne ramy fiskalne dają w kontekście godzenia potrzeb w zakresie wydajnych inwestycji publicznych z celami dyscypliny fiskalnej w ramach funkcji zapobiegawczej paktu stabilności i wzrostu.
(7) W porównaniu z rokiem 2012 poprawiła się większość wskaźników ryzyka dotyczących unijnych rynków finansowych, poprawie uległy też nastroje rynkowe, w miarę jak samospełniające się i destrukcyjne spirale podważające zaufanie straciły na intensywności. Nadal jednak utrzymują się wyraźne podziały na rynkach finansowych. Poprawa warunków finansowania dla banków musi jeszcze przełożyć się na zwiększone kredytowanie podmiotów gospodarki realnej; wśród państw członkowskich utrzymują się wyraźne różnice, jeśli chodzi o akcję kredytową banków oraz koszty finansowania ponoszone przez sektor prywatny. W obecnej sytuacji gospodarczej najważniejszym wyzwaniem jest ułatwienie ograniczania zadłużenia w uporządkowany sposób w sektorze bankowym i prywatnym sektorze pozafinansowym, przy równoczesnym podtrzymaniu udzielania nowych kredytów na produktywne cele w gospodarce realnej, zwłaszcza kredytów dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
(8) Dalsza naprawa bilansów banków oraz, tam gdzie to konieczne, dalsze wzmacnianie buforów kapitałowych przyczyniłyby się do przywrócenia właściwego funkcjonowania kanału kredytowego. W tym kontekście przeglądy jakości aktywów oraz testy warunków skrajnych prowadzone w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego oraz przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego zapewnią przejrzystość bilansów banków, pomogą zidentyfikować pozostałe słabe punkty i tym samym zwiększyć zaufanie do sektora jako całości. Ryzyko dalszych zakłóceń na rynku finansowym oraz jego fragmentacji unaocznia, jak ważne dla strefy euro jest szybkie utworzenie unii bankowej, a przy tym unikanie doraźnych rozwiązań dotyczących mechanizmów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.
(9) W całej strefie euro konieczne są reformy strukturalne mające usprawnić funkcjonowanie rynków produktowych i rynku pracy po to, by zwiększyć konkurencyjność, wzmocnić trwający proces dostosowawczy oraz zagwarantować zrównoważoną realokację zasobów. Ponadto reformy strukturalne mają ogromne znaczenie dla usprawnienia procesu przywracania równowagi makroekonomicznej oraz obniżania zadłużenia. W przypadku państw członkowskich, w których występuje deficyt, wzrost konkurencyjności doprowadzi do wzrostu eksportu netto, co pomoże ukierunkować strukturę wzrostu gospodarczego na bardziej produktywne, mniej pracochłonne sektory towarów i usług podlegających wymianie handlowej, przy jednoczesnym wspieraniu ożywienia gospodarczego i obniżaniu wskaźników zadłużenia. Równocześnie reformy zmierzające do poprawy konkurencyjności w państwach członkowskich z nadwyżką na rachunku obrotów bieżących mogłyby się przyczynić do realokacji zasobów oraz pobudzenia inwestycji w sektorach innych niż sektory towarów i usług podlegających wymianie handlowej. Zwiększyłoby to znaczenie popytu krajowego w strukturze wzrostu gospodarczego, sprawiając, że proces dostosowania w strefie euro przebiegałby bardziej symetrycznie. Równocześnie wpływ kryzysu na poziom zatrudnienia w państwach członkowskich strefy euro był w dużej mierze asymetryczny, najbardziej dotykając te państwa członkowskie, w których wystąpił najbardziej dotkliwy spadek popytu krajowego powiązany z drastycznym zmniejszeniem deficytu na rachunku obrotów bieżących. Wobec braku skutecznej i szybkiej absorpcji bezrobocia cyklicznego może wystąpić efekt histerezy, w którym bezrobocie nabierze trwałego charakteru i stanie się mniej wrażliwe na zmiany poziomu wynagrodzeń. Reformy strukturalne na rynku pracy zachowują zatem szczególne znaczenie dla zminimalizowania zagrożeń dla spójności społecznej i przyszłego potencjału wzrostu gospodarczego w strefie euro. Podpisując Traktat o stabil- ności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej dnia 2 marca 2012 r., państwa członkowskie strefy euro zobowiązały się do omawiania ex ante - oraz, w odpowiednich przypadkach, do koordynowania - swoich krajowych planów dotyczących istotnych reform gospodarczych w celu dokonywania porównawczej oceny najlepszych praktyk oraz działania na rzecz ściślej skoor- dynowanej polityki gospodarczej. Wpływ już przyjętych środków powinien być monitorowany przez Eurogrupę w celu zachęcania do podejmowania dalszych działań, o ile to konieczne, oraz w celu przyjęcia bardziej ambitnych założeń w odniesieniu do niektórych reform zgodnie z zaleceniami dla poszczególnych państw,
NINIEJSZYM ZALECA państwom członkowskim strefy euro podjęcie, indywidualnie lub wspólnie, nie naruszając kompetencji Rady w odniesieniu do koordynacji polityki gospodarczej państw członkowskich, ale w szczególności w kontekście koordynacji polityki gospodarczej w ramach Eurogrupy, następujących działań w latach 2013-2014:
