POMOC PAŃSTWA - NIEMCYPomoc państwa nr SA.27585 i SA.31149 (2012/C) (ex NN/2011, ex CP 31/2009 i CP 162/2010)
Domniemana pomoc państwa na rzecz portu lotniczego w Lubece, przedsiębiorstwa Infratil i linii lotniczych korzystających z tego portu lotniczego (Ryanair, Wizz Air i innych)
Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2012/C 241/04)
(Dz.U.UE C z dnia 10 sierpnia 2012 r.)
Pismem z dnia 22 lutego 2012 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła władze niemieckie o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 TFUE dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka pomocy, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma na następujący adres lub numer faksu:
European Commission
Directorate-General for Competition
State aid Greffe
Biuro: J-70, 3/225
1049 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Faks: +32 22961242
Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom niemieckim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
PROCEDURA
W styczniu 2009 r. i czerwcu 2010 r. Komisja otrzymała dwie skargi od stowarzyszenia Schutzgemeinschaft gegen Fluglärm Lübeck und Umgebung eV stwierdzające, że udzielona została dodatkowa niezgodna z prawem pomoc przez władze niemieckie, w szczególności przez władze hanzeatyckiego miasta Lubeka (dalej: "HL") na rzecz portu lotniczego w Lubece (Flughafen Lübeck GmbH, dalej: "FLG"), operatora portu lotniczego w Lubece i spółki Infratil Limited(1) (dalej: "Infratil"), głównego udziałowca FLG. W dniu 17 października 2010 r. Komisja otrzymała informacje od Air Berlin, w tym artykuły prasowe, do których odnoszono się już we wcześniejszych skargach.
Pismami z dnia 5 lutego 2009 r., 16 kwietnia 2009 r., 28 marca 2011 r., 20 maja 2011 r., 15 czerwca 2011 r. i 5 lipca 2011 r. Komisja zwracała się do władz niemieckich o przekazanie informacji dotyczących portu lotniczego w Lubece, a następnie przypominała o tym. Władze niemieckie odpowiedziały pismami z dnia 5 marca 2009 r., 12 marca 2009 r., 9 lipca 2009 r., 14 października 2010 r., 16 maja 2011 r., 7 czerwca 2011 r., 29 czerwca 2011 r. i 15 lipca 2011 r.
W dniu 4 lipca 2011 r. Komisja otrzymała informacje od przedsiębiorstwa Ryanair. Informacje udzielone przez Ryanair zostały przekazane władzom niemieckim wraz z prośbą o przedstawienie ewentualnych uwag. Władz niemieckie odpowiedziały pismem z dnia 8 września 2011 r.
OPIS ŚRODKÓW
Pod koniec 2008 r. Infratil miał możliwość zrealizowania opcji sprzedaży w celu odsprzedania HL posiadanych 90% udziałów w FLG. Aby temu zapobiec, HL zgodziło się przejąć straty i koszty inwestycyjne Infratilu poniesione w okresie od stycznia do października 2009 r., pod warunkiem że Infratil wstrzyma się ze zrealizowaniem swoich opcji sprzedaży do października 2009 r. W październiku 2009 r. Infratil postanowił ostatecznie zakończyć swoją działalność w porcie lotniczym w Lubece i odsprzedał posiadane udziały HL.
Od listopada 2009 r. HL jest ponownie wyłącznym właścicielem FLG (100% udziałów) i zrekompensował poniesione straty. W latach 2010-2015 przewidziano szereg środków w zakresie infrastruktury i powiązanych z infrastrukturą. Ten projekt infrastrukturalny jest finansowany przez HL i kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn. Wydaje się, że niektóre ze środków infrastrukturalnych stanowią warunek wstępny, by przedsiębiorstwo Ryanair zdecydowało się ulokować bazę dla swojej floty w przedmiotowym porcie lotniczym.
Nabywając 90% udziałów w FLG władze HL przejęły również pożyczki udzielone FLG przez przedsiębiorstwo Infratil jako udziałowca. Władze HL podporządkowały pożyczki udzielone FLG przez HL jako udziałowca, ponieważ bez ich podporządkowania audytorzy FLG odmówili podpisania sprawozdania finansowego i wydania pozytywnej opinii na temat perspektyw kontynuacji działalności przez FLG. Audytorzy obawiali się, że FLG nie będzie w stanie kontynuować działalności gospodarczej w najbliższej przyszłości.
Władze niemieckie poinformowały, że opłaty za wykonywane na rzecz FLG usługi odladzania świadczone liniom lotniczym korzystającym z tego portu są fakturowane poniżej rzeczywistych kosztów. Ich zdaniem wyższy poziom kosztów nie jest akceptowany na rynku. Obecnie obowiązująca tabela opłat dla portu lotniczego w Lubece została opublikowana w 2006 r. Tabela opłat z 2006 r. ma zastosowanie do wszystkich linii lotniczych korzystających z tego portu lotniczego, z wyjątkiem indywidualnej umowy (jedynie między FLG a przedsiębiorstwem Ryanair). Tabela opłat z 2006 r. przewiduje zwolnienia z opłat za lądowanie w przypadku niektórych samolotów pasażerskich oraz obniżki dla nowych przedsiębiorstw i nowych przewoźników w zależności od liczby pasażerów.
W marcu 2010 r. przedsiębiorstwa Ryanair i FLG podpisały list towarzyszący w odniesieniu do pierwotnej umowy. Zgodnie z tą umową Ryanair wnosi opłatę od ilości obsłużonych samolotów w odniesieniu do wszystkich opłat lotniskowych, opłatę za każdego przylatującego pasażera, opłatę za zapewnienie bezpieczeństwa od każdego wylatującego pasażera. W zamian FLG płaci przedsiębiorstwu Ryanair lub księguje na jego rzecz za każdego pasażera przylatującego do portu lotniczego w Lubece kwotę dotyczącą usług marketingowych. Ponadto FLG jest zobowiązane wypłacić lub zaksięgować z tytułu każdego pasażera przylatującego do portu lotniczego w Lubece dodatkową opłatę w okresie obowiązywania umowy z marca 2010 r. W dniu 31 października 2010 r. przedsiębiorstwa Ryanair i FLG podpisały drugi list towarzyszący, w którym strony postanowiły przedłużyć obowiązywanie warunków pierwotnej umowy w perspektywie średnioterminowej.
Przedmiotowe środki wykraczają poza zakres formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie dotyczącej pomocy państwa nr C 24/2007.
OCENA ŚRODKA
Uznanie za pomoc państwa i zgodność z rynkiem wewnętrznym środków dotyczących przedsiębiorstwa Infratil
Zdaniem władz niemieckich władze HL w momencie podjęcia decyzji o przejęciu strat i kosztów inwestycyjnych Infratilu poniesionych w okresie od stycznia do października 2009 r. działały jak inwestor w gospodarce rynkowej. Na obecnym etapie Komisja ma wątpliwości, czy inwestor w gospodarce rynkowej zaoferowałby pokrycie strat, kosztów inwestycyjnych i inne środki, aby utrzymać Infratil w porcie lotniczym przez kolejne 10 miesięcy. Ponadto wydaje się, że zapłacona w rzeczywistości cena przewidziana w opcji przekracza cenę nabycia uzgodnioną w 2005 r. i w umowie z 2009 r. Władze niemieckie nie przedstawiły żadnych kalkulacji uzasadniających różnice w cenie nabycia. W związku z powyższym Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, zgodnie z którym pokrycie strat FLG, kosztów inwestycyjnych i inne środki w okresie od stycznia do października 2009 r. przyznane na rzecz Infratil oraz różnice między uzgodnioną w 2005 r. i 2009 r. ceną a rzeczywiście zapłaconą ceną stanowią pomoc operacyjną, która obniża bieżące koszty Infratilu. W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwość taka pomoc operacyjna jest co do zasady niezgodna z rynkiem wewnętrznym.
Uznanie za pomoc państwa i zgodność z rynkiem wewnętrznym środków na rzecz FLG po przejęciu przez HL w listopadzie 2009 r.
Pokrycie strat FLG przez HL
Władze niemieckie argumentują, że przedmiotowe środki dotyczą zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony i nie wchodzą w zakres przepisów UE dotyczących pomocy państwa. Wydaje się jednak, że większość przedmiotowych środków ma zasadnicze znaczenie dla działalności gospodarczej operatora portu lotniczego, a zatem mają zastosowanie przepisy UE dotyczące pomocy państwa. Ponadto władze niemieckie argumentują, że rekompensatę wypłaconą na rzecz FLG należy traktować jako rekompensatę z tytułu wykonywania obowiązku świadczenia usług publicznych. Na obecnym etapie Komisja ma poważne wątpliwości, czy wszystkie rodzaje działalności FLG można uznać za usług świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (dalej: "UOIG"). Niezależnie od tego wątpliwe jest, czy spełnione zostały wszystkie niezbędne kryteria określone w decyzji w sprawie UOIG. Dlatego Komisja ma poważne wątpliwości co do zgodności przedmiotowego środka ze wspólnym rynkiem.
Finansowanie projektu infrastrukturalnego FLG przez HL i kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn
Wydaje się, że przedmiotowe środki infrastrukturalne nie wchodzą w zakres polityki publicznej i kategorii bezpieczeństwa lotniczego. W sytuacji braku biznes planu i prognoz rentowności sporządzonych przez HL i kraj związkowy, Komisja ma poważne wątpliwości, czy finansowanie inwestycji w infrastrukturę zostało przyznane na normalnych warunkach rynkowych. W rezultacie Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, że przedmiotowe środki zawierają element pomocy państwa. Na obecnym etapie Komisja ma poważne wątpliwości co do zgodności z prawem przedmiotowego środka, gdyż nie jest on zgodny z kryteriami określonymi w wytycznych w sprawie sektora lotnictwa z 2005 r. Chodzi mianowicie o cel polegający na działaniu w interesie ogólnym, zadowalające średnioterminowe perspektywy wykorzystania, w szczególności dotyczy to istniejącej infrastruktury zwłaszcza portu lotniczego w Hamburgu, zapewnienie dostępu do infrastruktury na niedyskryminujących warunkach wszystkim potencjalnym użytkownikom tej infrastruktury, a także uniknięcie wpływu na rozwój wymiany handlowej w stopniu sprzecznym z interesem UE. Wydaje się, że środki infrastrukturalne są wstępnym warunkiem ulokowania przez przedsiębiorstwo Ryanair swojej bazy na przedmiotowym lotnisku. W związku z tym na obecnym etapie Komisja nie może wykluczyć, że przedmiotowa infrastruktura została zbudowana dla jednego konkretnego przedsiębiorstwa. Ponadto Komisja ma wątpliwości, czy pomoc jest ograniczona do niezbędnego minimum oraz stwarza efekt zachęty.
Podporządkowanie pożyczek udzielonych FLG przez HL jako udziałowca
Władze HL podporządkowały swoje pożyczki udzielone FLG przez HL jako udziałowca bez żądania dodatkowej odpłatności, dodatkowych gwarancji czy podniesienia stopy oprocentowania przedmiotowych pożyczek. Żaden inwestor w gospodarce rynkowej nie podporządkowałby udzielonych pożyczek bez dodatkowej odpłatności w szczególności w związku z trudną sytuacją finansową FLG oraz ryzykiem utraty płynności oraz nadmiernego zadłużenia i rosnących strat. W związku z tym Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, że podporządkowanie pożyczek od udziałowca zawiera element pomocy państwa. Na obecnym etapie Komisja ma poważne wątpliwości, czy FLG nie powinno zostać uznane za przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji od roku finansowego 2008-2009, a zatem czy również finansowanie operacyjne FLG oraz finansowanie środków infrastrukturalnych nie powinno być oceniane zgodnie z wytycznymi w sprawie ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Ponieważ pomoc na restrukturyzację nie została przyznana na podstawie planu restrukturyzacji, nie można uznać jej za pomoc na restrukturyzację zgodną z rynkiem wewnętrznym.
Uznanie za pomoc państwa środków na rzecz linii lotniczych
Opłaty za odladzanie samolotów naliczane poniżej rzeczywistych kosztów
Na obecnym etapie Komisja ma wątpliwości, czy inwestor w gospodarce rynkowej byłby skłonny świadczyć usługi odladzania poniżej poniesionych kosztów świadczonych usług i zgadzałby się na ciągłe pokrywanie strat bez perspektyw rentowności w przyszłości. Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, że linie lotnicze korzystające z portu lotniczego i usług odladzania otrzymują pomoc państwa, która obniża koszty operacyjne tych linii, a zatem nie można uznać jej za zgodną z rynkiem wewnętrznym.
Tabela opłat lotniskowych z 2006 r. i powiązane obniżki
Komisja stwierdza, że opłaty lotniskowe w porcie lotniczym w Hamburgu są znacząco wyższe niż opłaty lotniskowe w porcie lotniczym w Lubece. Nie kwestionując możliwości dywersyfikacji poziomu świadczonych usług, Komisja ma wątpliwości, czy linie lotnicze korzystające z portu lotniczego w Lubece płacą ceny rynkowe. Komisja stwierdza również, że poziom opłat lotniskowych w 2006 r. oraz dochodów niezwiązanych z lotnictwem prawdopodobnie prowadzi do powiększania się ujemnych wyników finansowych FLG od 2006 r. Z uwagi na brak biznes planu Komisja przyjmuje wstępne stanowisko, że tabela opłat lotniskowych z 2006 r. zawiera element pomocy państwa, której to pomocy nie można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym.
Umowy z marca i października 2010 r. między przedsiębiorstwami Ryanair i FLG
Komisja przyjmuje taką samą ocenę jak w przypadku tabeli opłat lotniskowych z 2006 r. i powiązanych obniżek.
Wydaje się, że środki nie spełniają wymogów żadnego z odstępstw przewidzianych w Traktacie. A zatem na obecnym etapie Komisja nie może wykluczyć, że pomoc ta stanowi nielegalną i niezgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc państwa.
TEKST PISMA
grafika
______(1)Infratil jest spółką inwestującą w infrastrukturę, mającą siedzibę w Nowej Zelandii. Infratil dokonuje inwestycji w sektorze energii, portów lotniczych i transportu publicznego. Obecnie posiada i obsługuje w szczególności następujące porty lotnicze: międzynarodowy port lotniczy w Wellington, Nowa Zelandia; port lotniczy Glasgow Prestwick oraz międzynarodowy port lotniczy w Kent, Zjednoczone Królestwo. W latach 2005-2009 Infratil był właścicielem i operatorem portu lotniczego w Lubece.
