Sprawozdanie półroczne z postępów w realizacji strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (2012/I)(2012/C 237/01)
(Dz.U.UE C z dnia 7 sierpnia 2012 r.)
Wprowadzenie
Niniejsze sprawozdanie z postępów przedstawia działania przeprowadzone w pierwszej połowie 2012 r. w kontekście realizacji strategii przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (dok. 15708/03) przyjętej przez Radę Europejską w grudniu 2003 roku, z uwzględnieniem uaktualnionego wykazu priorytetów (dok. 10747/08), który Rada przyjęła w czerwcu 2008 roku, i nowych kierunków działań (dok.17172/08), które Rada przyjęła w grudniu 2008 roku.
Od czasu ustanowienia Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), Wysoki Przedstawiciel, wspierany przez tę służbę, realizuje większość zadań wykonywanych wcześniej przez rotacyjną prezydencję Rady UE i stopniowo przejmuje pozostałe zadania, które obecnie nadal wykonuje rotacyjna prezydencja w ramach wspierania ESDZ, w szczególności przy okazji niektórych posiedzeń międzynarodowych. Przedstawiciele Wysokiego Przedstawiciela przewodniczą grupom roboczym Rady, które zajmują się nieproliferacją i rozbrojeniem, oraz prowadzą koordynację działań unijnych na międzynarodowych forach ds. nieproliferacji i rozbrojenia, dbając o to, by UE - zgodnie z postanowieniami traktatu lizbońskiego - nadal odgrywała aktywną i widoczną rolę. Podczas kilku posiedzeń międzynarodowych, które nie przewidują miejsca dla przedstawiciela UE, rotacyjna prezydencja nadal przedstawiała oświadczenia w imieniu UE lub w imieniu UE i jej państw członkowskich.
Zasadą przewodnią i nadrzędnym celem działań UE w omawianej dziedzinie jest w dalszym ciągu propagowanie upowszechniania traktatów, konwencji i innych instrumentów międzynarodowych, w tym także ich wdrażania na szczeblu krajowym, zgodnie z celami strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz europejskiej strategii bezpieczeństwa. Zgodnie z powyższym w pierwszym półroczu 2012 r. UE realizowała te cele podczas wszystkich kluczowych imprez, w szczególności na "Unijnej konferencji na temat nieproliferacji i rozbrojenia" - w lutym, na seulskim szczycie w sprawie bezpieczeństwa jądrowego - w marcu, na posiedzeniu komitetu przygotowawczego Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) - w kwietniu/maju, a także na wielu innych forach międzynarodowych, corocznych posiedzeniach stron konwencji, konferencjach itp.
UE nadal dokłada starań na rzecz efektywnego i wzajemnie dopełniającego się wykorzystania wszystkich dostępnych instrumentów i środków finansowych (budżetu WPZiB, Instrumentu na rzecz Stabilności, innych instrumentów), tak by zapewnić jak największą skuteczność działań UE wspierających organizacje międzynarodowe i państwa trzecie.
UE nadal prowadzi z partnerami i innymi państwami trzecimi ścisłą współpracę na rzecz światowego zbliżenia poglądów co do potrzeby wzmocnienia międzynarodowego systemu nieproliferacji. Kontynuowane są starania, by kwestie związane z nieproliferacją uwzględniać w stosunkach dwustronnych między UE a wszystkimi właściwymi państwami, w szczególności podczas posiedzeń poświęconych dialogowi politycznemu i w drodze mniej formalnych kontaktów.
1. KWESTIE ZWIĄZANE Z BRONIĄ JĄDROWĄ
Grupa Robocza ds. Nieproliferacji (CONOP) czyniła aktywne przygotowania do uczestnictwa w posiedzeniach Rady Zarządzających Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), które odbyły się w marcu i czerwcu 2012 roku. Omówiła i przygotowała wkłady UE na seulski szczyt w sprawie bezpieczeństwa jądrowego, posiedzenie komitetu przygotowawczego NPT, Grupy Dostawców Jądrowych, Grupy Australijskiej, a także na inne stosowne posiedzenia dotyczące kwestii jądrowych. Kontynuowała również wdrażanie "Nowych kierunków działań UE na rzecz zwalczania rozprzestrzeniania broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia", prowadząc dyskusje na temat różnorodnych działań zaplanowanych w tej dziedzinie, m.in. na temat czujności służb konsularnych i naukowych.
1.1 Działania podejmowane po konferencji przeglądowej Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (2010)
UE wzięła aktywny udział w posiedzeniu komitetu przygotowawczego Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) zorganizowanym w Wiedniu w dniach 30 kwietnia - 11 maja 2012 r. i złożyła sprawozdanie z podjętych przez siebie czynności w odniesieniu do realizacji planu działania przyjętego na konferencji przeglądowej NPT, którą zorganizowano w 2010 roku, w tym ustaleń dotyczących Bliskiego Wschodu. UE wydała jedno oświadczenie ogólne i trzy zespołowe oraz przedstawiła dwa dokumenty robocze (jeden dotyczący wprowadzenia w życie wniosków konferencji przeglądowej NPT z 2010 r. oraz zaleceń co do działań następczych i jeden odnoszący się do pokojowych zastosowań technologii jądrowych). Podczas posiedzenia komitetu przygotowawczego UE zorganizowała wspólnie z MAEA imprezę towarzyszącą, która poświęcona była drugiemu ze wspomnianych dokumentów roboczych i zgromadziła wielu uczestników. W oparciu o rezultaty przeprowadzonego z powodzeniem unijnego seminarium (Bruksela, 6 i 7 lipca 2011 r.) - stanowiącego przyczynek do wdrożenia przyjętej w dniu 13 grudnia 2010 r. decyzji Rady 2010/799/WPZiB w sprawie wsparcia procesu budowy zaufania prowadzącego do utworzenia na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia - kwestia podobnej inicjatywy następczej została omówiona z organizatorem konferencji, która odbędzie się w 2012 r. Prowadzone są prace nad zorganizowaniem przez UE jesienią przyszłego roku innej imprezy na ten temat, w ramach dyplomacji drugiego toru.
1.2 MAEA
UE zwiększa wsparcie dla działań Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) z siedzibę w Wiedniu. UE pozostaje jednym z kluczowych darczyńców na rzecz funduszu bezpieczeństwa jądrowego - od roku 2004 przeznaczyła na ten cel ponad 30 mln EUR. Jeśli chodzi o inne kwestie związane z bezpieczeństwem jądrowym, UE dzięki swej wiedzy technicznej wnosi wkład w szkolenia i warsztaty organizowane przez MAEA i skierowane do państw trzecich, służące zwiększaniu zdolności tych państw do zwalczania nielegalnego handlu materiałami jądrowymi i innymi materiałami promieniotwórczymi. UE i MAEA koordynują - m.in. za pośrednictwem grupy roboczej ds. monitorowania granic - swoje wsparcie w tej dziedzinie udzielane państwom trzecim. UE prowadzi także z MAEA dyskusje służące zacieśnieniu współpracy w innych obszarach działalności tej agencji, lepszemu wyeksponowaniu wkładów UE i lepszemu skoordynowaniu działań - w szczególności w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego - z myślą o tym, by zapewnić komplementarność i zapobiec nakładaniu się działań podejmowanych przez unijne centra doskonałości ds. CBRN i przez MAEA oraz by wykorzystać komplementarność tych działań.
Od roku 2008 Unia Europejska zobowiązała się w konkluzjach Rady do wniesienia - za pośrednictwem budżetu WPZiB oraz Instrumentu na rzecz Stabilności - wkładu w wysokości do 25 mln EUR na rzecz banku uranu niskowzbogaconego będącego pod nadzorem MAEA. UE zapewniła także ponad 5 mln EUR na międzynarodowy projekt rozbudowy i modernizacji laboratorium w Seibersdorfie. Wpłaty te zaczęły już być realizowane. W odniesieniu do banku uranu niskowzbogaconego będącego pod nadzorem MAEA, przeznaczona nań pierwsza wpłata (10 mln EUR wpłaconych MAEA za pośrednictwem Instrumentu na rzecz Stabilności w dniu 8 grudnia 2011 r.) zostanie uzupełniona drugą wpłatą wynoszącą 10 mln i pochodzącą z Instrumentu na rzecz Stabilności. Kolejny wkład ma pochodzić z budżetu WPZiB, a jego podstawą ma być decyzja Rady; planuje się, że zatwierdzenie tej decyzji przez Radę nastąpi na początku 2013 r. Jeśli chodzi o laboratorium w Seibersdorfie, pierwsza wpłata (4,75 mln EUR wypłacone MAEA za pośrednictwem Instrumentu na rzecz Stabilności w dniu 2 grudnia 2011 r.) zostanie uzupełniona dodatkową wpłatą w 2012 r. UE nadal udziela MAEA istotnego wsparcia technicznego w dziedzinie zabezpieczeń jądrowych w ramach komisyjnego programu wsparcia w ramach współpracy. Ponadto UE wykorzystuje różne pozostające w jej gestii instrumenty, by umożliwić bezpieczne wdrażanie pokojowych zastosowań technologii jądrowej w państwach trzecich, m.in. za pośrednictwem MAEA.
1.3 Traktat o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT)
UE aktywnie wspierała jak najszybsze wejście w życie Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych, opierając się na stosownych decyzjach Rady w sprawie wsparcia tego traktatu i prowadząc działania informacyjne skierowane do pozostałych państw wymienionych w załączniku II, gdyż ratyfikowanie przez nie traktatu jest niezbędne, aby mógł on wejść w życie. UE uaktualniła wewnętrzne wytyczne wspierające wejście w życie CTBT, na których podstawie dalej w różnych kontekstach - w tym w ramach posiedzeń poświęconych dialogowi politycznemu -prowadzone będą działania informacyjne na temat tego traktatu; dzięki temu proces ratyfikacji CTBT nabierze rozpędu.
UE prowadziła aktywne działania w celu wdrażania decyzji Rady 2008/588/WPZiB z dnia 15 lipca 2008 r. i 2010/461/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. W dniu 30 czerwca 2012 r. zakończono wdrażanie decyzji Rady 2008/588/WPZiB. W związku z nieprzewidzianymi opóźnieniami w zamówieniach na sprzęt, tymczasowy sekretariat techniczny Organizacji do spraw Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych zwrócił się o przedłużenie o dwa lata okresu wdrażania decyzji Rady 2010/461/WPZiB, który pierwotnie miał się zakończyć w dniu 16 maja 2012 r. UE pracuje nad ewentualnym dodatkowym wsparciem działań sekretariatu technicznego Organizacji do spraw Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych (projekt nowej decyzji Rady uzupełniającej decyzję Rady 2010/461/WPZiB został zatwierdzony przez CONOP i planuje się, że Rada przyjmie tę decyzję w 2012 r.).
1.4 Konferencja Rozbrojeniowa
UE nadal domagała się natychmiastowego rozpoczęcia negocjacji dotyczących Traktatu o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla broni jądrowej i cywilnych jądrowych instalacji wybuchowych (FMCT). Ponadto we wszystkich swoich wystąpieniach UE zgłaszała gotowość zaangażowania się we wszelkie pozostałe kwestie objęte programem tej konferencji, w szczególności takie, jak: rozbrojenie jądrowe, zapobieganie wyścigowi zbrojeń w przestrzeni kosmicznej i negatywne gwarancje bezpieczeństwa. UE intensyfikuje ponadto konstruktywne działania na rzecz tego, aby kolejne państwa przystąpiły do konferencji. W 2012 r. UE nadal będzie wykorzystywać wszelkie możliwości poczynienia postępów w rozmowach międzynarodowych i przygotuje się wewnętrznie do szybkiego rozpoczęcia negocjacji dotyczących traktatu o zakazie produkcji materiałów rozszczepialnych dla broni jądrowej i cywilnych jądrowych instalacji wybuchowych (FMCT) oraz będzie uczestniczyć w stosownych imprezach, m.in. organizowanych w ramach inicjatywy dotyczącej nieproliferacji i rozbrojenia (NPDI).
1.5 Kwestie regionalne (Iran, KRLD)
UE nadal w pełni angażuje się w podejmowane wysiłki na rzecz wypracowania w drodze negocjacji dyplomatycznego rozwiązania kwestii irańskiego programu jądrowego, w oparciu o NPT i pełne wdrożenie wszystkich odnośnych rezolucji RB ONZ i Rady Zarządzających MAEA. UE wezwała Iran do tego, by podjął konkretne i praktyczne kroki w celu budowy zaufania do wyłącznie pokojowego charakteru irańskiego programu jądrowego oraz by - w odpowiedzi na poważne obawy społeczności międzynarodowej - wywiązał się ze wszystkich swoich zobowiązań międzynarodowych. Iran musi w pełni współpracować z MAEA, tak by rozwiązane zostały nierozstrzygnięte kwestie, w tym te dotyczące możliwych aspektów wojskowych programu. Wysoki Przedstawiciel UE kontynuuje wraz z grupą E3 + 3 wysiłki, które służą angażowaniu Iranu w dyskusje nad treścią propozycji co do wstępnych kroków budowy zaufania (ostatnio podczas rundy rozmów z Iranem przeprowadzonej w dniach 18-19 czerwca 2012 r. w Moskwie) w związku z obawami, jakie budzi kwestia wzbogacania uranu 20 %. UE wyraziła żal w związku z tym, że Iran nie zaaprobował jeszcze formalnie dokumentu prezentującego zorganizowane podejście, który w dniu 8 czerwca 2012 r. omówiono także z MAEA i który nakreślałby możliwości rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii, w tym kwestii dotyczących ewentualnych wojskowych aspektów irańskiego programu jądrowego.
Jeśli chodzi o KRLD, UE zdecydowanie potępiła nieudaną próbę rakietową przeprowadzoną w dniu 13 kwietnia 2012 r., która stanowi wyraźne pogwałcenie rezolucji RB ONZ nr 1695, 1718 i 1874, i nadal domaga się, by KRLD zaprzestała prowadzenia wszystkich obecnych programów jądrowych i rakietowych w sposób całkowity, nieodwracalny i możliwy do zweryfikowania. UE nadal wzywa KRLD, by powróciła na drogę pełnego wywiązywania się z zobowiązań - wynikających z NPT i ustanawianych przez MAEA - dotyczących zabezpieczeń i na wniosek MAEA zapewniła jej dostęp do osób, dokumentacji, sprzętu i obiektów. UE konsekwentnie opowiada się za wznowieniem rozmów sześciostronnych. UE jeszcze mocniej angażuje się we wdrażanie rezolucji RB ONZ nr 1718 i 1874. UE nadal ulepsza realizację własnych autonomicznych środków ograniczających. W czerwcu 2012 r. zwróciła się do KRLD drogą dyplomatyczną, by nakłonić ją do ratyfikacji CTBT i powstrzymania się od wszelkich kolejnych prowokacji, w szczególności w postaci nowych prób jądrowych.
2. BROŃ CHEMICZNA
Rada przyjęła nową decyzję Rady wspierającą działania Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW). Negocjacje finansowe między Komisją a sekretariatem technicznym OPCW są zaawansowane, zatem wdrażanie tej nowej decyzji Rady powinno się wkrótce rozpocząć. Delegacje w Hadze pracowały nad stanowiskiem UE w sprawie przyszłej roli tej organizacji, mając na uwadze ostateczny, przedłużony termin zniszczenia wszystkich istniejących jeszcze zapasów broni chemicznej (tj. 29 kwietnia 2012 r.). Ustalono cztery priorytety: (i) całkowite zniszczenie istniejących jeszcze zapasów; (ii) upowszechnianie konwencji o zakazie broni chemicznej (CWC) (osiem państw wciąż nie jest stroną tej konwencji); (iii) rozpoczęcie działań na rzecz nieproliferacji; (iv) propagowanie budowania zdolności w odniesieniu do zapewniania - zgodnie z art. XI - ochrony i bezpieczeństwa w przemyśle chemicznym państw rozwijających się, a także reagowanie - zgodnie z art. X - na przypadki użycia broni chemicznej. Rozpoczęto koordynowanie działań ESDZ i delegacji w Hadze, po to by wypracować wspólne stanowisko UE na trzecią konferencję przeglądową OPCW (kwiecień 2013 r.).
UE dokładnie śledziła także sytuację w Libii, gdzie OPCW miała zapewniać nienaruszalność zapasów broni chemicznej powstałych w ramach dawnego libijskiego programu broni chemicznej.
3. BROŃ BIOLOGICZNA
W następstwie siódmej konferencji przeglądowej konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej (BTWC) (Genewa, grudzień 2011 r.) UE przystąpiła do przygotowania prac miedzy sesjami konferencji. Rolę UE omówiono na szczeblu grup roboczych i uzgodniono, że przygotowane zostanie wspólne stanowisko wspierające decyzje i zalecenia siódmej konferencji przeglądowej. Obejmuje to projekty związane z następującymi stałymi punktami rozmów: 1) współpraca i pomoc na arenie międzynarodowej; 2) wzmocnienie wdrażania na szczeblu krajowym; 3) budowanie zdolności w zakresie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej.
Sporządzono projekty nowych decyzji Rady - w sprawie wsparcia BTWC i w sprawie wsparcia działań Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) w dziedzinie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej w laboratoriach - które zatwierdzono na forum grup roboczych, tak by Rada mogła przyjąć te decyzje odpowiednio: w lipcu i jesienią.
4. RAKIETY BALISTYCZNE
UE zintensyfikowała prace w dziedzinie nierozprzestrzeniania rakiet balistycznych koncentrujące się na wspieraniu międzynarodowego kodeksu postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet balistycznych (ICOC). Decyzja Rady 2008/974/WPZiB z dnia 18 grudnia 2008 r., której termin wdrożenia upłynął 1 lipca 2011 r., umożliwiła przeprowadzenie szeregu działań obejmujących trzy główne aspekty tego kodeksu: upowszechnianie kodeksu, jego realizację i odpowiednio: jego umocnienie oraz usprawnienie jego funkcjonowania.
Na podstawie wcześniejszych działań i propozycji omawianych na forum CONOP, ESDZ zaproponowała rozszerzenie zakresu stosowania kolejnej decyzji Rady, by nadal wspierać ICOC, a także umożliwić UE działania w celu ogólnego wspierania nierozprzestrzeniania rakiet balistycznych. CONOP zatwierdził tę decyzję Rady w kwietniu 2012 r. Na podmiot odpowiedzialny za realizację wybrano po konsultacji z państwami członkowskimi Fundację na rzecz Badań Strategicznych (Fondation pour la Recherche Stratégique - FRS). UE aktywnie uczestniczyła w corocznym posiedzeniu sygnatariuszy kodeksu postępowania przeciwko rozprzestrzenianiu rakiet balistycznych, które odbyło się w dniach 31 maja - 1 czerwca 2012 r.; przedstawione przez nią podczas tego posiedzenia stanowisko zawierało zdecydowaną polityczną klauzulę o przystąpieniu państw trzecich. Pod koniec roku UE przygotuje także uroczystości z okazji dziesiątej rocznicy podpisania kodeksu. Przy okazji posiedzenia sygnatariuszy dokonano prezentacji nowej decyzji Rady.
W 2012 r. UE i jej państwa członkowskie kontynuowały wspieranie działań rumuńskiego przewodnictwa ICOC m.in. na rzecz utrwalenia obecnego klimatu sprzyjającego kodeksowi i na rzecz zwiększenia na arenie światowej wiedzy o celach kodeksu. Podczas seminarium pod hasłem "10 lat współpracy międzynarodowej", które zorganizowano w dniach 26-27 kwietnia w Bukareszcie w ramach obchodów dziesięciolecia podpisania kodeksu, przedstawiono prezentację na temat wizyty obserwatorów w Kourou w Gujanie Francuskiej (poprzedniego działania sfinansowanego ze środków UE).
5. ŁAGODZENIE ZAGROŻENIA CHEMICZNEGO, BIOLOGICZNEGO, RADIOLOGICZNEGO I JĄDROWEGO (CBRN)
UE skuteczniej wdraża unijny plan działania w zakresie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (przyjęty w 2009 roku), korzystając ze stosownych programów pomocowych w ramach instrumentów Wspólnoty Europejskiej (w szczególności Instrumentu na rzecz Stabilności) oraz mając na uwadze rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2010 r. (A7-0349/2010/P7_TA(2010)0467). W tym kontekście UE rozpoczęła prace nad ustanowieniem ośrodka szkoleniowego w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego we Wspólnym Centrum Badawczym Komisji Europejskiej; przewiduje się początkową inwestycję w wysokości 2,4 mln EUR.
W maju 2010 r. UE rozpoczęła inicjatywę pod hasłem "unijne centra doskonałości ds. CBRN". Unijne centra doskonałości ds. CBRN powstają w odpowiedzi na stwierdzony w niektórych państwach niedobór zdolności instytucjonalnych w zakresie łagodzenia zagrożenia CBRN: zagrożenia związanego z działaniami przestępczymi (rozprzestrzenianie CBRN lub terroryzm), zagrożenia o charakterze naturalnym (świńska grypa) czy zagrożenia wynikającego z przypadkowych katastrof (Bhopal czy Fukushima). Ich celem jest rozwijanie polityki w zakresie CBRN obejmującej wszystkie rodzaje ryzyka, na szczeblu krajowym i regionalnym, tak by przewidywać te zagrożenia i na nie reagować.
Są to, krótko mówiąc, działania strukturalne zmniejszające narażenie państw na incydenty związane z CBRN i służące - na zasadzie wzajemności - interesom regionów i bezpieczeństwu UE.
Aby osiągnąć tej cel, wspiera się tworzenie regionalnych wyspecjalizowanych sieci zajmujących się kwestiami prawnymi, regulacyjnymi, technicznymi, a także związanymi z kontrolą i egzekwowaniem w odniesieniu do łagodzenia zagrożenia CBRN. Trwa tworzenie pięciu ośrodków regionalnych: w Afryce Północnej, państwach atlantyckiego wybrzeża Afryki, na Bliskim Wschodzie, w południowo-wschodniej Europie (Zakaukazie, Republika Mołdawii, Ukraina) oraz w Azji Południowo-Wschodniej, które wkrótce zaczną działalność. Kolejnym krokiem będzie otwarcie regionalnych sekretariatów w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Środkowej i w państwach Zatoki Perskiej. Obecnie realizowane są 33 projekty, o wartości blisko 26 mln EUR; znajdują się one na różnych etapach zaawansowania - trwająca ocena ofert lub projekt na etapie definiowania.
Centra doskonałości wraz z innymi środkami unijnymi zapewnianymi z budżetu WPZiB (zob. pkt 7) przyczyniają się do realizacji celów rezolucji RB ONZ nr 1540 dotyczącej nielegalnego handlu lub wykorzystania materiałów CBRN do celów przestępczych. Podstawą działania centrów doskonałości jest obowiązkowy charakter wdrażania rezolucji RB ONZ nr 1540; idą jednak o krok dalej, oferując kompleksowy pakiet narzędzi umożliwiających zwalczanie zagrożenia, niezależnie od jego źródeł.
6. OŚRODKI ANALITYCZNE
Na podstawie decyzji Rady 2010/430/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. prace podejmowane przez UE w ramach realizacji strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia aktywnie wspomaga Konsorcjum UE ds. Nieproliferacji, które rozpoczęło działalność w styczniu 2011 roku. W następstwie pierwszego spotkania konsultacyjnego (spotkania inauguracyjnego) europejskiej sieci niezależnych ośrodków analitycznych zajmujących się nieproliferacją (23-24 maja 2011 r.) oraz unijnego seminarium wspierającego ustanowienie na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od BMR (6-7 lipca 2011 r.), w dniach 3-4 lutego 2012 r. z powodzeniem zorganizowano pierwsze coroczne spotkanie - "Unijną konferencję na temat nieproliferacji i rozbrojenia", która zgromadziła blisko 200 uczestników z państw UE i z państw trzecich. Kolejną konferencję zaplanowano w roku 2014. W okresie przed tą konferencją konsorcjum - we współpracy z innymi europejskimi ośrodkami analitycznymi zajmującymi się przedmiotową dziedziną - kontynuuje opracowywanie stosownych dokumentów roboczych na temat wdrażania strategii przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia; dokumenty te są publicznie dostępne na portalu konsorcjum pod adresem: http://www.nonproliferation.eu/.
7. REZOLUCJA RADY BEZPIECZEŃSTWA ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH NR 1540 ORAZ KONTROLA WYWOZU
Wyrazem wieloletniego unijnego zaangażowania w działania na rzecz wdrożenia rezolucji nr 1540 i 1977 jest podpisanie przez UE wraz z USA wspólnego oświadczenia przy okazji 66. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork, 19 października 2011 r.).
UE zwiększyła w związku z tym udzielane państwom trzecim wsparcie w wywiązywaniu się z zobowiązań wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1540 oraz w podnoszeniu kwalifikacji urzędników państwowych zajmujących się kontrolą wywozu; w tym celu UE zorganizowała wspólnie z oenzetowskim Biurem ds. Rozbrojenia i komitetem ustanowionym na mocy wspomnianej rezolucji nr 1540 szereg warsztatów regionalnych, a także przeprowadziła wizyty dwustronne. Sporządzono projekt nowej decyzji Rady wspierającej rezolucję RB ONZ nr 1540, która to decyzja koncentruje się na działaniach krajowych służących wdrożeniu tej rezolucji; prace nad tą decyzją dobiegają końca, a ma być ona wdrażana wspólnie z oenzetowskim Biurem ds. Rozbrojenia w ramach wsparcia prac komitetu ustanowionego na mocy rezolucji nr 1540, którego mandat przedłużono o 10 lat na mocy rezolucji nr 1977 przyjętej w kwietniu 2011 r.
Rozporządzenie 1232/2011 przyjęte w dniu 16 listopada 2011 r. oraz rozporządzenie 388/2012 przyjęte w dniu 19 kwietnia 2012 r. wprowadzają dalsze zmiany w unijnym systemie kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania.
UE zainicjowała ponadto szeroko zakrojony program pomocy technicznej w zakresie kontroli wywozu, który koncentruje się w pierwszym rzędzie na państwach sąsiadujących z UE, lecz będzie stopniowo rozszerzany na obszar Azji Południowo-Wschodniej i region Morza Śródziemnego. W tym kontekście UE współfinansowała "Konferencję międzynarodowych, regionalnych i subregionalnych organizacji branżowych na temat rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1540 (2004)", która odbyła się w dniach 23-25 kwietnia 2012 r. w Wiesbaden (Niemcy), a w dniach 7-9 maja 2012 r. wraz z USA współorganizowała 13. międzynarodową konferencję na temat kontroli wywozu w Portorožu (Słowenia).
8. PRZESTRZEŃ KOSMICZNA
W oparciu o konkluzje Rady z dnia 27 września 2010 r., zawierające poprawioną wersję projektu Kodeksu postępowania dotyczącego działań w przestrzeni kosmicznej, UE przeprowadziła konsultacje z pewną liczbą państw realizujących już działania w przestrzeni kosmicznej i takich, które jeszcze nie podjęły takich działań, by omówić z nimi ten projekt i poznać ich opinie. Na podstawie tych konsultacji UE sporządziła zmienioną wersję projektu i zaprezentowała ją w dniu 5 czerwca 2012 r. w Wiedniu, na posiedzeniu, w którym udział wzięło 110 uczestników z ponad 40 państw. Posiedzenie to stało się okazją do oficjalnego rozpoczęcia wielostronnych działań dyplomatycznych prowadzących do finalizacji kodeksu. Pierwsze wielostronne posiedzenie ekspertów, na którym omówiony zostanie projekt kodeksu, odbędzie się w październiku 2012 r., a uczestniczyć w nim będą mogli eksperci z wszystkich państw. Aby sfinalizować kodeks, potrzebnych będzie więcej takich wielostronnych posiedzeń ekspertów. Pozwolą one na przygotowanie dalszych kroków dyplomatycznych, w tym konferencji dyplomatycznej ad hoc, podczas której wspomniany kodeks zostanie otwarty do podpisu.
9. KLAUZULE DOTYCZĄCE BRONI MASOWEGO RAŻENIA (BMR)
Zgodnie ze strategią przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, kwestia nierozprzestrzeniania BMR była nadal uwzględniana przez UE w stosunkach umownych z państwami trzecimi.
Poczyniono dalsze postępy w negocjowaniu klauzul dotyczących BMR w stosownych umowach między UE a państwami trzecimi, w szczególności z Merkosurem, Afganistanem, Australią, Azerbejdżanem, Kanadą, Kazachstanem i Malezją.
10. FORA WIELOSTRONNE
11. POSIEDZENIA POŚWIĘCONE DIALOGOWI POLITYCZNEMU
Posiedzenia poświęcone dialogowi politycznemu na temat nieproliferacji i rozbrojenia zorganizowano - na szczeblu grup roboczych - z RPA (w Wiedniu w dniu 8 maja 2012 r.) i z Argentyną (w Wiedniu w dniu 9 maja 2012 r.). Nieformalne konsultacje na temat nieproliferacji i rozbrojenia zostały przeprowadzone m.in. z Indiami (w Brukseli w dniu 29 marca 2012 r.), Brazylią, Egiptem, Federacją Rosyjską, USA i oenzetowskim Biurem ds. Rozbrojenia (w Wiedniu w dniu 30 kwietnia 2012 r.) oraz z Japonią (w Wiedniu w dniu 11 maja 2012 r.).
