Komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego - Roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej - Rok budżetowy 2009.

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE UNII EUROPEJSKIEJ - ROK BUDŻETOWY 2009

(2011/C 332/01)

(Dz.U.UE C z dnia 14 listopada 2011 r.)

INFORMACJA DODATKOWA ZAŁĄCZONA DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za 2010 r. sporządzono na podstawie informacji przedstawionych przez instytucje i organy na mocy art. 129 ust. 2 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Niniejszym oświadczam, że sprawozdanie to zostało sporządzone zgodnie z tytułem VII tego rozporządzenia finansowego oraz z zasadami, regułami i metodami rachunkowości określonymi w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

Księgowi tych instytucji i organów przekazali mi wszystkie informacje niezbędne w celu sporządzenia sprawozdania finansowego prezentującego aktywa i pasywa Unii Europejskiej oraz wykonanie budżetu, jak również potwierdzili ich wiarygodność.

Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed popisaniem sprawozdania finansowego Komisji Europejskiej, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację finansową Unii Europejskiej we wszystkich istotnych aspektach.

	Philippe TAVERNE
	Księgowy Komisji

CZĘŚĆ  I

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe unii europejskiej I informacja dodatkowa

BILANS

mln EUR
	Nota	31.12.2010	31.12.2009 (po przekształceniu)
AKTYWA TRWAŁE:
Wartości niematerialne i prawne	2.1	108	72
Rzeczowe aktywa trwałe	2.2	4 813	4 859
Inwestycje długoterminowe	2.3	2 555	2 379
Pożyczki	2.4	11 640	10 764
Zaliczkowanie długoterminowe	2.5	44 118	41 544
Należności długoterminowe	2.6	40	55
		63 274	59 673
AKTYWA OBROTOWE:
Zapasy	2.7	91	77
Inwestycje krótkoterminowe	2.8	2 331	1 791
Zaliczkowanie krótkoterminowe	2.9	10 078	9 436
Należności krótkoterminowe	2.10	13 501	8 958
Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne	2.11	22 063	23 372
		48 064	43 634
AKTYWA OGÓŁEM		111 338	103 307
ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE:
Świadczenia pracownicze	2.12	(37 172)	(37 242)
Rezerwy długoterminowe	2.13	(1 317)	(1 469)
Finansowe zobowiązania długoterminowe	2.14	(11 445)	(10 559)
Inne zobowiązania długoterminowe	2.15	(2 104)	(2 178)
		(52 038)	(51 448)
ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE:
Rezerwy krótkoterminowe	2.16	(214)	(213)
Finansowe zobowiązania krótkoterminowe	2.17	(2 004)	(40)
Zobowiązania wobec wierzycieli	2.18	(84 529)	(93 884)
		(86 747)	(94 137)
ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM		(138 785)	(145 585)
AKTYWA NETTO		(27 447)	(42 278)
Kapitały rezerwowe	2.19	3 484	3 323
Kwoty, do wniesienia których należy wezwać państwa członkowskie(*)	2.20	(30 931)	(45 601)
AKTYWA NETTO		(27 447)	(42 278)
Szczegółowe informacje dotyczące przekształcenia niektórych wartości liczbowych z 2009 r. znajdują się w notach 2.5.2, 2.9.2, 2.10.3 i 3.4.1. (*) W dniu 15 grudnia 2010 r. Parlament Europejski przyjął budżet, który zapewnia zapłatę zobowiązań krótkoterminowych Unii z zasobów własnych, które zostaną pobrane przez państwa członkowskie lub do wniesienia których wezwie się państwa członkowskie w 2011 r. Ponadto, zgodnie z art. 83 regulaminu pracowniczego (rozporządzenie Rady nr 259/68 z dnia 29 lutego 1968 r. z późn. zm.) państwa członkowskie wspólnie gwarantują wypłacanie świadczeń emerytalnych i rentowych.

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO

mln EUR
	Nota	2010	2009 (po przekształceniu)
PRZYCHODY OPERACYJNE
Przychody z tytułu zasobów własnych i wkładów	3.1	122 328	110 537
Pozostałe przychody operacyjne	3.2	8 188	7 532
		130 516	118 069
KOSZTY OPERACYJNE
Koszty administracyjne	3.3	(8 614)	(8 133)
Koszty operacyjne	3.4	(103 764)	(102 504)
		(112 378)	(110 637)
NADWYŻKA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ		18 138	7 432
Przychody finansowe	3.5	1 178	835
Koszty finansowe	3.6	(661)	(594)
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych	2.12	(1 003)	(683)
Udział w deficycie netto wspólnych przedsiębiorstw i jednostek stowarzyszonych	3.7	(420)	(103)
WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK		17 232	6 887
Szczegółowe informacje dotyczące przekształcenia niektórych wartości liczbowych z 2009 r. znajdują się w notach 2.5.2, 2.9.2, 2.10.3 i 3.4.1.

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

mln EUR
	Note	2010	2009 (po przekształceniu)
Wynik ekonomiczny za rok	4.2	17 232	6 887
Działalność operacyjna
Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych		28	22
Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych		358	448
Straty z tytułu utraty wartości inwestycji (lub ich odwrócenie)		0	(17)
Zmiana stanu pożyczek		(876)	(7 199)
Zmiana stanu zaliczkowania długoterminowego		(2 574)	(12 521)
Zmiana stanu należności długoterminowych		15	(10)
Zmiana stanu zapasów		(14)	7
Zmiana stanu zaliczkowania krótkoterminowego		(642)	827
Zmiana stanu należności krótkoterminowych		(4 543)	2 962
Zmiana stanu rezerw długoterminowych		(152)	128
Zmiana stanu długoterminowych zobowiązań finansowych		886	7 210
Zmiana stanu innych długoterminowych zobowiązań		(74)	(48)
Zmiana stanu rezerw krótkoterminowych		1	(134)
Zmiana stanu krótkoterminowych zobowiązań finansowych		1 964	(79)
Zmiana stanu zobowiązań wobec wierzycieli		(9 355)	4 207
Nadwyżka budżetowa za poprzedni rok ujęta jako przychód niepieniężny		(2 254)	(1 796)
Pozostałe przepływy niepieniężne		(149)	54
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych	4.3	(70)	(313)
Działalność inwestycyjna
Zmiana stanu wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych		(374)	(464)
Zmiana stanu inwestycji długoterminowych		(176)	(284)
Zmiana stanu inwestycji krótkoterminowych		(540)	(239)
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO		(1 309)	(352)
Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych netto		(1 309)	(352)
Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne na początek roku	2.11	23 372	23 724
Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne na koniec roku	2.11	22 063	23 372
Szczegółowe informacje dotyczące przekształcenia niektórych wartości liczbowych z 2009 r. znajdują się w notach 2.5.2, 2.9.2, 2.10.3 i 3.4.1.

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

mln EUR
	Kapitał rezerwowy (A)		Kwoty, do których wniesienia należy wezwać państwa członkowskie (B)
	Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny według wartości godziwej	Inne kapitały rezerwowe	Skumulowana nadwyżka/(deficyt)	Wynik ekonomiczny za rok	Aktywa netto = (A)+(B)
STAN NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2008 R.	41	3 074	(63 225)	12 686	(47 424)
Zmiany stanu kapitału rezerwowego Funduszu Gwarancyjnego	28	196	(196)
Zmiany wartości godziwej					28
Inne (po przekształceniu)		(1)	28		27
Alokacja wyniku ekonomicznego za 2008 r.		(15)	12 701	(12 686)	0
Wynik budżetowy za 2008 r. przypisany państwom członkowskim			(1 796)		(1 796)
Wynik ekonomiczny za rok (po przekształceniu)				6 887	6 887
STAN NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2009 R. (po przekształceniu)	69	3 254	(52 488)	6 887	(42 278)
Zmiany stanu kapitału rezerwowego Funduszu Gwarancyjnego	(130)	273	(273)
Zmiany wartości godziwej					(130)
Inne		4	(21)		(17)
Alokacja wyniku ekonomicznego za 2009 r.(po przekształceniu)		14	6 873	(6 887)	0
Wynik budżetowy za 2009 r. przypisany państwom członkowskim			(2 254)		(2 254)
Wynik ekonomiczny za rok				17 232	17 232
STAN NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2009 R.	(61)	3 545	(48 163)	17 232	(27 447)

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO:

1. ISTOTNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

1.1 PODSTAWA PRAWNA I ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej obejmuje sprawozdanie Unii Europejskiej, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (w likwidacji). Sprawozdanie to sporządza się zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. (Dz.U. L 248 z 16 września 2002 r.) w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania ww. rozporządzenia finansowego.

Zgodnie z art. 133 rozporządzenia finansowego Unia Europejska przygotowała swoje skonsolidowane sprawozdanie finansowe za 2010 r. w oparciu o system rachunkowości memoriałowej bazujący na Międzynarodowych standardach rachunkowości dla sektora publicznego (IPSAS) lub na Międzynarodowych standardach sprawozdawczości finansowej (IFRS). Wspomniane zasady rachunkowości przyjęte przez księgowego Komisji mają być stosowane we wszystkich instytucjach i organach UE objętych konsolidacją, co pozwala na wprowadzenie jednolitych zasad rachunkowości oraz wyceny i prezentacji sprawozdań w celu harmonizacji procesu sporządzania sprawozdań finansowych i konsolidacji. Konta prowadzone są w euro w układzie roku kalendarzowego.

1.2 ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie przydatnych dla szerokiego kręgu odbiorców informacji o sytuacji finansowej, wynikach i przepływach pieniężnych danego podmiotu. W przypadku UE jako podmiotu sektora publicznego bardziej konkretnym celem jest dostarczenie informacji przydatnych w procesie decyzyjnym oraz wykazanie, że podmiot rozlicza się z powierzonych mu środków. Niniejszy dokument został sporządzony w oparciu o wyżej wymienione cele. Artykuł 124 rozporządzenia finansowego określa zasady rachunkowości, zgodnie z którymi należy sporządzać sprawozdania finansowe:

- kontynuacja działalności;

- ostrożność;

- jednolite metody rachunkowości;

- porównywalność informacji;

- istotność;

- zakaz kompensat;

- nadrzędność treści nad formą;

- zasada memoriałowa.

Sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami wiąże się z koniecznością dokonania przez kierownictwo szacunków, które mają wpływ na kwoty wykazywane w niektórych pozycjach skonsolidowanego bilansu i skonsolidowanego rachunku wyniku ekonomicznego, a także związane z nimi pozycje aktywów i zobowiązań warunkowych.

1.3 KONSOLIDACJA

Zakres konsolidacji

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe UE obejmuje wszystkie znaczące jednostki kontrolowane (instytucje i agencje), jednostki stowarzyszone i wspólne przedsiębiorstwa, co stanowi 43 jednostki kontrolowane, 5 wspólnych przedsiębiorstw i 4 jednostki stowarzyszone. Pełna lista jednostek objętych konsolidacją znajduje się w nocie 10. W porównaniu z 2009 r. konsolidacją dodatkowo objęto trzy jednostki kontrolowane (jedną instytucję, dwie agencje), jedną jednostkę stowarzyszoną oraz jedno wspólne przedsiębiorstwo. Wpływ poszerzenia zakresu konsolidacji na skonsolidowane sprawozdanie finansowe jest nieznaczny.

Jednostki kontrolowane

Decyzja o objęciu jednostki konsolidacją opiera się na koncepcji kontroli. Jednostki kontrolowane to jednostki, o których polityce finansowej i operacyjnej bezpośrednio lub pośrednio decyduje Unia Europejska, aby móc czerpać korzyści z ich działalności. Wykonywanie tego typu uprawnień musi być możliwe na bieżąco. Jednostki kontrolowane są w pełni objęte konsolidacją. Konsolidacja rozpoczyna się od samego początku objęcia kontroli, a kończy się z momentem zakończenia sprawowania kontroli.

Najpowszechniejszymi wskaźnikami sprawowania kontroli w ramach Unii Europejskiej są: utworzenie jednostki na mocy traktatów ustanawiających lub prawa wtórnego, finansowanie jednostki z budżetu ogólnego, posiadanie praw głosu w organach zarządzających, przeprowadzanie kontroli przez Europejski Trybunał Obrachunkowy i udzielanie absolutorium przez Parlament Europejski. Oczywiste jest, że należy dokonać oceny na poziomie jednostki, aby móc zadecydować, czy jedno z wyżej wymienionych kryteriów lub wszystkie z nich są wystarczające do stwierdzenia faktu sprawowania kontroli.

Zgodnie z tym podejściem uznaje się, że instytucje UE (poza EBC) oraz agencje (poza agencjami wchodzącymi w skład dawnego drugiego filara) są pod wyłączną kontrolą UE, a zatem są objęte konsolidacją. Za jednostkę kontrolowaną uznaje się również Europejską Wspólnotę Węgla i Stali w likwidacji (EWWiS).

Wszystkie istotne transakcje i salda pomiędzy jednostkami kontrolowanymi przez UE podlegają wyeliminowaniu, a niezrealizowane zyski i straty z transakcji pomiędzy jednostkami nie są istotne, więc nie zostały wyeliminowane.

Wspólne przedsiębiorstwa

Wspólne przedsiębiorstwo jest wynikiem ustaleń umownych, na mocy których Unia Europejska i jedna lub więcej stron ("wspólnicy") podejmują działalność gospodarczą podlegającą wspólnej kontroli. Wspólna kontrola jest to określony w umowie podział bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad działalnością z możliwością świadczeń.

Udziały we wspólnych przedsiębiorstwach wykazywane są zgodnie z metodą praw własności i są początkowo ujmowane według kosztu. Udział Unii Europejskiej w wynikach wspólnie kontrolowanych jednostek jest ujmowany w rachunku wyniku ekonomicznego UE, a jej udział w zmianach stanu kapitału rezerwowego jest ujmowany w kapitale rezerwowym UE. Wartość księgowa wspólnego przedsiębiorstwa w sprawozdaniu finansowym UE w dniu bilansowym jest równa kosztowi początkowemu wraz ze wszystkimi zmianami (dalsze wkłady, udział w wynikach i zmianach stanu kapitału rezerwowego, utraty wartości oraz dywidendy).

Niezrealizowane zyski i straty z transakcji pomiędzy Unią Europejską a jej wspólnie kontrolowanymi jednostkami nie są znaczące, w związku z czym nie zostały wyeliminowane. Zasady rachunkowości stosowane przez wspólne przedsiębiorstwa mogą różnić się od zasad przyjętych przez Unię Europejską dla tych samych transakcji i zdarzeń w podobnych okolicznościach.

Jednostki stowarzyszone

Jednostki stowarzyszone to jednostki, na które Unia Europejska bezpośrednio lub pośrednio wywiera znaczący wpływ, lecz nie ma nad nimi kontroli. Przyjmuje się, że znaczący wpływ występuje wtedy, gdy Komisja Europejska posiada bezpośrednio lub pośrednio przynajmniej 20 % praw głosu.

Udział finansowy w jednostkach stowarzyszonych wykazywany jest zgodnie z metodą praw własności i jest początkowo ujmowany według kosztu. Udział Unii Europejskiej w wynikach jednostek stowarzyszonych jest ujmowany w rachunku wyniku ekonomicznego UE, a jej udział w zmianach stanu kapitału rezerwowego jest ujmowany w kapitale rezerwowym UE. Wartość księgowa jednostki stowarzyszonej w sprawozdaniu finansowym UE w dniu bilansowym jest równa kosztowi początkowemu wraz ze wszystkimi zmianami (dalsze wkłady, udział w wynikach i zmianach stanu kapitału rezerwowego, utraty wartości oraz dywidendy). Otrzymane wypłaty od jednostek stowarzyszonych obniżają wartość bilansową aktywów. Niezrealizowane zyski i straty z transakcji pomiędzy Unią Europejską a jej jednostkami stowarzyszonymi nie są znaczące, w związku z czym nie zostały wyeliminowane.

Zasady rachunkowości stosowane przez jednostki stowarzyszone mogą różnić się od zasad przyjętych przez Unię Europejską dla tych samych transakcji i zdarzeń w podobnych okolicznościach. W przypadku gdy Unia Europejska posiada przynajmniej 20 % funduszu kapitału inwestycyjnego, UE stara się nie wywierać znaczącego wpływu. Fundusze te traktuje się zatem jako instrumenty finansowe sklasyfikowane jako dostępne do sprzedaży, w związku z czym nie stosuje się metody praw własności.

Jednostki nieobjęte konsolidacją, których funduszami zarządza Komisja

Funduszami programu ubezpieczeń zdrowotnych dla pracowników Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz funduszu gwarancyjnego dla uczestników zarządza w ich imieniu Komisja, jednak z uwagi na to, że jednostki te nie są kontrolowane przez Unię Europejską, nie są one też ujęte w jej skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym - bardziej szczegółowe informacje na temat odpowiednich kwot znajdują się w nocie 11.

1.4 PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1.4.1 Waluta i zasady przeliczania

Waluta funkcjonalna i sprawozdawcza

Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w mln euro, przy czym euro jest walutą funkcjonalną i sprawozdawczą Unii Europejskiej.

Transakcje i salda

Transakcje w walutach obcych przelicza się na euro według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Dodatnie i ujemne różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji w walutach obcych oraz z przeliczenia na koniec roku kursów wymiany pieniężnych składników aktywów i zobowiązań denominowanych w walutach obcych ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego.

Inne metody przeliczania stosuje się w przypadku rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które zachowują wartość w euro według kursu na dzień zakupu.

Stan na koniec roku pieniężnych składników aktywów i zobowiązań denominowanych w walutach obcych przelicza się na euro według kursu obowiązującego na dzień 31 grudnia:

Kurs wymiany EUR

Waluta	31.12.2010	31.12.2009
BGN	1,9558	1,9558
CZK	25,0610	26,4730
DKK	7,4535	7,4418
EEK	15,6466	15,6466
GBP	0,8607	0,8881
HUF	277,9500	270,4200
LVL	0,7094	0,7093
LTL	3,4528	3,4528
PLN	3,9750	4,1045
RON	4,2620	4,2363
Waluta	31.12.2010	31.12.2009
SEK	8,9655	10,2520
CHF	1,2504	1,4836
JPY	108,6500	133,1600
USD	1,3362	1,4406

Zmiany w wartości godziwej papierów wartościowych reprezentujących wartości pieniężne, denominowanych w walucie obcej i sklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży, które powiązane są z różnicami kursowymi, ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego. Różnice kursowe dotyczące niepieniężnych składników aktywów i zobowiązań finansowych, wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, ujmowane są w rachunku wyniku ekonomicznego. Różnice kursowe dotyczące niepieniężnych składników aktywów finansowych zaklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży wykazywane są w kapitale rezerwowym z aktualizacji wyceny według wartości godziwej.

1.4.2 Wykorzystanie szacunków

Zgodnie z IPSAS i z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym muszą opierać się na szacunkach i założeniach kierownictwa, których podstawą są możliwie jak najbardziej wiarygodne dostępne informacje. Istotne szacunki dotyczą m.in. kwot na świadczenia pracownicze, rezerw, ryzyka finansowego związanego z zapasami i należnościami, naliczonych dochodów i rozliczeń międzyokresowych biernych kosztów, aktywów i zobowiązań warunkowych oraz stopnia utraty wartości w przypadku wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych. Rzeczywiste wyniki mogą nie pokrywać się z szacunkami. Zmiany w zakresie szacunków znajdują odzwierciedlenie w okresie, w którym stają się one wiadome.

1.5 BILANS

1.5.1 Wartości niematerialne i prawne

Zakupione licencje na oprogramowanie komputerowe wykazywane są według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie i odpisy z tytułu utraty wartości. Te aktywa amortyzuje się metodą liniową przez szacowany okres ich użytkowania. Wartości niematerialne i prawne powstałe w wyniku procesów wewnętrznych są kapitalizowane, gdy spełnione są odpowiednie kryteria określone w zasadach rachunkowości UE. Koszty, które można kapitalizować, obejmują wszystkie koszty, które można bezpośrednio przypisać, niezbędne do opracowania, wytworzenia i przygotowania danego składnika aktywów, aby mógł on funkcjonować w sposób zgodny z zamierzeniami kierownictwa. Koszty powiązane z działaniami naukowo-badawczymi, koszty prac rozwojowych oraz koszty utrzymania, których nie można kapitalizować, uznaje się za wydatki poniesione.

1.5.2 Rzeczowe aktywa trwałe

Wszystkie rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie i odpisy z tytułu utraty wartości. Koszt historyczny obejmuje wydatki, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub budowy składnika aktywów.

Późniejsze koszty włączane są do wartości bilansowej składnika aktywów lub ujmowane jako odrębny składnik aktywów, jedynie gdy jest prawdopodobne, że przyszłe korzyści ekonomiczne lub świadczenia związane z danym składnikiem aktywów wpłyną do Unii Europejskiej oraz pod warunkiem, że możliwa jest wiarygodna wycena kosztu tego składnika aktywów. Koszty związane z naprawą i utrzymaniem wykazywane są w rachunku wyniku ekonomicznego w okresie obrachunkowym, w którym zostały poniesione. Ponieważ Unia Europejska nie zaciąga pożyczek pieniężnych w celu sfinansowania zakupu rzeczowych aktywów trwałych, nie istnieją żadne koszty takich pożyczek powiązane z tego rodzaju zakupami.

Grunty i dzieła sztuki nie podlegają amortyzacji, jako że uznaje się, że mają one nieokreślony okres użytkowania. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji, ponieważ aktywa te nie są jeszcze dostępne do użytku. Inne składniki aktywów amortyzowane są metodą liniową w celu alokacji ich kosztu do ich wartości rezydualnej przez szacunkowy okres ich użytkowania:

Stawki amortyzacji

Aktywa	Stawka amortyzacji metodą liniową
Budynki	4 %
Urządzenia, maszyny i narzędzia	10 % do 25 %
Meble	10 % do 25 %
Wyposażenie i instalacje	10 % do 33 %
Samochody	25 %
Sprzęt komputerowy	25 %
Inne rzeczowe aktywa trwałe	10 % do 33

Zyski i straty ze sprzedaży ustala się porównując wpływy, pomniejszone o koszty sprzedaży, z wartością bilansową sprzedanego składnika aktywów i ujmuje się je w rachunku wyniku ekonomicznego.

Leasing

Leasing rzeczowych aktywów trwałych, w przypadku którego zasadniczo całe ryzyko oraz korzyści związane z własnością przypadają na Unię Europejską, uznaje się za leasing finansowy. Leasing finansowy ujmuje się w kwotach równych wartości godziwej przedmiotu leasingu, ustalonej na dzień rozpoczęcia leasingu, lub w kwotach równych wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych, jeżeli jest ona niższa od wartości godziwej. Każdą opłatę leasingową wykazuje się w podziale na zobowiązanie i koszty finansowe, aby uzyskać stałą stopę w stosunku do nieuregulowanego salda zobowiązań finansowych. Zobowiązania z tytułu opłat leasingowych bez uwzględnienia kosztów finansowych ujmuje się w innych zobowiązaniach (długo- i krótkoterminowych.) Odsetki od kosztów finansowych ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego przez okres leasingu, tak aby uzyskać stałą okresową stopę procentową w stosunku do nieuregulowanego salda zobowiązania w każdym z okresów. Aktywa posiadane na podstawie leasingu finansowego amortyzuje się przez okres użytkowania składnika aktywów lub przez okres leasingu, w zależności od tego, który z nich jest krótszy.

Leasing, w przypadku którego leasingodawca zachowuje znaczącą część ryzyka i korzyści związanych z własnością, jest leasingiem operacyjnym. W przypadku leasingu operacyjnego opłaty wykazuje się metodą liniową w rachunku wyniku ekonomicznego przez okres leasingu.

1.5.3 Utrata wartości aktywów niefinansowych

Aktywa o nieokreślonym okresie użytkowania nie są amortyzowane i są corocznie kontrolowane pod kątem utraty wartości. Amortyzowane składniki aktywów są analizowane pod kątem utraty wartości, gdy zdarzenia lub zmiana okoliczności wskazują, że wartość bilansowa może nie zostać odzyskana. Stratę z tytułu utraty wartości wykazuje się w kwocie, o którą wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna to wartość godziwa składnika aktywów pomniejszona o koszty sprzedaży lub wartość użytkowa, w zależności od tego która z tych wartości jest wyższa.

Wartość rezydualna i okres użytkowania wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych są analizowane i w razie konieczności korygowane najrzadziej raz do roku. Wartość bilansowa składnika aktywów jest natychmiast odpisywana do jego wartości odzyskiwalnej, jeżeli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa niż jego szacunkowa wartość odzyskiwalna. Jeżeli uznane w poprzednich latach przyczyny utraty wartości nie mają już zastosowania, odpisy z tytułu utraty wartości są odpowiednio odwracane.

1.5.4 Inwestycje

Udziały w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsiębiorstwach

Udziały w jednostkach stowarzyszonych i we wspólnych przedsiębiorstwach wykazywane są metodą praw własności. Koszty kapitału własnego są korygowane w taki sposób, aby odzwierciedlały udział zmniejszeń lub zwiększeń aktywów netto jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsiębiorstw, które można przypisać Unii Europejskiej po pierwotnym ujęciu, jeżeli występują oznaki utraty wartości, i w razie konieczności dokonuje się odpisu do niższej wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalną określa się zgodnie z zasadami opisanymi w nocie 1.5.3. Jeżeli przyczyny utraty wartości przestają mieć zastosowanie w późniejszym terminie, odpis z tytułu utraty wartości odwraca się do wartości bilansowej, jaka zostałaby określona, gdyby nie dokonano żadnego odpisu z tytułu utraty wartości.

Inwestycje w funduszach kapitału podwyższonego ryzyka

Klasyfikacja i wycena

Inwestycje w funduszach kapitału podwyższonego ryzyka klasyfikuje się jako aktywa dostępne do sprzedaży (zob. 1.5.5), zatem wykazuje się je w wartości godziwej z zyskami i stratami wynikającymi ze zmian wartości godziwej (wraz z różnicami kursowymi) ujętymi w kapitale rezerwowym z aktualizacji wyceny według wartości godziwej.

Zapłata według wartości godziwej

Jako że inwestycje w fundusze kapitału podwyższonego ryzyka nie są notowane na aktywnym rynku, wycenia się je w rozbiciu na poszczególne pozycje po koszcie lub według wartości aktywów netto (biorąc za podstawę wyceny niższą z obydwu wartości). Niezrealizowane zyski z wyceny według wartości godziwej ujmuje się w kapitale rezerwowym, a niezrealizowane straty ocenia się pod kątem utraty wartości w celu ustalenia, czy należy je ująć jako odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w rachunku wyniku ekonomicznego lub jako zmiany stanu kapitału rezerwowego z aktualizacji wyceny według wartości godziwej.

1.5.5 Aktywa finansowe

Klasyfikacja

Unia Europejska dzieli swoje aktywa finansowe na następujące kategorie: aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy; pożyczki i należności; inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności; oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży. Klasyfikacja instrumentów finansowych ustalana jest w momencie ujęcia początkowego i podlega ponownej wycenie na każdy dzień bilansowy.

(i) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy

Składnik aktywów zalicza się do tej kategorii, jeżeli został nabyty zasadniczo w celu sprzedaży w perspektywie krótkoterminowej lub jeżeli został do niej zaklasyfikowany przez Unię Europejską. W kategorii tej ujmuje się również instrumenty pochodne. Należące do tej kategorii aktywa uznaje się za aktywa obrotowe, jeżeli ich realizacja przewidziana jest w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

(ii) Pożyczki i należności

Pożyczki i należności to aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi ze stałymi lub ustalonymi płatnościami, nienotowane na aktywnym rynku. Powstają one, gdy UE przekazuje środki pieniężne, towary lub usługi bezpośrednio dłużnikowi i nie ma zamiaru wprowadzać należności do obrotu. Wykazuje się je w aktywach trwałych, z wyjątkiem składników, których termin wymagalności przypada w terminie 12 miesięcy od dnia bilansowego.

(iii) Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności

Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności to aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi ze stałymi lub ustalonymi płatnościami i stałymi terminami zapadalności, które Unia Europejska ma zamiar i może utrzymywać do terminu zapadalności. W ciągu ostatniego roku budżetowego Unia Europejska nie utrzymywała żadnych inwestycji zaliczających się do tej kategorii.

(iv) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży to aktywa niebędące instrumentami pochodnymi, które zostały przypisane do niniejszej kategorii lub które nie zaliczają się do żadnej z pozostałych kategorii. Klasyfikuje się je jako aktywa obrotowe lub trwałe, w zależności od tego, w jakim terminie UE planuje je zbyć. Inwestycje w jednostkach nieobjętych konsolidacją oraz inne inwestycje kapitałowe (np. transakcje związane z kapitałem podwyższonego ryzyka) nieujmowane metodą praw własności również klasyfikuje się jako aktywa finansowe dostępne do sprzedaży.

Ujęcie początkowe i wycena

Zakup i sprzedaż aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, utrzymywanych do terminu zapadalności i dostępnych do sprzedaży wykazuje się na dzień transakcji, czyli dzień, w którym Unia Europejska zobowiązała się kupić lub sprzedać składnik aktywów. Pożyczki wykazuje się w dniu przekazania środków pieniężnych pożyczkobiorcom. Instrumenty finansowe w ujęciu początkowym wykazuje się w wartości godziwej powiększonej o koszty transakcji w przypadku wszystkich aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy w ujęciu początkowym wykazuje się w wartości godziwej, a koszty transakcji ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego.

W ujęciu początkowym wartość godziwa składnika aktywów finansowych odpowiada zwykle cenie transakcji (tj. wartości godziwej otrzymanej zapłaty). Jednakże wartość godziwą przyznanej długoterminowej pożyczki, która jest nieoprocentowana lub oprocentowana poniżej rynkowych stóp procentowych, ustala się jako wartość bieżącą wszystkich przyszłych wpływów środków pieniężnych dyskontowanych w oparciu o obowiązującą stopę procentową dla podobnego instrumentu o podobnym ratingu kredytowym.

Pożyczki udzielone z pożyczonych funduszy wycenia się według ich kwoty nominalnej, którą uznaje się za wartość godziwą pożyczki. Istnieją ku temu następujące powody:

- Otoczenie rynkowe pożyczek UE jest bardzo specyficzne i różni się od rynku kapitałowego, na którym emitowane są obligacje komercyjne lub skarbowe. Pożyczkodawcy na rynku kapitałowym mają bowiem możliwość wyboru alternatywnych instrumentów, co znajduje swoje odzwierciedlenie w cenach rynkowych. UE jest jednak pozbawiona tej możliwości, jako że nie może ona inwestować środków na rynkach kapitałowych; może ona jedynie pożyczać z rynku środki dla celów udzielenia pożyczki o tej samej stopie procentowej (np. na wsparcie bilansu płatniczego) lub o stopie niższej w porównaniu ze stopą na rynku komercyjnym (np. w ramach europejskiego mechanizmu stabilizacji finansowej w 2011 r.). Oznacza to, że UE nie ma innej możliwości udzielania pożyczek, wykorzystując pożyczone środki, lub inwestowania tych środków. Dlatego też nie istnieją koszty alternatywne i tym samym nie ma podstawy do porównania ze stopami rynkowymi. W rzeczywistości pożyczki udzielane przez UE same w sobie reprezentują rynek. Zasadniczo, jako że nie można zastosować opcji kosztu alternatywnego, cena rynkowa nie oddaje rzetelnie istoty operacji udzielania pożyczek przez UE. W związku z tym nie jest właściwe ustalanie wartości godziwej pożyczek UE w odniesieniu do obligacji komercyjnych i skarbowych.

- Ponadto, jako że nie istnieje aktywny rynek ani podobne transakcje, z którymi można by porównać operacje udzielania pożyczek przez UE, stopa procentowa, którą ma stosować Komisja Europejska do ustalenia wartości godziwej pożyczek udzielanych w ramach europejskiego mechanizmu stabilizacji finansowej, pożyczek na wsparcie bilansu płatniczego oraz innych takich pożyczek, powinna być równa pobieranej stopie procentowej.

- Co więcej, w przypadku pożyczek na wsparcie bilansu płatniczego, pożyczek Euratomu oraz pożyczek w ramach pomocy makrofinansowej między pożyczkami udzielonymi i zaciągniętymi występują efekty równoważące z uwagi na ich charakter równoległy. Stąd też efektywna stopa procentowa dla pożyczki udzielonej równa się efektywnej stopie procentowej powiązanych pożyczek zaciągniętych; Poniesione przez UE koszty transakcji, którymi następnie obciążono beneficjenta pożyczki, są bezpośrednio ujmowane w rachunku wyniku ekonomicznego.

Instrumenty finansowe usuwa się ze sprawozdania finansowego w przypadku wygaśnięcia lub przeniesienia prawa do otrzymywania wpływów pieniężnych z inwestycji oraz w przypadku gdy Unia Europejska przeniosła zasadniczo całe ryzyko i korzyści związane z własnością.

Późniejsza wycena

(i) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy są następnie wykazywane w wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w okresie, w którym powstały.

(ii) Pożyczki i należności oraz inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności ujmuje się po zamortyzowanym koszcie w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. W przypadku pożyczek udzielonych z pożyczonych funduszy ta sama efektywna stopa procentowa stosowana jest do udzielonych i zaciągniętych pożyczek, gdyż pożyczki te mają cechy operacji równoległych, a różnice między warunkami i wysokościami kwot pożyczek udzielonych i zaciągniętych nie są istotne. Poniesione przez UE koszty transakcji, którymi następnie obciążono beneficjenta pożyczki, są bezpośrednio ujmowane w rachunku wyniku ekonomicznego.

(iii) Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności - obecnie UE nie posiada żadnych inwestycji utrzymywanych do terminu zapadalności.

(iv) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży są następnie wyceniane w wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej aktywów dostępnych do sprzedaży ujmuje się w kapitale rezerwowym z aktualizacji wyceny według wartości godziwej. W przypadku sprzedaży lub utraty wartości aktywów sklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży, skumulowane korekty wartości godziwej ujęte uprzednio w kapitale rezerwowym z aktualizacji wyceny według wartości godziwej ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego. Odsetki od aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży obliczone w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego. Dywidendy od instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży ujmuje się po uznaniu prawa UE do otrzymania płatności.

Wartość godziwą inwestycji notowanych na aktywnych rynkach ustala się w oparciu o bieżące oferowane ceny zakupu. W przypadku składników aktywów finansowych, dla których nie ma aktywnego rynku (i w przypadku nienotowanych papierów wartościowych), Unia Europejska określa wartość godziwą w oparciu o metody wyceny. Obejmują one wykorzystanie niedawnych transakcji na warunkach rynkowych, odniesienie do innych analogicznych instrumentów, analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych, modele wyceny opcji oraz inne metody wyceny powszechnie stosowane przez uczestników rynku.

W przypadku gdy nie można w wiarygodny sposób wycenić wartości godziwej inwestycji w instrumenty kapitałowe, które nie są notowane na aktywnym rynku, inwestycje te wycenia się po koszcie pomniejszonym o utratę wartości.

Utrata wartości aktywów finansowych

Na każdy dzień bilansowy Unia Europejska ocenia, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości danego składnika aktywów finansowych. Tylko i wyłącznie wtedy, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości w związku z jednym lub większą liczbą zdarzeń, które miały miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów, oraz gdy zdarzenie (lub zdarzenia) będące przyczyną straty mają wpływ na szacunkowe przyszłe przepływy pieniężne związane z danym składnikiem aktywów, który można w wiarygodny sposób oszacować, następuje utrata wartości danego składnika aktywów finansowych i dokonywany jest odpis z tytułu utraty wartości.

(a) Aktywa wykazywane po zamortyzowanym koszcie

Jeżeli istnieją obiektywne dowody utraty wartości pożyczek i należności lub inwestycji utrzymywanych do terminu zapadalności wykazywanych po zamortyzowanym koszcie, kwotę odpisu wycenia się jako różnicę między wartością bilansową składnika aktywów a wartością bieżącą szacunkowych przyszłych przepływów pieniężnych (z wyłączeniem przyszłych strat kredytowych, które nie zostały poniesione) dyskontowaną według pierwotnej efektywnej stopy procentowej dla składnika aktywów finansowych. Wartość bilansowa składnika aktywów jest zmniejszana, a kwota odpisu ujmowana jest w rachunku wyniku ekonomicznego. Jeżeli pożyczka lub inwestycja utrzymywana do terminu zapadalności ma zmienne oprocentowanie, w celu wyceny odpisu z tytułu utraty wartości przyjmuje się stopę dyskontową odpowiadającą bieżącej efektywnej stopie procentowej określonej w umowie. Wartość bieżącą szacunkowych przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu zabezpieczonego składnika aktywów finansowych oblicza się na podstawie przepływów pieniężnych, które mogą wynikać z zajęcia, pomniejszonych o koszty uzyskania i sprzedaży zabezpieczenia, bez względu na prawdopodobieństwo zajęcia. Jeżeli w kolejnym okresie kwota odpisu z tytułu utraty wartości ulegnie zmniejszeniu oraz jeżeli zmniejszenie to można w obiektywny sposób powiązać ze zdarzeniem mającym miejsce po ujęciu utraty wartości, uprzednio ujęty odpis z tytułu utraty wartości odwraca się w rachunku wyniku ekonomicznego.

(b) Aktywa wykazywane w wartości godziwej

W przypadku inwestycji kapitałowych sklasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży, podczas ustalania, czy nie nastąpiła utrata wartości papierów wartościowych, należy wziąć pod uwagę istotny lub trwały (dłużej trwający) spadek wartości godziwej papierów wartościowych poniżej ich kosztu. Jeżeli istnieją tego rodzaju dowody dla aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, łączny odpis - wyceniany jako różnica między kosztem nabycia a bieżącą wartością godziwą, pomniejszony o wszelkie odpisy z tytułu utraty wartości tego składnika aktywów finansowych ujęte uprzednio w rachunku wyniku ekonomicznego - usuwa się z kapitału rezerwowego i ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego. Odpisów z tytułu utraty wartości instrumentów kapitałowych ujętych w rachunku wyniku ekonomicznego nie odwraca się w rachunku wyniku ekonomicznego. Jeżeli w kolejnym okresie wartość godziwa instrumentu dłużnego sklasyfikowanego jako dostępny do sprzedaży wzrośnie i jeżeli wzrost ten w obiektywny sposób można powiązać ze zdarzeniem mającym miejsce po ujęciu odpisu z tytułu utraty wartości, należy dokonać odwrócenia odpisu z tytułu utraty wartości w rachunku wyniku ekonomicznego.

1.5.6 Zapasy

Zapasy wycenia się według kosztu lub według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z tych kwot jest niższa. Koszt ustala się z zastosowaniem metody FIFO ("pierwsze weszło, pierwsze wyszło"). Koszt wyrobów gotowych i produkcji w toku obejmuje koszty surowców, robocizny bezpośredniej, inne koszty, które można bezpośrednio przypisać, oraz powiązane koszty produkcji (przy normalnej zdolności produkcyjnej). Możliwa do uzyskania wartość netto stanowi szacunkową cenę sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej pomniejszoną o koszty realizacji i koszty sprzedaży. Zapasy utrzymywane nieodpłatnie lub za stawkę nominalną w celu dystrybucji wycenia się według kosztu lub aktualnego kosztu odtworzenia, w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa. Aktualny koszt odtworzenia stanowi koszt, który Unia Europejska musiałaby ponieść, aby nabyć składnik aktywów na dzień sprawozdawczy.

1.5.7 Kwoty zaliczek

Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem na rzecz beneficjenta, mającą na celu zapewnienie jego płynności finansowej. Może być ono rozbite na szereg płatności w okresie wskazanym w danej umowie w sprawie zaliczkowania. Płatność lub zaliczka podlega zwrotowi lub musi zostać wykorzystana na cele, na które była przeznaczona, w okresie wskazanym w umowie. Beneficjent, który nie poniesie kosztów kwalifikowalnych, zobowiązany jest do zwrotu Unii Europejskiej zaliczki przyznanej tytułem zaliczkowania. Kwotę zaliczek zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne i kwoty zwrócone, a kwota ta jest ujęta jako koszt.

Nierozliczone na koniec roku kwoty zaliczek wycenia się według pierwotnej wypłaconej kwoty pomniejszonej o: zwrócone kwoty, wykazane kwoty kwalifikowalne, szacunkowe kwoty kwalifikowalne nierozliczone na koniec roku oraz obniżenia wartości.

Odsetki od zaliczek ujmuje się w chwili ich uzyskania zgodnie z przepisami odnośnej umowy. Szacunek przychodu z tytułu naliczonych odsetek dokonywany jest na koniec roku w oparciu o najbardziej wiarygodne dane, a następnie uwzględniany jest w bilansie.

1.5.8 Należności

Należności wykazuje się w kwocie początkowej pomniejszonej o odpis z tytułu utraty wartości. Odpisu z tytułu utraty wartości należności dokonuje się, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że Unia Europejska nie będzie w stanie odzyskać wszystkich należnych kwot zgodnie z pierwotnymi warunkami. Kwota odpisu stanowi różnicę między wartością bilansową składnika aktywów a jego wartością odzyskiwalną. Kwota odpisu ujmowana jest w rachunku wyniku ekonomicznego. Na podstawie doświadczeń z ubiegłych lat dokonuje się również ogólnego odpisu w odniesieniu do nierozliczonych nakazów odzyskania środków nieobjętych jeszcze żadnym określonym odpisem. W nocie 1.5.14 poniżej przedstawiono bardziej szczegółowe informacje dotyczące podejścia do naliczonych dochodów ujętych na koniec roku.

1.5.9 Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne to instrumenty finansowe, które definiuje się jako aktywa obrotowe. Obejmują one środki pieniężne w kasie, depozyty bankowe płatne na żądanie, inne krótkoterminowe wysoce płynne inwestycje o pierwotnym terminie zapadalności do trzech miesięcy.

1.5.10 Świadczenia pracownicze

Zobowiązania emerytalne i rentowe

Programy emerytalno-rentowe Unii Europejskiej to programy określonych świadczeń. Pracownicy wnoszą z wynagrodzenia jedną trzecią spodziewanego kosztu tych świadczeń, jednak zobowiązanie nie jest finansowane kapitałowo. Zobowiązanie ujęte w bilansie w odniesieniu do programów określonych świadczeń emerytalno-rentowych jest wartością bieżącą zobowiązań z tytułu określonych świadczeń na dzień bilansowy. Zobowiązania z tytułu określonych świadczeń obliczają aktuariusze w oparciu o metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych. Wartość bieżącą zobowiązania z tytułu określonych świadczeń określa się, dyskontując szacunkowe przyszłe wypływy środków pieniężnych w oparciu o stopy procentowe obligacji rządowych denominowanych w walucie, w której zostaną wypłacone świadczenia, i których termin wykupu jest zbliżony do terminu realizacji powiązanych zobowiązań emerytalno-rentowych.

Zyski i straty aktuarialne wynikające z korekt założeń aktuarialnych i zmian założeń aktuarialnych wykazuje się bezzwłocznie w rachunku wyniku ekonomicznego. Koszty przeszłego zatrudnienia wykazuje się bezzwłocznie w rachunku wyniku ekonomicznego, chyba że zmiany w programie emerytalno-rentowym uzależnione są od utrzymania zatrudnienia pracowników przez określony czas (okres gromadzenia uprawnień). W takim przypadku koszty przeszłego zatrudnienia amortyzuje się metodą liniową przez okres gromadzenia uprawnień.

Świadczenia chorobowe po okresie zatrudnienia

Unia Europejska zapewnia swoim pracownikom świadczenia chorobowe poprzez zwrot kosztów leczenia. Stworzono odrębny fundusz na potrzeby bieżącej administracji. Z systemu korzystają obecni pracownicy, emeryci i renciści, wdowy lub wdowcy oraz uprawnieni do ubezpieczenia członkowie ich rodzin. Świadczenia przyznane osobom nieaktywnym zawodowo (emerytom, rencistom, sierotom itp.) uznaje się za "świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia". Z uwagi na charakter tych świadczeń niezbędne jest dokonanie obliczeń aktuarialnych. Zobowiązania ujęte w bilansie ustala się w podobny sposób jak zobowiązania emerytalne i rentowe (zob. powyżej).

1.5.11 Rezerwy

Rezerwy ujmuje się, gdy Unia Europejska związana jest prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym zobowiązaniem wobec osób trzecich w wyniku przeszłych zdarzeń, gdy prawdopodobieństwo, że w celu realizacji zobowiązania konieczne będzie zmniejszenie stanu środków, jest większe niż prawdopodobieństwo, że nie będzie to konieczne, oraz gdy kwoty można wiarygodnie oszacować. Nie ujmuje się rezerw na przyszłe straty operacyjne. Kwotę rezerwy ustala się poprzez najlepsze możliwe oszacowanie spodziewanych wydatków, które będą konieczne w celu realizacji bieżącego zobowiązania na dzień sprawozdawczy. W przypadkach, w których rezerwa odnosi się do zbioru wielu pozycji, przy szacunkowym określaniu kwoty zobowiązania uwzględnia się wszystkie możliwe wyniki oraz odpowiadające im prawdopodobieństwa (metoda "oczekiwanej wartości").

1.5.12 Zobowiązania finansowe

Zobowiązania finansowe są klasyfikowane jako zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy lub zobowiązania finansowe ujmowane po zamortyzowanym koszcie (zaciągnięte pożyczki). Zaciągnięte pożyczki obejmują pożyczki od instytucji kredytowych i zobowiązania potwierdzone certyfikatami. Zaciągnięte pożyczki w ujęciu początkowym wykazuje się w wartości godziwej, czyli w wysokości wpływów z tytułu uzyskania pożyczki (wartości godziwej otrzymanej zapłaty) po odliczeniu poniesionych kosztów transakcji, a następnie wykazuje się je po zamortyzowanym koszcie w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej; wszelkie różnice pomiędzy wpływami (po odliczeniu kosztów transakcji) a wartością wykupu ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w okresie pożyczkowym w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej.

Wykazuje się je jako zobowiązania długoterminowe, z wyjątkiem składników, których termin wymagalności przypada w terminie krótszym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. W przypadku pożyczek udzielonych z pożyczonych funduszy metody efektywnej stopy procentowej nie można stosować do udzielonych i zaciągniętych pożyczek ze względu na zasadę istotności. Poniesione przez Unię Europejską koszty transakcji, którymi następnie obciążono beneficjenta, są bezpośrednio ujmowane w rachunku wyniku ekonomicznego.

Zobowiązania finansowe ujęte w wartości godziwej przez wynik finansowy obejmują instrumenty pochodne, o ile ich wartość godziwa jest ujemna. Są księgowane w taki sam sposób jak aktywa finansowe ujmowane w wartości godziwej przez wynik finansowy; zob. nota 1.5.5.

1.5.13 Zobowiązania bieżące

Znacząca kwota zobowiązań bieżących UE nie jest związana z zakupem towarów lub usług i obejmuje niezapłacone kwoty roszczeń z tytułu zestawień poniesionych wydatków od beneficjentów dotacji lub innych form finansowania przez UE. Są one wykazywane jako zobowiązania bieżące w wysokości kwoty stanowiącej przedmiot roszczenia w chwili otrzymania zestawienia poniesionych wydatków, a, po weryfikacji, są zatwierdzane jako kwalifikowalne przez właściwe podmioty finansowe. Na tym etapie wyceniane są w wysokości zatwierdzonej i kwalifikowalnej kwoty.

Zobowiązania z tytułu zakupu towarów i usług ujmowane są w momencie otrzymania faktury w wysokości kwoty początkowej, a powiązane koszty ujmowane są w momencie realizacji i akceptacji dostaw i usług przez Unię Europejską.

1.5.14 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów

Zgodnie z zasadami rachunkowości Unii Europejskiej transakcje i zdarzenia ujmuje się w sprawozdaniu finansowym w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec okresu obrachunkowego rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów są ujmowane w oparciu o szacowaną kwotę zobowiązań przypadających na dany okres. Kalkulacji rozliczeń międzyokresowych biernych kosztów dokonuje się zgodnie z wydanymi przez Komisję szczegółowymi wytycznymi operacyjnymi i praktycznymi, które mają gwarantować, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację.

Również przychody ujmuje się w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec roku, w przypadku gdy faktura nie została jeszcze wystawiona, a usługa lub dostawa została zrealizowana przez UE lub w przypadku istnienia porozumienia umownego (tj. poprzez odniesienie do traktatu), w sprawozdaniu finansowym ujmuje się naliczone przychody.

Ponadto w przypadku gdy faktura została wystawiona, a usługi lub dostawy nie zostały jeszcze zrealizowane, przychody uznaje się za przychody przyszłych okresów i ujmuje w kolejnym okresie obrachunkowym.

1.6 RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO

1.6.1 Przychody

Przychody o charakterze podatków i opłat

Przychody te stanowią większość przychodów UE i obejmują głównie podatki pośrednie i bezpośrednie oraz zasoby własne. Poza podatkami Unia Europejska może również otrzymywać płatności od innych osób, w postaci np. cła, grzywny i darowizny.

Zasoby własne oparte na DNB oraz zasoby własne oparte na VAT

Przychody ujmuje się za okres, za który Unia Europejska wysyła do państw członkowskich wezwanie do zapłaty należnych od nich składek. Wykazywane są w wysokości "kwoty, do której wniesienia wezwano". Ponieważ zasoby oparte na VAT i DNB bazują na szacunkach za dany rok budżetowy, można wprowadzać do nich zmiany do czasu podania ostatecznych danych przez państwa członkowskie. Wpływ zmian w zakresie wartości szacunkowych uwzględnia się przy ustalaniu nadwyżki lub deficytu netto za okres, w którym nastąpiła zmiana.

Tradycyjne zasoby własne

Należności i powiązane przychody ujmuje się w chwili otrzymania właściwego miesięcznego sprawozdania z rachunku A (obejmującego pobrane cła i należne zabezpieczone i niekwestionowane kwoty) od państw członkowskich. Na dzień sprawozdawczy przychody pobrane przez państwa członkowskie za dany okres, lecz niewypłacone jeszcze Unii Europejskiej, szacuje się i ujmuje jako naliczone przychody. Kwartalne sprawozdania z rachunku B (obejmujące cła niepobrane i niezabezpieczone, jak również kwoty zabezpieczone zakwestionowane przez dłużnika) otrzymane od państw członkowskich ujmuje się jako przychody pomniejszone o koszty poboru (25 %). Ponadto w rachunku wyniku ekonomicznego ujmuje się zmniejszenie wartości w wysokości szacunkowych nieodzyskanych środków.

Grzywny

Przychód z tytułu grzywien ujmuje się po podjęciu przez UE decyzji o nałożeniu grzywny i oficjalnym powiadomieniu o takiej decyzji jej adresata. W razie wątpliwości co do wypłacalności przedsiębiorstwa ujmuje się zmniejszenie wartości należnej kwoty. Po podjęciu decyzji o nałożeniu grzywny, od daty powiadomienia dłużnicy mają dwa miesiące na:

- zaakceptowanie decyzji - wówczas zobowiązani są do uiszczenia grzywny we wskazanym terminie, a kwota zostaje ostatecznie pobrana przez UE; lub na

- odrzucenie decyzji - wówczas składają odwołanie na mocy prawa UE.

Jednak, nawet w wypadku złożenia odwołania, kwota główna grzywny musi zostać zapłacona we wskazanym terminie trzech miesięcy, ponieważ skargi wniesione do Trybunału Sprawiedliwości nie mają skutku zawieszającego (art. 278 Traktatu UE) lub - w pewnych okolicznościach i za zgodą księgowego Komisji -może zamiast tego przedłożyć gwarancję bankową na odnośną kwotę.

Jeżeli przedsiębiorstwo zaskarży decyzję i dokona tymczasowej zapłaty grzywny, kwotę ujmuje się jako zobowiązane warunkowe. Jednak ponieważ zaskarżenie decyzji UE nie ma skutku zawieszającego, otrzymane środki pieniężne wykorzystywane są w celu rozliczenia należności. Jeśli zamiast płatności otrzymana zostanie gwarancja, grzywna pozostaje należnością. Jeśli wydaje się prawdopodobne, że Sąd nie wyda wyroku korzystnego dla UE, wówczas konieczne jest ujęcie rezerwy na związane z tym ryzyko. W przypadku gdy przedłożona została gwarancja, nieuregulowane należności należy odpowiednio umorzyć. Uzyskane przez Unię Europejską skumulowane odsetki z rachunków bankowych, na których zdeponowane były płatności, ujmuje się jako przychody i odpowiednio zwiększa wszelkie zobowiązania warunkowe.

Przychody pozapodatkowe

Przychody ze sprzedaży towarów i usług ujmuje się, gdy znaczące ryzyko oraz korzyści wynikające z posiadania towarów zostają przeniesione na kupującego. Przychody związane ze świadczeniem usług ujmuje się poprzez odniesienie do etapu realizacji transakcji na dzień sprawozdawczy.

Dochody i koszty z tytułu odsetek

Dochody i koszty z tytułu odsetek ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Jest to metoda obliczenia zamortyzowanego kosztu składnika aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji dochodów lub kosztów z tytułu odsetek przez dany okres. Obliczając efektywną stopę procentową Unia Europejska szacuje przepływy środków pieniężnych przy uwzględnieniu wszystkich warunków umownych dotyczących danego instrumentu finansowego (na przykład opcji wcześniejszego rozliczenia), lecz nie bierze pod uwagę przyszłych strat kredytowych. W obliczeniach uwzględniane są wszystkie wynagrodzenia i opłaty zapłacone lub uzyskane przez strony umowy, które stanowią integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie lub dyskonta.

Po odpisaniu składnika aktywów finansowych lub grupy podobnych składników aktywów finansowych z tytułu utraty wartości, dochody z tytułu odsetek ujmuje się w oparciu o stopę procentową, za pomocą której dyskontuje się przyszłe przepływy środków pieniężnych w celu wyceny odpisu z tytułu utraty wartości.

Dochody z tytułu dywidend

Dochody z tytułu dywidend ujmuje się z chwilą powstania uprawnienia do otrzymania płatności.

1.6.2 Koszty

Koszty pozapodatkowe wynikające z zakupu towarów i usług ujmuje się z chwilą realizacji i akceptacji dostaw przez Unię Europejską. Wyceniane są po koszcie początkowym określonym w fakturze. Koszty związane z podatkami i opłatami są charakterystyczne dla Unii Europejskiej i stanowią większość jej wydatków. Odnoszą się one do transferów na rzecz beneficjentów i mogą obejmować: wierzytelności, transfery na mocy umów oraz dotacje, składki i darowizny w dowolnej wysokości.

Transfery ujmuje się jako koszty w okresie, w którym miały miejsce zdarzenia leżące u ich podstaw, pod warunkiem że przepisy (rozporządzenie finansowe, regulamin pracowniczy lub inne przepisy) dopuszczają tego rodzaju transfer lub została podpisana umowa dopuszczająca transfer, beneficjent spełnia wszelkie kryteria kwalifikowalności oraz możliwe jest wiarygodne oszacowanie kwoty.

Otrzymany wniosek o płatność lub zestawienie poniesionych wydatków spełniające kryteria ujmowania wykazywane są jako koszt w wysokości kwalifikowalnej kwoty. Na koniec roku poniesione koszty kwalifikowalne należne beneficjentom, lecz jeszcze niezgłoszone, wycenia i ujmuje się jako rozliczenia międzyokresowe bierne.

1.7 AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

1.7.1 Aktywa warunkowe

Składnik aktywów warunkowych to składnik aktywów, którzy może powstać na skutek zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości i którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia jednego lub większej liczby niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni są zależne od Unii Europejskiej. Informacje o aktywach warunkowych ujawnia się, jeśli wpływ korzyści ekonomicznych lub innych świadczeń jest prawdopodobny.

1.7.2 Zobowiązania warunkowe

Zobowiązanie warunkowe to zobowiązanie, które może powstać na skutek zdarzeń mających miejsce w przeszłości, i którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia jednego lub większej liczby niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni są zależne od Unii Europejskiej, lub obecne zobowiązanie, które powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, ale nie jest ujmowane w sprawozdaniu, ponieważ: nie jest prawdopodobne, aby w celu realizacji zobowiązania konieczny był wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia lub, w rzadkich przypadkach, gdy kwoty zobowiązania nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie.

Zasady rachunkowości Komisji Europejskiej są takie same jak zasady rachunkowości stosowane przez Unię Europejską i zostały przedstawione w nocie 1 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego UE.

2. INFORMACJA DODATKOWA DO BILANSU

grafika

3. INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU WYNIKU EKONOMICZNEGO

grafika

4. INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

grafika

5. AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE ORAZ INNE POZYCJE

grafika

6. KOREKTY FINANSOWE I ODZYSKANE ŚRODKI

grafika

7. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM

grafika

8. UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH

grafika

9. ZDARZENIA NASTĘPUJĄCE PO DNIU BILANSOWYM

grafika

10. JEDNOSTKI OBJĘTE KONSOLIDACJĄ

grafika

11. JEDNOSTKI NIEOBJĘTE KONSOLIDACJĄ

grafika

11.2 PROGRAM UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH

Program ubezpieczeń zdrowotnych zapewnia ubezpieczenie kosztów leczenia pracownikom różnych organów Unii Europejskich. Środki w ramach programu są jego własnością i nie są kontrolowane przez Unię Europejską, choć należącymi do niego aktywami finansowymi zarządza Komisja. Program jest finansowany ze składek jego członków (pracowników) i pracodawców (instytucji/agencji/organów). Wszelkie nadwyżki są zatrzymywane w programie.

Program składa się z czterech odrębnych jednostek - głównego programu, obejmującego pracowników instytucji i agencji Unii Europejskiej oraz trzech mniejszych programów, obejmujących pracowników Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji, szkół europejskich i pracowników zatrudnionych poza terytorium EU, tj. pracowników delegatur UE. Na dzień 31 grudnia 2010 r. aktywa programu ogółem wynosiły 286 mln EUR (w 2009 r. 297 mln EUR).

11.3 FUNDUSZ GWARANCYJNY DLA UCZESTNIKÓW (PGF)

Niektóre kwoty zaliczek wypłacone w ramach siódmego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7.PR) są w istocie pokrywane z Funduszu Gwarancyjnego dla Uczestników (PGF). Jest to instrument ukierunkowany na wzajemne korzyści, ustanowiony w celu zabezpieczenia ryzyka finansowego ponoszonego przez UE i uczestników w trakcie realizacji działań pośrednich w ramach 7.PR, przy czym jego kapitał oraz odsetki stanowią zabezpieczenie wykonania. Wszyscy uczestnicy działań pośrednich mających postać dotacji wnoszą - na okres trwania działania - na poczet kapitału PGF wkład stanowiący 5 % łącznego wkładu UE. Uczestnicy są właścicielami PGF, a UE (reprezentowana przez Komisję) działa jedynie jako ich przedstawiciel wykonawczy. Aktywa PGF na dzień 31 grudnia 2010 r. wynosiły ogółem 879 mln EUR (w 2009 r.: 580 mln EUR). Środki PGF są jego własnością i nie są kontrolowane przez Unię Europejską, choć należącymi do niego aktywami finansowymi zarządza Komisja.

CZĘŚĆ  II

Skonsolidowane sprawozdanie z wykonania budżetu Unii Europejskiej i informacja dodatkowa

SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU^(*)

grafika

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2011.332.1
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego - Roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej - Rok budżetowy 2009.
• Data aktu: 08/09/2011
• Data ogłoszenia: 14/11/2011