Postanowienie Trybunału (szósta izba) z dnia 23 listopada 2009 r. (wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Monomeles Protodikeio Rethymnis - Grecja) - Geórgios K. Lagoudakis przeciwko Kentro Anoiktis Prostasias Hlikiomenon Dimou Rethymnis (C-162/08), Dimitrios G. Ladakis, Andréas M. Birtas, Konstantinos G. Kyriakopoulos, Emmanouil V. Klamponis, Sofoklis E. Mastorakis przeciwko Dimos Geropotamou (C-163/08) i Michail Zacharioudakis przeciwko Dimos Lampis (C-164/08)(Sprawy połączone C-162/08 do C-164/08)(1)
(Artykuł 104 § 3 akapit pierwszy regulaminu - Polityka społeczna - Dyrektywa 1999/70/WE - Klauzule 5 i 8 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony - Umowy o pracę na czas określony w sektorze publicznym - Pierwsza i jedyna umowa - Kolejne umowy - Równoważne rozwiązanie prawne - Obniżenie ogólnego poziomu ochrony pracowników - Przepisy mające na celu zapobieganie nadużyciom - Sankcje - Bezwzględny zakaz przekształcenia umów o pracę na czas określony w umowy o pracę na czas nieokreślony w sektorze publicznym - Konsekwencje niewłaściwej implementacji dyrektywy - Zgodna wykładnia)
(2010/C 63/25)
Język postępowania: grecki
(Dz.U.UE C z dnia 13 marca 2010 r.)
Sąd krajowy
Monomeles Protodikeio Rethymnis
Strony w postępowaniu przed sądem krajowym
Strona skarżąca: Geórgios K. Lagoudakis (C-162/08), Dimitrios G. Ladakis, Andréas M. Birtas, Konstantinos G. Kyriakopoulos, Emmanouil V. Klamponis, Sofoklis E. Mastorakis (C-163/08), Michail Zacharioudakis (C-164/08)
Strona pozwana: Kentro Anoiktis Prostasias Hlikiomenon Dimou Rethymnis (C-162/08), Dimos Geropotamou (C-163/08), Dimos Lampis (C-164/08)
Przedmiot
Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - Monomeles Protodikeio Rethymnis - Wykładnia klauzul 5 oraz 8 pkt 1 i 3 załącznika do dyrektywy Rady 1999/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego ETUC, UNICE i CEEP w sprawie pracy na czas określony (Dz.U. L 175, p. 43) - Zakaz uchwalania przepisów krajowych pod pretekstem implementacji, w przypadku gdy istnieją już krajowe rozwiązania prawne, równoważne w rozumieniu klauzuli 5 pkt 1 dyrektywy, i gdy nowe uregulowania obniżają poziom ochrony pracowników w systemie umów o pracę na czas określony
Sentencja
1) Wykładni klauzuli 5 pkt 1 Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego w dniu 18 marca 1999 r., załączonego do dyrektywy Rady 1999/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego ETUC, UNICE i CEEP w sprawie pracy na czas określony należy dokonywać w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie przyjęciu przez państwo członkowskie uregulowania krajowego, takiego jak dekret prezydencki 164/2004 dotyczący pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas określony w sektorze publicznym, które w celu szczególnej implementacji dyrektywy 1999/70 dla zastosowania jej postanowień do sektora publicznego, przewiduje wprowadzenie wymienionych w pkt 1 lit. a)-c) tej klauzuli środków zapobiegających nadużyciom w korzystaniu z kolejnych umów na czas określony lub nawiązywaniu kolejnych stosunków pracy na czas określony, w sytuacji gdy istnieje już w prawie wewnętrznym, czego zbadanie należy do sądu krajowego, "równoważne rozwiązanie prawne" w rozumieniu tej klauzuli, takie jak art. 8 ust. 3 ustawy 2112/1920 o obowiązkowym rozwiązywaniu umów o pracę z pracownikami sektora prywatnego, o ile jednak takie uregulowanie po pierwsze nie narusza skuteczności zapobiegania nadużyciom w korzystaniu z umów o pracę lub stosunków pracy na czas określony wynikającej ze wspomnianego równoważnego rozwiązania prawnego i po drugie, że przestrzega prawa wspólnotowego, w szczególności klauzuli 8 pkt 3 tego porozumienia.
2) Wykładni klauzuli 5 pkt 1 lit. a) porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony należy dokonywać w ten sposób, że stoi na przeszkodzie temu, by uregulowanie krajowe, takie jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, było stosowane przez władze danego państwa członkowskiego w taki sposób, że przedłużanie kolejnych umów o pracę na czas określony w sektorze publicznym uważa się za uzasadnione "względami obiektywnymi" w rozumieniu tej klauzuli z tego tylko powodu, że podstawą tych umów są przepisy pozwalające na ich przedłużanie celem zaspokojenia pewnych tymczasowych potrzeb, podczas gdy w rzeczywistości potrzeby te są stałe i trwałe. Natomiast ta sama klauzula nie stosuje się do zawarcia pierwszej i jedynej umowy o pracę na czas określony lub nawiązania pierwszego i jedynego stosunku pracy na czas określony.
3) Wykładni klauzuli 8 pkt 3 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony należy dokonywać w ten sposób, że "obniżenie", o którym mowa w tej klauzuli należy badać w stosunku do ogólnego poziomu ochrony obowiązującego w danym państwie członkowskim, zarówno względem pracowników, którzy zawarli kolejne umowy o pracę na czas określony, jak i względem pracowników, którzy zawarli pierwszą i jedyną umowę na czas określony.
4) Wykładni klauzuli 8 pkt 3 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony należy dokonywać w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, takiemu jak dekret prezydencki 164/2004, który w odróżnieniu od wcześniejszej normy prawa wewnętrznego, takiej jak art. 8 ust. 3 ustawy 2112/1920, nie przewiduje już, po pierwsze, w przypadku nadużycia w korzystaniu z umów o pracę na czas określony w sektorze publicznym, przekształcenia tych ostatnich w umowy na czas nieokreślony lub poddaje je pewnym warunkom kumulatywnym i restrykcyjnym i po drugie, wyklucza z korzystania z przewidzianych w nim przepisów ochronnych pracowników, którzy zawarli pierwszą i jedyną umowę na czas określony, jeśli takie zmiany, czego zbadanie należy do sądu krajowego, dotyczą ograniczonej kategorii pracowników, którzy zawarli umowę o pracę na czas określony lub są rekompensowane przyjęciem przepisów zapobiegających nadużyciom w korzystaniu z umów o pracę na czas określony w rozumieniu klauzuli 5 pkt 1 tego porozumienia ramowego.
5) Jednak wdrożenie tego porozumienia ramowego przez uregulowanie krajowe, takie jak dekret prezydencki 164/2004, nie może doprowadzić do obniżenia ochrony istniejącej wcześniej w wewnętrznym porządku prawnym względem pracowników na czas określony do poziomu niższego od określonego przez minimalne przepisy ochronne przewidziane przez to samo porozumienie ramowe. W szczególności przestrzeganie klauzuli 5 pkt 1 tego porozumienia ramowego wymaga, by takie uregulowanie przewidywało, odnośnie do nadużyć w korzystaniu z kolejnych umów o pracę na czas określony, skuteczne i bezwzględnie obowiązujące przepisy zapobiegające takim nadużyciom oraz sankcje mające charakter wystarczająco skuteczny i odstraszający celem zapewnienia pełnej skuteczności tych przepisów zapobiegających. Do sądu krajowego należy tym samym zbadanie, czy przesłanki te zostały spełnione.
6) W okolicznościach takich jak w sprawach w postępowaniach przed sądem krajowym, wykładni porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji gdy wewnętrzny porządek prawny danego państwa członkowskiego obejmuje, w rozpatrywanym sektorze, inne skuteczne przepisy dla unikania, a w odpowiednim przypadku, sankcjonowania nadużyć w korzystaniu z kolejnych umów o pracę na czas określony w rozumieniu klauzuli 5 pkt 1 tego porozumienia, nie stoi ono na przeszkodzie stosowaniu normy prawa krajowego zakazującej w sposób bezwzględny, tylko w sektorze publicznym, przekształcania w umowę na czas nieokreślony kolejnych umów o pracę na czas określony, które z uwagi na zaspokajanie stałych i trwałych potrzeb pracodawcy powinny być uważane za stanowiące nadużycia. Do sądu krajowego należy jednak ocena, w jakim zakresie przesłanki stosowania, jak również skuteczne wdrożenie właściwych przepisów prawa wewnętrznego są odpowiednie dla zapobieżenia, a w odpowiednim przypadku, sankcjonowania nadużyć w korzystaniu przez administrację publiczną z kolejnych umów o pracę na czas określony lub nawiązywania kolejnych stosunków pracy na czas określony.
7) Natomiast ponieważ klauzula 5 pkt 1 tego porozumienia ramowego nie znajduje zastosowania względem pracowników, którzy zawarli pierwszą i jedyną umowę na czas określony, to przepis ten nie zobowiązuje państwa członkowskiego do przyjęcia sankcji, jeśli umowa taka w rzeczywistości obejmuje stałe i trwałe potrzeby pracodawcy.
8) Do sądu krajowego należy dokonanie wykładni właściwych przepisów prawa wewnętrznego zgodnej, w najszerszym możliwym zakresie, z klauzulami 5 pkt 1 i 8 pkt 3 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, jak również ustalenie w ramach tego, czy "równoważne rozwiązanie prawne" w rozumieniu pierwszej z tych klauzul, takie jak przewidziane w art. 8 ust. 3 ustawy 2112/1920, powinno stosować się do sporów w postępowaniach przed sądem krajowym w miejsce innych przepisów prawa krajowego.
______
(1) Dz.U. C 171 z 5.7.2008.
