Program jest skierowany do Polaków, którzy ukończyli 40 lat, nie korzystali wcześniej z programu Profilaktyka 40 PLUS (lub skorzystali z niego jednorazowo, ale minęło co najmniej 12 miesięcy od pierwszych badań w ramach programu) oraz uzupełnili ankietę na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) lub w przychodni POZ uczestniczącej w programie lub w aplikacji mojeIKP.
Trzy pakiety badań
Badania diagnostyczne, które wchodzą w skład programu Profilaktyka 40 PLUS, dzielą się na trzy grupy: badania dla kobiet, badania dla mężczyzn i pakiet wspólny. To, jaki zakres badań będzie dostępny dla danej osoby, zależy od odpowiedzi, jakich pacjent udzieli w ankiecie.
Pakiet badań diagnostycznych dla kobiet:
- morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi
- stężenie cholesterolu całkowitego albo kontrolny profil lipidowy
- stężenie glukozy we krwi
- próby wątrobowe: AlAT, AspAT, GGTP
- poziom kreatyniny we krwi
- badanie ogólne moczu
- poziom kwasu moczowego we krwi
- krew utajona w kale – metodą immunochemiczną (iFOBT).
Pakiet badań diagnostycznych dla mężczyzn:
- morfologia krwi obwodowej ze wzorem odsetkowym i płytkami krwi
- stężenie cholesterolu całkowitego albo kontrolny profil lipidowy
- stężenie glukozy we krwi
- próby wątrobowe: AlAT, AspAT, GGTP
- poziom kreatyniny we krwi
- badanie ogólne moczu
- poziom kwasu moczowego we krwi
- krew utajona w kale – metodą immunochemiczną (iFOBT)
- PSA – antygen swoisty dla stercza całkowity.
Pakiet badań diagnostycznych wspólny:
- pomiar ciśnienia tętniczego
- pomiar masy ciała, wzrostu, obwodu w pasie
- obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI).
Wzory dokumentów w LEX:
- Oświadczenie o wpisach do rejestrów w ramach programu "Profilaktyka 40 plus" >
- Podpis i paragrafy osoby podpisującej wniosek w ramach programu "Profilaktyka 40 plus" >
Program jednak przedłużony
W dniu 26 czerwca opublikowane zostało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego „Profilaktyka 40 PLUS”.
Najważniejsze zmiany to wydłużenie czasu realizacji programu do końca 2024 roku i zmiana sposobu rejestracji na badania. Nie będzie już można zgłosić się do programu w ramach centralnej elektronicznej rejestracji za pośrednictwem infolinii.
Porozumienie Zielonogórskie zrzeszające lekarzy POZ wyliczało w maju, że uprawnionych do badań jest ponad 23 mln osób (powyżej 40. roku życia). Do tej pory z badań w ramach programu skorzystało 12,2 proc. uprawnionych. Są jednak placówki, w których z badań skorzystało nawet 78 proc. uprawnionych.
Dlaczego w skali makro trudno mówić o sukcesie pilotażu?
Według Tomasza Zielińskiego, wiceprezesa Porozumienia Zielonogórskiego, przyczyną był źle przygotowany start pilotażu. - Powstał z myślą o laboratoriach, w których pacjenci mieli wykonywać badania, a nie o podstawowej opiece zdrowotnej. Poza tym nie był to pilotaż długoterminowy. Jego zakończenie było przesuwane o kwartał. Pojawiało się więc myślenie w poradniach POZ, że już jest za późno, by do niego dołączyć, bo zaraz się skończy - dodaje Tomasz Zieliński. Do tego doszła biurokracja. - Prowadziłem program od lipca 2021 r. We wrześniu udało mi się wysłać pierwsze sprawozdanie, a pieniądze dostałem dopiero w grudniu - dodaje. Tomasz Zieliński zaznacza jednak, że jest przekonany o tym, że program jest dobry.
Niewiele pomogła kampania promująca pilotaż, czyli loteria nagród (kosztowała 5,5 mln zł), w której mogły wziąć udział osoby, które wypełniły ankietę i przebadały się. Pisaliśmy też na Prawo.pl, że problemem były białe plamy na mapie - w niektórych powiatach nie było ani jednego podmiotu, który badania w ramach Profilaktyki 40 Plus wykonywał.
Czytaj także na Prawo.pl: Loteria Profilaktyka 40 Plus nie wywołała pospolitego ruszenia na badania
Program przedłużony
Porozumienie Zielonogórskie było zaniepokojone planowanym wygaśnięciem programu z końcem czerwca 2024 r. Tomasz Zieliński uważał, że jego przerywanie byłoby błędem, gdyż poradnie, które do niego przystąpiły, zdążyły już oswoić się z jego obsługą, w tym sprawozdawczością. - Rozsądniej byłoby najpierw uruchomić nowy program, zanim zamknie się stary, już działający - zauważał w maju.
Profilaktyka 40 Plus pełni funkcję badań przesiewowych. Miała skłonić do powrotu do dbania o zdrowie po okresie pandemii, gdy dostęp do opieki zdrowotnej został ograniczony, co znalazło odbicie w długu zdrowotnym. Jest obecnie nakierowany na wychwytywanie chorób cywilizacyjnych, m.in. otyłości i cukrzycy i wyrobienie nawyku dbania o zdrowie.
– Za kilka lat zobaczymy to w systemie. Będzie mniej powikłań cukrzycy, mniej zawałów i udarów. Ale program musiałby być kontynuowany – mówi Wojciech Pacholicki, wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Czytaj także na Prawo.pl: Program „Profilaktyka 40 Plus” potrwa do połowy 2024 r., ale w zmienionej formule
Profilaktyka 40 Plus - do usprawnienia
Lekarze zwracają uwagę na to, że Profilaktyka 40 Plus zasługuje na ewaluację środowisk naukowych. Przykładowo badanie glukozy u pacjentów chorujących na cukrzycę nie ma sensu. Z kolei efektywność programu podniosłoby, gdyby znalazły się w nim markery nowotworowe.
Program od lipca 2021 r. modyfikowano kilkukrotnie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
