Lekarz weterynarii zawodem zaufania publicznego

Lekarz weterynarii jest zawodem zaufania publicznego, zrzeszonym w ramach samorządu lekarsko-weterynaryjnego i podlegającym odpowiedzialności zawodowej przed sądami lekarsko-weterynaryjnymi. Usługi świadczone przez lekarzy weterynarii mają znaczenie nie tylko dla ochrony zdrowia zwierząt, ale również dla bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego, w tym również zawierającej środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego, a co się z tym bezpośrednio wiąże – dla ochrony zdrowia publicznego.

Zawód lekarza weterynarii może wykonywać osoba, która uzyskała prawo wykonywania tego zawodu. Zgodnie z art. 2 ustawy z 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (t.j. Dz.U. z 2023, poz. 154) – prawo to, jest przyznawane – na wniosek zainteresowanego – przez okręgową radę lekarsko-weterynaryjną, właściwą ze względu na miejsce, w którym przyszły lekarz weterynarii, zamierza wykonywać zawód, jeżeli spełnia on poniższe warunki:

• jest obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego UE,
• posiada:
  • dyplom lekarza weterynarii wydany przez polską szkołę wyższą,
  • dyplom lub inny dokument potwierdzający kwalifikacje do wykonywania zawodu lekarza weterynarii przez obywateli państw członkowskich UE, wymieniony w wykazie ogłoszonym przez ministra właściwego ds. rolnictwa (aktualnie – w obwieszczeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21.01.2022 r. w sprawie wykazu dyplomów i innych dokumentów potwierdzających kwalifikacje do wykonywania zawodu lekarza weterynarii przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz organów właściwych do ich wydania) lub
  • dyplom lekarza weterynarii wydany przez właściwe organy innego państwa niż państwo członkowskie UE, jeżeli dyplom ten potwierdza kwalifikacje do wykonywania zawodu lekarza weterynarii spełniające minimalne wymagania w zakresie kształcenia określone w przepisach UE oraz został uznany za równoważny dokumentom wymienionym we wspomnianym powyżej wykazie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
• jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do wykonywania zawodu lekarza weterynarii,
• wykazuje nienaganną postawę etyczną,
• nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym wyrokiem sądu.

Potwierdzeniem przyznania prawa do wykonywania zawodu lekarza weterynarii jest wydanie przez okręgową radę lekarsko-weterynaryjna zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu lekarza weterynarii. Wniosek o przyznanie prawa do wykonywania zawodu lekarza weterynarii – okręgowa rada lekarsko-weterynaryjna ma obowiązek rozpatrzyć niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia jego złożenia.

Przed podjęciem wykonywania zawodu, lekarz weterynarii obowiązany jest ponadto do uzyskania wpisu do rejestru członków okręgowej izby lekarsko-weterynaryjnej (tj. samorządu zrzeszającego i reprezentującego lekarzy weterynarii), na obszarze działania której zamierza wykonywać zawód. Jako członek samorządu, lekarz weterynarii zobowiązany jest następnie:

1. przestrzegać zasad etyki i deontologii weterynaryjnej oraz innych przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza weterynarii, a także uchwał władz i organów Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej;
2. regularnie opłacać składkę członkowską (której wysokość ustalana jest w drodze uchwały przez okręgową izbę lekarsko-weterynaryjną, w ramach której zrzeszony jest lekarz) – przy czym nieuiszczanie składki członkowskiej przez okres dłuższy niż 1 rok, skutkuje utratą prawa do wykonywania zawodu.

Uzyskanie tytułu specjalisty

Lekarzowi weterynarii przysługuje prawo uzyskania tytułu specjalisty w obszarach weterynarii określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 7 września 2022 r. w sprawie określenia obszarów weterynarii, w których lekarz weterynarii może uzyskać tytuł specjalisty, tj. m.in. w obszarze:

• chorób psów i kotów,
• chorób koni,
• chorób drobiu,
• rozrodu zwierząt,
• chirurgii weterynaryjnej,
• weterynaryjna diagnostyka obrazowa lub
• higieny zwierząt rzeźnych i żywności pochodzenia zwierzęcego.

W tym celu lekarz weterynarii, który wykazuje się co najmniej dwuletnim stażem pracy zawodowej, musi odbyć szkolenie specjalizacyjne w wybranym obszarze. Z wnioskiem o przyjęcie na szkolenie, należy wystąpić do Komisji ds. Specjalizacji Lekarzy Weterynarii – o kolejności przyjęć decyduje staż pracy i uprzednio ukończone kursy specjalistyczne. Szkolenie specjalizacyjne prowadzone jest przez uczelnie publiczne prowadzące studia magisterskie na kierunku weterynaria oraz Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy. Koszty szkolenia pokrywa lekarz weterynarii z „własnej kieszeni” bądź jednostka organizacyjna, która skierowała go na szkolenie. Lekarz weterynarii, który uzyskał tytuł specjalisty – otrzymuje dyplom specjalisty.

Sprawdź w LEX: Jaka jest rola Powiatowego Lekarza Weterynarii? >

Czym zajmuje się lekarz weterynarii

Wykonywanie zawodu lekarza weterynarii polega na ochronie zdrowia zwierząt oraz weterynaryjnej ochronie zdrowia publicznego i środowiska, w tym m.in. na:

• badaniu stanu zdrowia zwierząt,
• rozpoznawaniu, zapobieganiu i zwalczaniu chorób zwierząt,
• leczeniu zwierząt oraz wykonywaniu zabiegów chirurgicznych,
• badaniu zwierząt rzeźnych, mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego,
• badaniu i ocenie weterynaryjnej jakości pasz oraz warunków ich wytwarzania i dystrybucji,
• wydawaniu recept na produkty lecznicze, z wyłączeniem produktów leczniczych weterynaryjnych, które będą stosowane u zwierząt.

Lekarz weterynarii obowiązany jest wykonywać zawód ze szczególną starannością, w oparciu o zasady etyki i deontologii weterynaryjnej.

Sprawdź w LEX: Czy czynności wykonywane przez lekarza weterynarii na rzecz Powiatowego Lekarza Weterynarii podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? >

Zawód zaufania publicznego

Zgodnie z art. 17 Konstytucji RP – zawodami zaufania publicznego są zawody, dla których w drodze ustawy, tworzone są samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące te zawody i sprawujące pieczę nad ich należytym wykonywaniem w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 7 maja 2002 r., sygn. akt SK 20/00, natomiast – zawód zaufania publicznego polega na zaspokajaniu istotnych osobistych potrzeb ludzkich, z czym wiąże się przetwarzanie informacji dotyczących życia osobistego.

Biorąc pod uwagę powyższe wymagania – z całą pewnością, należy przyjąć, że zawód lekarza weterynarii jest zawodem zaufania publicznego. Na podstawie art. 8 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych – został utworzony samorząd zawodowy reprezentujący osoby wykonujące zawód lekarza weterynarii i sprawujący pieczę nad należytym wykonywaniem przez nie zawodu, którego jednostkami organizacyjnymi są Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna oraz okręgowe izby lekarsko-weterynaryjne. Lekarz weterynarii posiada również dostęp do informacji osobistych i prywatnych klientów, którzy korzystają z jego usług – a zatem „przetwarza informacje dotyczące ich życia osobistego”. Usługi te, mają doniosłe znaczenie społeczne, są istotne dla zdrowia zwierząt, ale też są ważne ze względu na interes ekonomiczny posiadaczy zwierząt oraz interes publiczny (J. Helios, W. Jedlecka, Lekarz weterynarii jako zawód zaufania publicznego (w:) Życie Weterynaryjne 2022, 97(10)). Każdy lekarz weterynarii posiada również wkład w zapewnianie zdrowia publicznego. Może to czynić poprzez ochronę zdrowia zwierząt oraz ich dobrostanu, badania biomedyczne bądź przez zapewnianie bezpiecznych warunków w trakcie produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego (T. Jakubowski, „Jedno zdrowie” – bezpieczeństwo żywności od pola do stołu, 2010).

Sprawdź w LEX: Czy lekarz weterynarii może pracować dłużej niż 12 godzin na dobę lub pełnić dyżur po godzinach pracy? >

Odpowiedzialność zawodowa lekarzy weterynarii

Za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii weterynaryjnej oraz za naruszenie przepisów o wykonywaniu zawodu lekarze weterynarii podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami lekarsko-weterynaryjnymi. Postępowanie przed sądem lekarsko-weterynaryjnym jest dwuinstancyjne – orzeczeniem kończącym postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, jest orzeczenie wydane w drugiej instancji przez Krajowy Sąd Lekarsko-Weterynaryjny, które staje się prawomocne z chwilą jego ogłoszenia.

Sąd lekarsko-weterynaryjny może orzekać względem lekarza weterynarii następujące kary:

1. upomnienie,
2. naganę,
3. zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od trzech miesięcy do trzech lat i ostatecznie
4. pozbawienie prawa wykonywania zawodu.

Od prawomocnego orzeczenia wydanego w drugiej instancji przez Krajowy Sąd Lekarsko-Weterynaryjny obwinionemu lekarzowi weterynarii, jak i osobie, której dobro prawne zostało naruszone, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia – przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego.

Niezależnie od postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej o ten sam czyn lekarza weterynarii może równolegle toczyć się postępowanie karne lub postępowanie dyscyplinarne wszczęte w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szczególne takie postępowanie przewidują (np. postępowanie dyscyplinarne członków korpusu służby cywilnej, którzy tworzą również lekarze weterynarii, toczące się przed komisją dyscyplinarną działającą w urzędzie, obsługującym danego lekarza weterynarii).

Sprawdź w LEX: Czy zaświadczenie o braku przeciwskazań zdrowotnych do pracy lekarza weterynarii zwalnia pracodawcę ze skierowania lekarza na wstępne badania lekarskie? >

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.