Pełnienie funkcji radnego wiąże się z wieloma przywilejami, w tym ochroną trwałości stosunku pracy, możliwością korzystania z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym oraz prawem do diety. Podobnie pełnienie funkcji wójta wiąże się zazwyczaj z wysokim wynagrodzeniem. Ponadto wójt korzysta z szerokiej ochrony prawnej i stabilności zatrudnienia, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo i prestiż tego stanowiska.
Okres sprawowania mandatu jest ujmowany w ramy czasowe zwane kadencją, która dla rady gminy i wójta, zgodnie z art. 16 i art. 26 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym trwa 5 lat, licząc od dnia wyborów. Po zakończeniu kadencji, mandaty radnych i wójta automatycznie wygasają, a nowe wybory są organizowane w celu wyłonienia ich następców.
Jednakże zakończenie kadencji nie stanowi jedynej okoliczności, która prowadzi do wygaśnięcia mandatu radnego oraz mandatu wójta.
Przeczytaj także: Radny nie dorobi w urzędzie, ale w jednostce gminnej już tak
Przyczyny wygaśnięcia mandatu
Zgodnie bowiem z art. 383 par. 1 Kodeksu wyborczego, wygaśnięcie mandatu radnego następuje także w przypadku:
- śmierci;
- utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów;
- odmowy złożenia ślubowania;
- pisemnego zrzeczenia się mandatu;
- naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności;
- objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej;
- wyboru na wójta, posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego;
- niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym.
Zobacz w LEX: Jak nie stracić mandatu? Czyli radny nie wszystko czynić może >
Z kolei wygaśnięcie mandatu wójta zgodnie z art. 492 par. 1 Kodeksu wyborczego następuje wskutek:
- odmowy złożenia ślubowania;
- niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym;
- pisemnego zrzeczenia się mandatu;
- utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów;
- objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej;
- naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach;
- wyboru na posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego;
- orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do końca kadencji;
- śmierci.
Procedura w przypadku zrzeczenia się mandatu
W przypadku pisemnego zrzeczenia się mandatu radnego lub mandatu wójta oświadczenie w tej sprawie powinno zostać złożone bezpośrednio komisarzowi wyborczemu, albowiem do jego kompetencji należy stwierdzenie wygaśnięcie mandatu w drodze postanowienia, które wchodzi w życie z dniem podjęcia.
W przypadku złożenia pisemnego zrzeczenia się mandatu radnego lub mandatu wójta przewodniczącemu rady powinien on niezwłocznie przekazać je komisarzowi wyborczemu. W takiej sytuacji termin do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu biegnie od dnia otrzymania oświadczenia przez komisarza wyborczego.
Postanowienie komisarza wyborczego dotyczące stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego albo mandatu wójta ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym, podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej, a także doręcza się niezwłocznie zainteresowanemu i przesyła wojewodzie oraz przewodniczącemu rady.
Czytaj w LEX: Wygaśnięcie mandatu radnego wskutek wyboru na wójta, posła lub senatora >
Termin zależy od okoliczności
Co do zasady, w przypadku pisemnego zrzeczenia się mandatu radnego lub mandatu wójta termin do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu biegnie od dnia otrzymania oświadczenia przez komisarza wyborczego. Jednakże, jak zauważa Zastępca Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w przypadku, gdy:
- w oświadczeniu wskazano datę zrzeczenia się mandatu, i jest ona późniejsza niż data otrzymania oświadczenia przez komisarza wyborczego, termin do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu biegnie od tej daty.
- gdy wskazana w oświadczeniu data zrzeczenia się mandatu jest wcześniejsza, niż data otrzymania oświadczenia przez komisarza wyborczego, termin do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu biegnie od daty otrzymania oświadczenia.
Warto także wspomnieć, że jeżeli stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego albo wójta nastąpiło z przyczyny, w związku z którą radnemu albo wójtowi służy skarga do sądu administracyjnego, a radny albo wójt z tego prawa nie skorzystał, wygaśnięcie mandatu radnego albo wójta następuje z upływem terminu złożenia skargi do sądu administracyjnego, tj. po upływie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia komisarza wyborczego.
Czytaj więcej w LEX: Wygaśnięcie mandatu radnego wskutek zrzeczenia się mandatu >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
