Ministerstwo Finansów zaprezentowało projekt zmiany ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.  Ma on przedłużyć do 2029 r. przepisy pozwalające na większą elastyczność w zrównoważeniu bieżących wydatków jednostek samorządu terytorialnego oraz w spłacaniu ich długów. Resort uzasadnia nowelizację potrzebą złagodzenia rygorów prowadzenia gospodarki finansowej przez samorządy od 2025 r. Wskazuje, że w ostatnich latach w wyniku reform podatkowych i związanym z nimi zmniejszeniem dochodów jednostek samorządu terytorialnego, a jednocześnie zwiększeniem wydatków bieżących spowodowanych m.in. inflacją, jednostki samorządu terytorialnego odnotowały wyraźny spadek nadwyżki operacyjnej. Rozwiązania proponowane w projekcie ustawy wychodzą naprzeciw postulatom zgłaszanym przez stronę samorządową.

Proponowane rozwiązania obejmują przedłużenie do 2029 r. czasowych preferencji w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu samorządu oraz indywidualnego limitu spłaty zobowiązań.

Przeczytaj także: Nowelizacja przepisów o dochodach JST z podpisem prezydenta

 

Jak mają wyglądać zaproponowane rozwiązania

Czasowe preferencje  obejmują przedłużenie:

  1. możliwości bilansowania części bieżącej budżetu JST wolnymi środkami będącymi w dyspozycji jednostki,
  2. możliwości niespełnienia przez jednostkę samorządu terytorialnego relacji ograniczającej wysokość spłaty długu, czyli indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, o którym mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych, pod warunkiem gdy łączna kwota długu jednostki nie przekroczy 100 proc. jej dochodów ogółem pomniejszonych o dotacje i środki o podobnym charakterze (czyli co do których organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie ma swobody podejmowania decyzji o ich przeznaczeniu) oraz powiększonych o planowane przychody z tytułów określonych w art. 217 ust. 2 pkt 4-8 ustawy o finansach publicznych nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego. Dodatkowym zabezpieczeniem samorządu terytorialnego będzie rozwiązanie, zgodnie z którym jednostka samorządu terytorialnego będzie mogła przekroczyć indywidualny limit spłaty zobowiązań wyłącznie w przypadku gdy taka sytuacji nie zagrozi realizacji zadań publicznych,
  3. nieujmowania w relacji ograniczającej wysokość spłaty długu potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń i gwarancji.

Minister finansów chce też zaproponować modyfikację indywidualnego limitu spłaty zobowiązań w zakresie umożliwienia doliczania do relacji z tego artykułu dochodów ze sprzedaży majątku. Proponowane rozwiązanie jest kontynuacją obecnie obowiązującego rozwiązania, z tą różnicą, że minimalizuje dotychczas występujący problem zawyżania maksymalnych indywidualnych wskaźników spłaty zadłużenia, określonych w art. 243 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, wynikające ze zbyt optymistycznego prognozowania tego źródła dochodów.
Przedłużenie proponowanych rozwiązań ma pozwolić samorządom terytorialnym po pierwsze na przygotowanie w ustawowym terminie realistycznych budżetów na rok 2025 i wieloletnich prognoz finansowych. Termin uchwalenia budżetów jednostek samorządu terytorialnego ustalony jest na dzień 31 grudnia 2024 r., a w szczególnie uzasadnionych przypadkach 31 stycznia 2025 roku. Po drugie ma pozwolić na realne zaplanowanie spłat rat kredytów i pożyczek na rok 2025 i kolejne lata. Rząd projekt chce przyjąć jeszcze w tym roku.