Przyjęta ustawa nowelizuje dwa obowiązujące obecnie akty prawne. Pierwszy z nich to ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa z 2023 r., a drugi to ustawa o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielniej egzystencji z 2019 roku. Inicjatywa zmian w kwestii świadczeń dla sołtysów wyszła zarówno z Sejmu, jak i z Senatu, a przyjęty akt uwzględnia oba złożone projekty.

Czytaj też: Od 1 marca sołtysi otrzymają wyższe świadczenie>>
 

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?

Gdy przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wejdą w życie, sołtysi będą mogli uzyskać świadczenie po siedmiu, a nie po ośmiu latach pełnienia funkcji sołtysa, niezależnie od liczby kadencji. Nowelizacja wprowadziła także zmiany ułatwiające przeprowadzenie postępowania dowodowego w sytuacji, gdy wnioskodawca nie dysponował danymi potwierdzającymi okres pełnienia funkcji sołtysa. Konieczność uzyskania oświadczeń potwierdzających tą okoliczność od osób zamieszkujących w sołectwie w czasie, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, zmniejszono z 5 do 3 osób. 

Nowela reguluje, że wnioski już złożone przez sołtysów, które nie zostały rozpatrzone będą rozpatrywane na podstawie już nowych przepisów, bez konieczności ponownego składania wniosku. Dodatkowo zakłada, że świadczenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji sołtysa ma nie powodować obniżenia świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, czyli w dniu 16 września.

Przeczytaj także: Posłowie chcą wzmocnić sołtysów oraz finanse sołectw

 

Senacka inicjatywa

Inicjatywa senatorów powstała na skutek petycji skierowanej do Senatu przez Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów. W petycji wskazano na potrzebę modyfikacji przepisów tej ustawy, gdyż jej literalne stosowanie spowodowało nieprzyznanie świadczeń znacznej grupie sołtysów, w tym takim, którzy pełnili funkcję sołtysa przez dwie kadencje, lecz nie spełnili wymogu pełnienia tej funkcji przez osiem lat. Praktyka stosowania regulacji prawnych dotyczących wyborów na sołtysa była taka, iż gminy często w sposób nieuprawniony ogłaszały wybory na nową kadencję o kilka dni wcześniej i skracały formalnie sołtysom okres sprawowania funkcji, tym samym pozbawiając niektóre osoby prawa do świadczenia pieniężnego ze względu na niespełnienie wymogu ośmiu lat pełnienia funkcji sołtysa.

Ponadto autorzy petycji postulowali uchylenie przepisów, które pozbawiają prawa do świadczenia pieniężnego sołtysów seniorów pełniących funkcję wyłącznie przed 1990 r., mimo że podobnie jak ich następcy otrzymali mandat mieszkańców w wyborach bezpośrednich i demokratycznych, a dodatkowo pracowali na rzecz społeczności w trudniejszych warunkach niż obecne. Więcej pisaliśmy o tym: Sołtys, który pełnił funkcję wyłącznie w PRL nie otrzyma dodatku emerytalnego

Czytaj też w LEX: Nieprawidłowości w stosowaniu przepisów dotyczących funduszu sołeckiego >

Z kolei poselska nowelizacja ustawy, którą złożyli posłowie PiS zakładała, że okres pełnienia funkcji sołtysa, uprawniający do świadczenia pieniężnego, powinien trwać nie krócej niż 90 miesięcy, czyli 7,5 roku. Zmiana miała umożliwić przyznanie świadczenia pieniężnego tym sołtysom, którzy pełnili tę funkcję przez okres nie krótszy niż 90 miesięcy i których wnioski o przyznanie tego świadczenia zostały odrzucone.

 

 

Co wynika z obecnych przepisów?

Według obowiązującej ustawy świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł przysługuje osobom, które pełniły funkcję sołtysa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przez okres co najmniej dwóch kadencji nie mniej niż przez osiem lat oraz osiągnęły wiek emerytalny: kobiety - 60 lat, mężczyźni – 65 lat. Przy ustalaniu okresu pełnienia funkcji sołtysa nie jest wymagane zachowanie ciągłości pełnienia tej funkcji.

Ponadto do okresu pełnienia funkcji sołtysa, który warunkuje przyznanie prawa do świadczenia pieniężnego, wlicza się również okres pełnienia funkcji sołtysa na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jeżeli osoba ta następnie pełniła funkcję sołtysa na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Czytaj też w LEX: Świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa >

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.