Wójt Gminy wydał Lucjanowi S. decyzję w sprawie ustalenia wysokości opłaty za pobyt jego syna w Domu Pomocy Społecznej i zobowiązał go do jej uiszczenia na rachunek bankowy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji. Pismo zostało doręczone Lucjanowi S. w trybie doręczenia zastępczego. Kilka miesięcy później, działający w jego imieniu pełnomocnik wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji wójta.
Przeczytaj także: NSA: Mimo że skarga niedopuszczalna, to organ można ukarać
SKO: Niepełnosprawność nie może usprawiedliwiać uchybienia
Pełnomocnik wskazał, że jego mocodawca jest osobą niepełnosprawną zaliczoną do stopnia umiarkowanego. Wymaga korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Ze względu na swoją nieporadność nawet w najprostszych czynnościach urzędowych potrzebuje pomocy osób najbliższych. Dopiero na prośbę swojej córki, Lucjan S. zwrócił się po pomoc do fachowego pełnomocnika. Z tych względów uchybienie terminu w złożeniu odwołania od decyzji nastąpiło bez winy jego mocodawcy. Przywrócenie terminu uzasadnia również okoliczność, że decyzja wójta godzi w interesy majątkowe strony, bowiem Lucjan S. jako emeryt nie posiada znacznych środków pieniężnych. Odmowa przywrócenia terminu powodowałaby ryzyko ukształtowania postępowania w sposób sprzeczny z zasadami ogólnymi, w tym z art. 8 par. 1 k.p.a., wyrażającym normę pogłębiania zaufania do władzy publicznej.
Czytaj w LEX: Jawność postępowania administracyjnego a zasada zaufania do władz publicznych - kontekst społeczny i normatywny >
Samorządowe Kolegium Odwoławcze odmówiło wnioskowi. Jego zdaniem, sama okoliczność legitymowania się przez stronę umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie powoduje, że wniosek jest zasadny. Przewlekła choroba czy niepełnosprawność same w sobie nie usprawiedliwiają braku winy w uchybieniu terminu.
Powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne w skardze do sądu administracyjnego pełnomocnik wskazał, iż pogląd wyrażony przez SKO nie ma zastosowania odnośnie chorób psychicznych. Objawy tych ostatnich mogą wiązać się z utratą możliwości rozpoznania przez osobę chorą sytuacji, w której się znajduje oraz pokierowania swoim postępowaniem, a więc wyłączyć zawinienie, które jest przesłanką przywrócenia terminu. Z tych względów, ocena okoliczności związanych ze stanem zdrowia strony powinna zostać dokonana na podstawie wiedzy specjalistycznej, nie zaś opierać się na własnych ustaleniach organu.
Choroba psychiczna inna od wszystkich innych
Sąd Wojewódzki w Poznaniu uchylił zaskarżone postanowienie. Wyjaśnił, że ocena przesłanek przywrócenia terminu do dokonania czynności musi odbywać się z odwołaniem do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności konkretnego przypadku, przy uwzględnieniu wszelkich koniecznych środków dowodowych oraz z uwzględnieniem słusznego interesu strony. Organ powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne sprawy i ocenić winę strony według obiektywnych mierników jej staranności. Miał rację organ, że nie każda choroba uzasadnia uwzględnienie prośby o przywrócenie terminu. Konieczne jest bowiem wykazanie, że rodzaj choroby uniemożliwiał dokonanie czynności oraz że nie istniała możliwość skorzystania z pomocy innych osób w jej dokonaniu. Faktem też, że odmiennie w orzecznictwie traktuje się przypadki, w których strona wnosząca o przywrócenie uchybionego terminu cierpi na schorzenia natury psychicznej.
Wzory dokumentów w LEX:
- Prośba o przywrócenie terminu (art. 58 par. 2 k.p.a.) >
- Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji I instancji >
- Postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej >
Gdy strona powołuje się na zły stan zdrowia związany z przewlekłą chorobą psychiczną, a na dowód prezentuje dokument w postaci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zasadne jest przyjęcie, iż uprawdopodobniła brak winy w uchybieniu terminu dla dokonania czynności procesowej. Istnieją bowiem takie zaburzenia psychiczne, które znacząco utrudniają lub uniemożliwiają całkowicie podejmowanie racjonalnych decyzji oraz działanie we własnym interesie. Zaburzenia psychiczne niewątpliwie, z samej swojej istoty, mogą uniemożliwić załatwianie spraw życia codziennego czy prowadzenie spraw administracyjnych i sądowych. Może się także zdarzyć, że strona postępowania nie będzie obłożnie chora, będzie zdolna do samodzielnego poruszania się, jej organizm nie będzie wykazywać zaburzeń w sferze fizykalnej, lecz nie będzie ona mieć świadomości otaczającej jej rzeczywistości, ani nie będzie zdolna do prawidłowego myślenia i działania. Tak stan zdrowia wnioskodawcy uzasadnia przyjęcie, iż nie dopełniła jej bez własnej winy oraz uzasadnia przywrócenie terminu do dokonania tej czynności.
Czytaj w LEX: Przywrócenie terminu w postępowaniu administracyjnym >
Jeżeli SKO miało wątpliwości powinno podjąć działania z urzędu
W tej sprawie pełnomocnik skarżącego powołał się na orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. W treści orzeczenia wskazano, iż strona wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Nie wymaga natomiast stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Powyższe okoliczności czynią prawdopodobnym twierdzenie, że skarżący mógł mieć trudności w samodzielnym złożeniu odwołania od decyzji, z uwagi na zły stan zdrowia. Ostateczna ocena podniesionych okoliczności możliwa byłaby jednak dopiero po pozyskaniu dodatkowego materiału dowodowego.
Zdaniem sądu, jeżeli organ miał wątpliwości co do okoliczności powoływanych przez stronę, powinien podjąć działania niezbędne do wyjaśnienia kwestii budzącej jego wątpliwości. O ile bowiem konstrukcja art. 58 par. 1 k.p.a. nakłada na stronę obowiązek uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu, nie zwalnia to organu od podjęcia działań zmierzających do dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy i potwierdzenia przez stronę wiarygodności okoliczności, na które powołała się, usprawiedliwiając przyczynę niedopełnienia w terminie określonych czynności procesowych. Nie można wykluczyć, iż strona dysponuje dodatkowym materiałem dowodowym i będzie w stanie przedstawić okoliczności prowadzące do nabrania przez organ prowadzący postępowanie pewności co do istnienia przesłanek uzasadniających przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej
Wyrok WSA w Poznaniu z 16 maja 2024 r., sygn. akt IV SA/Po 97/24
Cena promocyjna: 9.9 zł
|Cena regularna: 11 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 8.8 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.