Gminy ogłaszające postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usług bankowych, zakładają, iż są one realizowane przez podmioty zaufania publicznego, działające zgodnie z poszanowaniem rygorystycznych przepisów i zasad, a także takich, nad którymi ścisły nadzór prowadzi Komisja Nadzoru Finansowego.
Czytaj też: Samorządy walczą ze skutkami upadku banku, rząd trochę pomaga>>
Ta nieprzeciętna na rynku zamówień publicznych gwarancja, wynikająca ze specyfiki przedmiotu zamówienia, nie zwalnia jednak zamawiającego z obowiązku weryfikacji, czy wykonawca - bank jest zdolny do należytego i terminowego zrealizowania zamówienia publicznego. Sytuacja, w której instytucja bankowa popada w problemy jest niezwykle rzadka i mało prawdopodobna, aczkolwiek, jak pokazuje sytuacja jednego z banków w Sanoku, kłopoty finansowe instytucji bankowych również mają miejsce w praktyce gospodarczej.
Sprawdź w LEX: W jaki sposób powiat powinien ustalać wartość zamówienia na usługi bankowe? >
Kondycję finansową banku trzeba sprawdzić
Biorąc pod uwagę powyższe, zamawiający przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usług bankowych, powinien rozważyć wprowadzenie czynnika weryfikującego kondycję finansową potencjalnych wykonawców. Zgodnie z art. 22 ust. 1b pkt 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.- Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa Pzp), zamawiający ma możliwość sformułowania warunku udziału w postępowaniu pozwalającego na weryfikację zdolności ekonomicznej lub finansowej wykonawcy.
Czytaj w LEX: Informacja z banku jako potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu >
W praktyce wykorzystanie tego przepisu sprowadza się do wymagania poziomu ubezpieczenia poprzez określenie minimalnej sumy ubezpieczenia, jaką wykonawca będzie musiał się wykazać w ramach posiadanego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą lub też określenia minimalnego poziomu posiadanych środków finansowych lub zdolności kredytowej. Popularność tych dwóch instrumentów wynika z faktu, że są one najprostsze do zweryfikowania, a co istotniejsze nie wymagają szczególnej wiedzy w zakresie analizy finansowej i ekonomicznej.
Katalog warunków udziału w postępowaniu
W art. 22c ust. 1 ustawy Pzp został wskazany katalog warunków udziału w postępowaniu, jakie może zamawiający sformułować w stosunku do zdolności ekonomicznej i finansowej. Jednakże użycie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności” powoduje, iż wskazany tam katalog ma charakter przykładowy i nie ogranicza swobody zamawiającego w doborze innego warunku udziału w postępowaniu.
Na słuszność powyższej tezy wskazują także zapisy rozporządzenia ministra rozwoju z 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Zgodnie bowiem z par. 2 ust. 2 pkt 1) wyżej wymienionego rozporządzenia zamawiający ma prawo żądać przedłożenia sprawozdania finansowego lub jego części. Zatem dane uzyskane z tegoż sprawozdania mogą pozwalać na przeprowadzenie szczegółowej, pogłębionej analizy ekonomiczno-finansowej.
Zobacz procedurę w LEX: Badanie w celu ustalenia, czy wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu >
Można sobie wyobrazić sytuacje, w której zamawiający określi warunek, w ramach którego wykonawca będzie zobowiązany do wykazania się posiadaniem określonego poziomu wskaźnika finansowego lub ekonomicznego. Rozwiązanie to może pozwolić na pogłębioną analizę kondycji finansowej potencjalnego wykonawcy. Takie działanie minimalizuje ryzyko udzielenia zamówienia bankowi, który nie daje rękojmi należytego wykonania zamówienia. Należy jednak zawsze pamiętać, iż zgodnie z ustawą Pzp stawiane warunki winny być proporcjonalne do przedmiotu zamówienia (co do wartości i zakresu).
Niezbędny udział specjalisty
Należy jednak pamiętać, iż sformułowanie warunku udziału w postępowaniu opartego na analizie wskaźnikowej, wymaga specjalistycznej wiedzy. Po pierwsze należy w sposób odpowiedni dobrać wskaźnik, który będzie służył do weryfikacji kondycji finansowej banku. Po drugie koniecznym będzie właściwe określenie minimalnego jego poziomu. Po trzecie niezbędnym jest prawidłowe zweryfikowanie danych i dokumentów przedstawionych przez bank w celu określenia, czy minimalny wymagany przez zamawiającego poziom został osiągnięty. Wykonanie wszystkich tych czynności powoduje, iż zamawiający musiałby zaangażować w prace nad przygotowaniem i przeprowadzeniem postępowania osoby posiadające wysokospecjalistyczną wiedzę w zakresie ekonomii i finansów.
Czytaj w LEX: Ocena pracowników działów zamówień publicznych w jednostkach samorządu terytorialnego >
Warto również oddzielić dwie kwestie, a mianowicie stawianie warunków udziału w postępowaniu (przed terminem składania ofert) i wymagania wprowadzane do postanowień umownych, których niewykonanie będzie sankcjonowane karami umownymi. Oczywiście w umowie można nawiązywać do dokumentu żądanego na potrzeby spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie zachowania np. ciągłości ubezpieczenia na żądana kwotę poprzez przedstawioną polisę lub inny dokument ubezpieczenia. Zamawiający może również wprowadzić w umowie obowiązek zachowania danego wskaźnika umożliwiającego monitorowanie kondycji finansowej banku podczas realizacji zamówienia.
Michał Zastrzeżyński - zastępca prezydenta miasta Sosnowca, odpowiedzialny m.in. za proces udzielania zamówień publicznych.
Jarosław Rokicki - kierownik Biura Zamówień Publicznych w Urzędzie Miejskim w Dąbrowie Górniczej, adiunkt na Wydziale Administracji i Prawa WSH w Sosnowcu, przewodniczący grupy roboczej ds. zamówień Publicznych Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
