Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego może wprowadzić zakaz zmiany naturalnego ukształtowania terenu, w tym podnoszenia poziomu terenu (powierzchni ziemi) poprzez wykonywanie nasypów gruntu lub innych zabiegów zmieniających w sposób sztuczny poziom terenu (powierzchni ziemi). Podniesienie poziomu terenu działki stanowi zatem o naruszeniu zapisów planu. Organy administracji nie są w takiej sytuacji bezbronne. W celu przywrócenia stanu poprzedniego mogą odwołać się do następujących regulacji prawnych.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Zgodnie z art. 59 u.p.z.p. każda zmiana zagospodarowania terenu musi być zgodna z planem miejscowym albo z decyzją o warunkach zabudowy. Dotyczy to również takiej zmiany, która nie wymaga pozwolenia na budowę, z wyjątkiem tymczasowej, jednorazowej zmiany zagospodarowania terenu, trwającej do roku. Zmiana zagospodarowania terenu nie jest pojęciem zdefiniowanym, dlatego oceny, czy dane zamierzenie skutkuje zmianą zagospodarowania terenu, dokonuje się w każdym przypadku indywidualnie. W orzecznictwie przyjęto, że zmianą zagospodarowania terenu jest np. utwardzenie działki, rozpoczęcie jej wykorzystywania jako miejsca parkowania pojazdów mechanicznych służących wykonywaniu działalności gospodarczej czy nagromadzenie hałd ziemi. Najbardziej widoczną zmianę zagospodarowania terenu stanowi oczywiście wzniesienie na nim obiektu budowlanego bądź rozbiórka takiego obiektu.
Bez względu na to, czy niezgodna z przepisami zmiana sposobu zagospodarowania przestrzennego terenu następuje na terenie nieobjętym planem, czy też na terenie dla którego uchwalono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to takie zdarzenie, jako bezprawne, wymaga w państwie prawa odpowiedniego przeciwdziałania ze strony powołanych do tego organów państwa (np. wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2009 r. II OSK 6/08 i z dnia 8 września 2021 r. II OSK 3170/18). Stąd, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może nakazać, na podstawie art. 59 ust. 3 u.p.z.p. w drodze decyzji, właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przywrócenie poprzedniego sposobu zagospodarowania terenu, dokonanej w sposób niezgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Trzeba jednak dodać, że przepis art. 59 ust. 3 pkt 2, a także art. 59 ust. 2 u.p.z.p. nie znajduje tutaj zastosowania wprost, a jedynie odpowiednio, w wyniku dokonania wykładni rozszerzającej, co wymaga spełnienia wskazanych w tym przepisie warunków w sposób nie budzący wątpliwości.
Czytaj także: Ograniczenia w obrocie ziemią rolną da się ominąć>>
Nawiezienie ziemi a ustawa o odpadach
Niezanieczyszczona gleba i inne materiały występujące w stanie naturalnym, wydobyte w trakcie robót budowlanych, nie zalicza się do odpadów pod warunkiem, że materiał ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty. Każdy inny rodzaj nawiezionych na grunt mas ziemnych ustawa traktuje jako odpad, którego zagospodarowanie odbywa się według zasad wynikających z ustawy o odpadach oraz przepisów wykonawczych do niej. Osoba fizyczna lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, mogą przyjąć na własną działkę niewielką ilość odpadów mas ziemnych i gruzu w ilości 200kg/m2, a tym samym podnieść teren o ok. 20-25 cm. Nawiezienie odpadów i ich rozmieszczenie na nieruchomości w większej aniżeli w/w ilości wymaga pozwolenia. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o odpadach posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, pod rygorem egzekucji administracyjnej.
Sprawdź: Czy na nawiezienie ziemi na zabudowaną działkę wymagane jest pozwolenie? >
Cena promocyjna: 64.5 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 116.1 zł
Niwelacja terenu w ustawie - Prawo budowlane
Niwelacja terenu, a więc wyrównanie powierzchni gruntu rodzimego oraz odpowiednie ukształtowanie jego powierzchni stosownie do zamierzeń dalszego wykorzystania działki często przybiera postać nadsypywanie gruntu w celu zniwelowania dołów i zagłębień albo podwyższenia terenu. Jeżeli prace niwelacyjne stanowią prace przygotowawcze w celu realizacji określonego inwestycji, na podst. art. 41 ust. 2 pkt 2 Prawo budowlane, muszą zmierzać do wykonania konkretnego obiektu budowlanego określonego w ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę albo zgłoszeniu. Prace przygotowawcze mogą być legalnie wykonywane wyłącznie na terenie objętym decyzją o pozwoleniu na budowę lub zgłoszeniem. Samowolą budowlaną będzie także podjęcie prac przygotowawczych w ogóle bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Jeżeli podwyższenie terenu działki następuje w związku z pracami budowlanymi objętymi pozwoleniem na budowę albo zgłoszeniem, a w treści decyzji nie ma informacji o takiej możliwości, konieczne jest uzyskanie decyzji zatwierdzającej zmianę projektu budowlanego albo powtórzenie procedury zgłoszeniowej. Bez tych formalności, roboty te są realizowane w warunkach samowoli budowlanej.
Czytaj także: Pompa ciepła nie wymaga pozwolenia, ale trochę formalności jest>>
Sankcja za podwyższenie gruntu z ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Utwardzenie nieruchomości przez nawiezienie ziemi odpadowej powoduje zmianę ukształtowania terenu i trwałą zmianę charakteru podłoża. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, o dopuszczalnym utwardzeniu terenu można mówić wyłącznie w wypadku działki budowlanej. Jeżeli zatem z zapisów planu miejscowego wynika, że dana nieruchomość gruntowa ma przeznaczenie rolne lub leśne, to w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, zmiana jej przeznaczania (również przez utwardzenie) jest możliwe wyłącznie po wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej lub leśnej. Sankcją za naruszenie przepisów ustawy jest, zgodnie z art. 28 ust. 1 dwukrotność opłaty za wyłączenie gruntów.
PROCEDURA: Wyłączenie gruntu z produkcji rolniczej lub leśnej >
Podwyższenie poziomu gruntu może naruszyć przepisy Prawa wodnego
Zgodnie z art. 234 ustawy - Prawo wodne, właściciel gruntu nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł ze szkodą dla gruntów sąsiednich; odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie. Jeżeli organy ustalą, że wskutek nawiezienia ziemi zmianie uległy stosunki wodne na gruntach sąsiednich, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakażą właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności.
Sankcja za naruszenie z ustawy - Prawo ochrony środowiska
Zgodnie z art. 362 ustawy - Prawo ochrony środowiska, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia albo przywrócenia środowiska do stanu właściwego. Aby organ mógł to zrobić, musi najpierw stwierdzić fakt negatywnego oddziaływania przez dany podmiot na środowisko. Postanowienia art. 362 ust. 1 będą mogły znajdować zastosowanie we wszystkich przypadkach negatywnego oddziaływania na środowisko – częściej nawet wobec działań zgodnych z prawem niż tych naruszających obowiązujące rozwiązania. Do stanów niezgodnych z przepisami w pierwszej kolejności powinny jednak znajdować zastosowanie przepisy karne lub administracyjne, nakładające sankcje za ich naruszenie. Z punktu widzenia zasad odpowiedzialności przepis ten ma więc charakter uzupełniający i powinien być stosowany wtedy, gdy inne normy nie przewidują bardziej szczegółowych rozwiązań, a taka właśnie sytuacja może zaistnieć w przypadku negatywnego, choć pozostającego w zgodzie z prawem, oddziaływania na środowisko.
PROCEDURA: Wydanie decyzji o zapobieganiu negatywnym oddziaływaniom na środowisko >
Cena promocyjna: 64.5 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 116.1 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.