Prezydent Lublina, Krzysztof Żuk, współprzewodniczący Komisji zaapelował o pilne zorganizowanie osobnego spotkania, poświęconego sytuacji finansowej samorządu. Jak mówił, konieczność rzetelnego omówienia tej kwestii wywołał przede wszystkim „jednostronny przebieg dyskusji” prowadzonej w ostatnich dniach po nowelizacji Karty Nauczyciela.

Dlaczego samorządy mają pustą kasę

Jak mówili samorządowcy uczestniczący w środę w posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, media podkreślają świetną kondycję finansową JST, związaną z koniunkturą gospodarczą i wzrostem o 22 mld zł wpływów z podatku PIT w ostatnich 3 latach.  - To jednak nie jest pełny obraz samorządowych finansów. Jest wiele czynników, które tę dobrą sytuację pogarszają, m.in. wzrost kosztów wykonywania zadań własnych, w tym wzrost cen usług budowlanych, materiałów, energii elektrycznej czy kosztów pracy - podkreślali przedstawiciele samorządów. Jako szczególnie dotkliwe wskazywali gwałtownie rosnące wydatki na oświatę. Jak wyliczyli samorządowcy, luka finansowa w latach 2017 i 18 wzrosła z 17,7 do 23,4 mld zł – i to bez uwzględnienia zmian w Karcie Nauczyciela, czyli podwyżek mających nastąpić od września tego roku.

Kolejne istotne w tym zakresie czynniki to:

  • permanentne niedofinansowanie zadań zleconych, ubytki w podatku od nieruchomości i opłatach za użytkowanie wieczyste, a wreszcie planowane zmiany w podatku PIT:
  • obniżenie stawki z 18 do 17%, które przyniesie 3,5 mld zł straty rocznie,
  • podwojenie kwoty wolnej od podatku – 2 mld,
  • zwolnienie osób do 26. roku życia – 1,1 mld od 2020 roku,
  • przeniesienie środków z OFE na IKE (łącznie 9,5 mld zł).


Czytaj: Raport: Polski samorząd nie potrzebuje rewolucji, ale zmiany są wskazane >>


Samorządy inwestują na potęgę

Analizując sytuację finansową samorządów wskazuje się przede wszystkim na olbrzymie zaangażowanie w inwestycje, również przy wykorzystaniu środków unijnych, realizowane zgodnie z oczekiwaniami rządu zapisanymi w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju, które powoduje brak wolnych środków w samorządowych budżetach. Dane pokazują, że nadwyżka operacyjna netto wyniosła w 2018 roku 14,4 mld zł, ale samorządy w całości przeznaczyły ją na rozwój – na inwestycje wydały bowiem aż 52 mld zł. Ze środków unijnych uzyskały 21,5 mld zł dotacji, ale musiały zadłużyć się na 16,2 mld.

 

Ponieważ skala inwestycji zaplanowanych na ten rok jest jeszcze większa, samorządowcy chcą, by - zamiast rozmawiać poprzez media - usiąść wspólnie z rządem do stołu. Chcą razem z rządem zastanowić się nad kondycją finansową samorządu i ustalić, co w tej sytuacji jest możliwe do sfinansowania, a co nie.

Debata na podstawie analiz

– Komisję Wspólną traktujemy jako najważniejsze forum do debaty o przyszłości Polski lokalnej i regionalnej dwóch podmiotów sektora finansów publicznych odpowiedzialnych za rozwiązywanie problemów naszych mieszkańców – powiedział prezydent Żuk.

Jak podkreślił, zakończyły się prace ekspertów Banku Światowego realizowane dla Ministerstwa Finansów, a dotyczące samorządowego mechanizmu korekcyjno-wyrównawczego. Eksperci przygotowali analizę potencjału dochodowego JST, jest zatem materiał analityczny, na podstawie którego można przeprowadzić dyskusję.

List samorządowców do premiera Mateusza Morawieckiego prezydent Krzysztof Żuk przekazał na ręce Elżbiety Witek, szefowej MSWiA.